RMV, 21 shoqata dhe ekspertë kërkuan tërheqjen e ndryshimeve në ligjin për legalizimin e ndërtimeve pa leje
21 shoqata/iniciativa qytetarësh dhe ekspertësh kërkojnë tërheqjen e ndryshimeve në ligjin për legalizimin e ndërtimeve pa leje të ndërtuara deri më 31.12.2022, me procedurë të shkurtuar. Organizatat qytetare dhe ekspertët kërkojnë nga kryetari i Kuvendit dhe deputetët që të tërhiqen me procedurë të shkurtuar ndryshimet në ligjin që legalizon ndërtimet pa leje dhe në rast se nuk tërhiqen, të mos e votojnë këtë projektligj të dëmshme me pasoja të mëdha. Ndryshimet e propozuara në ligj janë futur në rendin e ditës të seancës plenare të datës 22.12.2023, transmeton Portalb.mk.
Argumentet e tyre janë si më poshtë:
1. Lidhur me Ligjin për përcaktimin e gjendjes juridike të objekteve të ndërtuara ilegalisht, i cili u votua në Kuvend më 11.5.2021, presidenti Pendarovski nuk e nënshkroi dekretin për shkak të vërejtjeve të forta të ekspertëve, palëve të interesuara dhe opinionit të gjerë, kundërshtimin e tij me Kushtetutën dhe e ktheu për rishqyrtim në Kuvend. Ai ligj nuk u miratua. Tani kemi një situatë shumë më të keqe, ku me ndryshime të vogla në Ligjin e vjetër për trajtimin e objekteve të paligjshme, propozohet legalizimi i objekteve të ndërtuara pa leje deri më 31.12.2022. Në këtë mënyrë lejohet që
– ndërtesat legalizohen në zona të mbrojtura, përfshirë brenda kufijve të Trashëgimisë Botërore Natyrore dhe Kulturore të UNESCO-s në Rajonin e Ohrit, në brezin e mbrojtur bregdetar të liqeneve dhe shtretërve të lumenjve natyrorë dhe artificialë, në zonën e parë dhe të dytë të mbrojtjes sanitare të burimeve të ujit të pijshëm, në zonat e trashëgimisë kulturore të paluajtshme të mbrojtur (mallra individuale, njësi dhe zona arkeologjike), në zonat mbrojtëse të aeroporteve, në zonat e kalimit kufitar në një rreze prej 100 metrash nga vija kufitare, në zonat ku planet urbanistike parashikojnë ndërtimin e infrastrukturës, objektet dhe tubacionet si dhe objekte të tjera me interes publik të përcaktuara me ligj, në brez të mbrojtur të rrugëve shtetërore dhe lokale, d.m.th. në një brez të mbrojtur të infrastrukturës hekurudhore;
– legalizohen pishina, ndërtesa banimi për banim kolektiv, vikend-shtëpiza, hotele, restorante, qendra tregtare, qendra rekreative, objekte industriale, ekonomike dhe afariste, hidrocentrale, objekte për prodhimin e energjisë nga burimet e rinovueshme, objekte magazinimi për produktet e naftës, deponitë e mbetjeve inerte, jo të rrezikshme dhe të rrezikshme, objektet për ruajtjen, trajtimin dhe/ose përpunimin e mbetjeve, miniera, parkingje, ndërtesa të përkohshme, shtesa, përmirësime, garazhe, etj.;
– aplikues mund të jenë persona juridikë dhe fizikë të huaj;
– toka shtetërore në të cilën legalizohen objektet e ndërtuara pa leje është objekt shlyerjeje.
2. Ky ligj ndalon procedimet administrative, gjyqësore (penale) dhe civile që janë nisur ose janë duke u zhvilluar për ndërtimin e objekteve pa leje, objekt i këtij ligji.
3. Ky ligj nuk është në përputhje me Kushtetutën. Me këtë ligj shkatërrohet çdo rend juridik në vend, shkatërrohen dy vlera themelore të rendit kushtetues të RMV-së: shteti i së drejtës dhe rregullimi e humanizimi i hapësirës dhe mbrojtja dhe përmirësimi i mjedisit dhe natyrës.
4. Ky ligj anulon dispozitat ligjore të shumë ligjeve, si ligji për ndërtimet, ligji për urbanistikën, ligji për mbrojtjen e natyrës, ligji për tokën bujqësore, ligji për ujërat, ligji për pyjet, ligji për mbrojtjen e trashëgimisë kulturore, kodin penal, planet hapësinore dhe urbanistike etj.
5. Ky ligj pushton sistemin gjyqësor dhe ndalon procedimet administrative, gjyqësore (penale) dhe civile të nisura tashmë.
6. Ky ligj dërgon një mesazh të fortë se një sërë ligjesh, rregulloresh dhe standardesh për marrjen e lejes për ndërtim të ligjshëm nuk duhet të respektohen, krimi mbështetet.
7. Ky ligj motivon të gjithë ata që prej vitesh uzurpojnë tokën në mënyrë të paligjshme dhe demotivon të gjithë qytetarët e ndershëm që ndjekin hapat ligjorë dhe respektojnë të gjitha rregulloret. Ata me të ardhura më të larta që ndërtojnë në vende ku nuk duhet të ndërtohen janë veçanërisht të motivuar.
8. Ky ligj i vendos qytetarët në pozitë të pabarabartë, e cila është në kundërshtim me parimin e sundimit të ligjit dhe barazisë së qytetarëve para ligjeve.
9. Ky ligj ndalon të gjitha procedurat që përcaktojnë ndikimin në mjedis jetësor të ndërtimeve pa leje dhe lejon legalizimin e objekteve në zonat e mbrojtura.
10. Për këtë ligj nuk është përgatitur asnjë vlerësim i rrezikut, i cili do të ishte i nevojshëm për të parë realisht ndikimet e tij.
11. Ky ligj është në kundërshtim me rekomandimet e Komitetit Ekzistues të Konventës së Bernës për legalizimin e ndërtimeve pa leje:
12. Ky ligj është në procedurë parlamentare me procedurë të shkurtuar, megjithëse pasojat e tij janë të mëdha dhe të gjera si për shtetin e së drejtës, ashtu edhe për vetë mjedisin dhe urbanistikën. Kjo do të thotë se nuk ka debat publik, nuk ka konsultim me publikun profesional nga fusha të ndryshme që mbulon ky ligj, ndërds janë të shumta, nuk është publikuar në ENER me mundësi për të dhënë komente dhe ndikim në procesin e (mos)miratimit të tij, njoftimi i detyrueshëm i të gjitha shoqatave përkatëse të qytetarëve dhe organizatave joqeveritare.
13. I referohemi edhe vëzhgimeve përmbyllëse nga debati i zhvilluar publik me temën “Rregullimi i statusit juridik të objekteve të ndërtuara pa leje” i datës 25.5.2021 organizuar nga KShPK dhe rekomandimeve të KShPK-së.
Në atë propozim thuhej se do të mund të legalizohen objektet e ndërtuara pa leje deri më 1 janar të vitit 2021 dhe është parashikuar mënyrë e shkallëzuar e llogaritjes për llogaritjen e kompensimit të legalizimit. Për një objekt deri në 80 metra katrorë, masa e kompensimit rritet për 50 për qind të kostos bazë komunale dhe për ndërtesat mbi 80 metra katrorë, ky kompensim rritet për 100 për qind. Sipas vlerësimeve fillestare të Ministrisë përkatëse, me të do të përfshiheshin mbi 50 mijë kërkesa, por numri përfundimtar do të dihet nëse do të votohet përfundimisht dhe do të hapet mundësia për paraqitjen e kërkesave.
Për ndërtimet pa leje të legalizuara deri tani janë dhënë vendime me dokument i cili përfshin kërkesë te komuna, përpunimi i elaboratit gjeodet dhe konfirmi nga llogaritë e paguara komunale. Pas tërmeteve shkatërruese në Turqi dhe Siri, ekspertët nga kjo fushë apeluan që legalizimet e ardhshme eventuale detyrimisht duhet të bëhen me projekt arkitektonik dhe kontroll të statikës.