Dr. Kolevska: Është zbuluar test me të cilin, përmes gjakut shihet nëse në organizëm ka qeliza deri në 50 lloje të ndryshme të kancerit

Një nga zbulimet më të mëdha në mjekësi në kohët e fundit, kur bëhet fjalë për kancerin, është një test, me ndihmën e të cilit mund të përcaktohet përmes gjakut nëse ka qeliza të ndonjë prej 50 llojeve të ndryshme të kancerit në trup, informon për Meta.mk Dr. Tatjana Kolevska, onkologe, hematologe dhe drejtoreshë mjekësore e cila udhëheq programin kombëtar onkologjik të kompanisë amerikane “Kaiser Permanente” në Kaliforni, transmeton Portalb.mk.

Meta.mk tashmë ka shkruar për doktoreshën Kolevskën në gusht të këtij viti. Ajo ka lindur në Shkup dhe jeton në Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Së fundmi ajo ishte e ftuar në Shtëpinë e Bardhë, në kuadër të punës së saj në “Moonshot”, projekti i presidentit amerikan Joe Biden. Ajo që është interesante tek ajo është se ajo është pjesë e ekipit të mjekëve të përbërë nga presidenti amerikan, i cili duhet të gjejë një kurë për kancerin në 25 vitet e ardhshme. Ajo në një intervistë për Meta.mk flet për metodat më të fundit diagnostikuese, si dhe për të arriturat më të fundit në nivel botëror sa i përket trajtimit të kësaj sëmundjeje.

Cili është zbulimi më i fundit në nivel botëror kur bëhet fjalë për diagnostikimin e kancerit?

Kur flasim për diagnostikimin dhe parandalimin e kancerit, zbulimi i fundit për momentin është një test që merr gjak dhe teston acidin deoksiribonukleik nga kanceri që qarkullon në gjak, gjegjësisht, teston nëse ndonjë nga 50 llojet e ndryshme të kancerit është i pranishme në trupin e njeriut. Dhe jo vetëm që ky test bën të mundur për të parë nëse qeliza të tilla janë të pranishme, por në shumicën e rasteve ai test mund të tregojë saktësisht se nga vjen ai kancer. Për shumicën e llojeve, ai test do të tregojë se ku është kanceri, por deri më tani nuk ka studime shkencore që kanë konfirmuar se nëse testi është pozitiv dhe nëse diçka bëhet në mënyrë terapeutike, personi do të jetojë më gjatë. Këto studime janë në vazhdim.

Në çfarë faze është aplikimi i testit dhe a mund ta përdorin pacientët?

Në SHBA çdokush mund të testohet, kushton rreth 970 dollarë. Është bërë në laboratorë. Ju duhet të keni një rekomandim, qoftë nga një mjek amë apo specialist. Agjencia Federale e Barnave të SHBA-së nuk e ka aprovuar atë test për përdorim të gjerë dhe standard në praktikë, sepse ka ende studime të mëdha që po bëhen në Amerikë përpara se ai test të mund të miratohet dhe të përdoret gjerësisht.

Aktualisht, për shkak se nuk ka asnjë provë që nëse bëhet testi dhe nëse gjendet diçka, do të ndihmojë dikë të jetojë më gjatë, testimi masiv nuk rekomandohet. Sepse nëse në test gjendet diçka, dhe pastaj të gjitha skanimet dhe radiologjia vërtetojnë se gjetjet janë të sakta, atëherë pacienti do të kalonte shumë trauma sepse do të ishte në pritje se diçka është aty dhe do të jetonte me frikë. Prandaj aktualisht nuk rekomandohet si një test standard, pasi është ende në shkencë. A ka ndonjë shans që të jetë një nga zbulimet më të mëdha në mjekësi? Patjetër që po, por për këtë duhet të presim, për të parë rezultatet e studimeve të mëdha që janë duke u zhvilluar aktualisht.

Çfarë do të veçonit si arritje të suksesshme në drejtim të trajtimit të kësaj sëmundjeje?

Imunoterapitë e reja. Në të kaluarën, ne krijuam imunoterapi në një mënyrë që e bënte sistemin imunitar më të fortë. Ne u dhamë njerëzve interferone, të cilat prodhohen në trup kur ai sulmohet. Menduam se nëse pacientit i jepnim hormone të tilla që do të forconin sistemin, do të eliminonin kancerin. Por funksionoi me sukses në një përqindje shumë të vogël të rasteve. Tani kemi imunoterapinë më të fundit, me të cilën heqim mburojat e qelizave kancerogjene, sepse është vërtetuar se qelizat kancerogjene kanë një mburojë, e cila i mbron nga sistemi normal imunitar. Imunoterapia më e fundit e depërton atë mburojë, duke lejuar sistemin imunitar normal të sulmojë qelizat e kancerit dhe t’i eliminojë ato. Unë kam mjaft pacientë që duhej të jetonin vetëm tre deri në gjashtë muaj, por kanë kaluar vite dhe ne ende shihemi dhe ata janë mirë.

Çfarë është imunoterapia, në çfarë forme merret?

E gjithë terapia imune aktualisht është në injeksion. Të gjitha barnat që përdoren për trajtimin e kancerit janë nga kompanitë farmaceutike.

Është vlerësuar se një në dy amerikanë do të sëmuret nga kanceri një herë në jetë. Si të parandaloni këtë sëmundje? Dhe çfarë do t’u rekomandonit të gjithëve që tashmë po luftojnë këtë betejë, sa e rëndësishme është gjendja shpirtërore?

Ne të gjithë vendosim në çdo moment të jetës sonë, nëse do të bëjmë diçka në jetën tonë që do të rrisë rrezikun e kancerit dhe që do të rrisë rrezikun e kancerit, apo do të bëjmë diçka që do të na mbrojë. Një mënyrë jetese e shëndetshme është shumë e rëndësishme dhe në të njëjtën kohë shumë e vështirë për t’u jetuar. Parandalimi do të thotë të mos pini duhan, të mos hani ushqime të yndyrshme, të hani shumë perime dhe fruta, të hani shumë pak mish dhe të hani shumë peshk. E di që kjo është shumë e vështirë për t’u arritur, por është e nevojshme nëse duam të jemi në një zonë të sigurt.

Studimet e mjekësisë për stilin e jetës janë të njohura në SHBA. Për çfarë konkretisht bëhet fjalë?

Po, mjekësia e stilit të jetesës është pjesë e mjekësisë së bazuar në prova që thekson parandalimin e sëmundjeve. Këto studime janë shumë të njohura në Shtetet e Bashkuara. Kujdesi shëndetësor modern duket se neglizhon parandalimin e sëmundjeve, kështu që pacientët shpesh marrin pak ose aspak njohuri praktike për parandalimin e sëmundjeve. Ky mjek ka një qasje shëndetësore holistike, sipas së cilës ai punon për të trajtuar shkaqet rrënjësore të problemeve shëndetësore. Kjo qasje shqyrton dhe trajton shkaqet e gjendjeve kronike. Për shembull, me punën e lehtësimit të stresit luftojmë dhimbjet e kokës, problemet me tretjen apo pagjumësinë.

Përndryshe, në SHBA vitet e fundit ka gjithnjë e më pak besim në trajtimin e sëmundjeve të ndryshme me barna standarde dhe gjithnjë e më shumë njerëz po shkojnë drejt trajtimit “natyror” të sëmundjeve, natyrisht, në rastet kur është e mundur.