Konferenca për demokraci Shkup: Pa mbështetje për kontrolluesit e fakteve, po heqim dorë nga mbrojtja e demokracisë
Institucionet shtetërore dhe të gjithë palët e interesuara kanë për detyrë të flasin publikisht kur kërcënohen kontrolluesit e fakteve dhe të bëjnë gjithçka për të siguruar një mjedis të sigurt pune për ta, tha ambasadori i BE-së David Geer në hapjen e konferencës së sotme rajonale “Mbrojtja e demokracisë në Ballkan: Mbrojtja e integritetit të informacionit në epokën digjitale”, me të cilin Rrjeti antidezinformues i Ballkanit shënon Ditën Ndërkombëtare të Kontrollit të Fakteve. Nëse e braktisim këtë detyrë, braktisim mbrojtjen e vetë demokracisë, shtoi ambasadori evropian Geer, transmeton Portalb.mk.
Siç theksoi ai, verifikimi i fakteve është jetik në përpjekjet për të dalluar gënjeshtrat nga e vërteta, informacionin nga keqinformimi, dallimet e vërteta të opinioneve nga shtrembërimi i fakteve ose ato që përshkruhen si “fakte alternative”.
Sipas Geer, kontrolluesit e fakteve janë gjithashtu të rëndësishëm në zbulimin e strategjive dhe teknikave të përdorura për të promovuar dezinformimin. Dhe në këtë mënyrë na ndihmojnë të bëhemi më rezistent ndaj manipulimit.
“Për të përmbushur këtë rol, kontrolluesit e fakteve duhet të lejohen të punojnë në mënyrë të pavarur, pa ndërhyrje politike, presion apo frikësim.Me afrimin e zgjedhjeve këtu në Maqedoninë e Veriut, për fat të keq, ne tashmë kemi parë se si aktorët keqdashës ushtrojnë presion mbi kontrolluesit e fakteve edhe me abuzime dhe kërcënime me dhunë, veçanërisht në botën online”, tha ambasadori evropian.
Ai kujtoi se Delegacioni i BE-së së bashku me përfaqësuesit e tjerë të bashkësisë ndërkombëtare kishin shprehur tashmë mbështetjen për organizatat vendore të verifikimit të fakteve gjatë fushatës së shpifjeve me të cilat po përballeshin. Ai shtoi se Maqedonia e Veriut nuk është i vetmi vend ku ndodhin kërcënime të ngjashme dhune.
“Prandaj, është përgjegjësia dhe detyra jonë ndaj institucioneve shtetërore dhe të gjithë palëve të interesuara që të flasin publikisht kur kontrolluesit e fakteve kërcënohen dhe të bëjmë gjithçka që mundemi për t’u siguruar atyre një mjedis të sigurt pune,” tha Geer.
“Nëse ne e braktisim këtë detyrë, ne braktisim mbrojtjen e vetë demokracisë”, shtoi ai.
Siç theksoi ai, Bashkimi Evropian dhe delegacioni kanë një bashkëpunim shumë të suksesshëm dhe të frytshëm me komunitetin e verifikimit të fakteve, të cilët janë aleatë të ngushtë për të siguruar një debat të hapur, racional për çështje me rëndësi publike.
“Ju jeni partnerët tanë në luftën kundër manipulimit të informacionit nga jashtë dhe mund të mbështeteni në mbështetjen tonë të vazhdueshme”, tha ambasadori evropian, duke përgëzuar Metamorphosisin për këtë iniciativë, si dhe Ministrinë e Jashtme të Holandës për mbështetjen që ofron.
Ambasadori holandez Dirk Jan Kopp, nga ana tjetër, tregoi se projekti “Qendra kundër dezinformimit në Ballkanin Perëndimor: ekspozimi i ndikimeve të rrezikshme përmes gazetarisë vëzhguese” u mbështet nga Holanda në nëntor 2021, vetëm pak muaj përpara se Federata Ruse të fillonte luftën e agresionit në Ukrainë.
“Në atë kohë nuk prisnim bollëk dezinformatash që do të përhapeshin në këtë rajon. Megjithatë, ne ishim të kënaqur të mbështesim një iniciativë inovative të drejtuar nga të dhënat që mblodhën së bashku gazetarë, analistë dhe aktivistë me një qëllim të përbashkët: ofrimin e burimeve të vërteta dhe të besueshme të informacionit. Dy vite më vonë shohim se kemi bërë zgjedhjen e duhur”, tha Jan Kopp.
Siç shtoi ai, në një shoqëri demokratike ka nevojë për debat publik të lirë dhe të hapur për të ndihmuar njerëzit të marrin vendime të rëndësishme. Por ndërkohë që identifikojmë dezinformatat që shtrembërojnë debatin publik, liria e fjalës dhe diversiteti i opinioneve nuk duhet të mbyten në të njëjtën kohë.
“Njerëzit duhet të ndihen të lirë të shprehin mendimet e tyre, sado që nuk pajtohemi me ta, pavarësisht nëse këto mendime i konsiderojmë të njëanshme apo edhe tronditëse”, tha Jan Kopp.
Ai kujtoi se e drejta për të shprehur mendimin tuaj është e paçmueshme dhe kjo është veçanërisht e rëndësishme për qeveritë që përpiqen të ndërhyjnë dhe drejtojnë debatin publik me pretekstin e kundërshtimit të dezinformatave.
Por ai gjithashtu theksoi se ka dallim mes mendimeve dhe fakteve. Dhe këtu roli i kontrolluesve të pavarur të fakteve bën vërtet një ndryshim. Zbulimi i saktë i informacionit të rremë është hapi i parë dhe thelbësor në luftimin e dezinformimit dhe promovimin e integritetit të informacionit të përhapur në internet.
“Dhe kjo punë nuk është e lehtë. Gjithmonë do të ketë nga ata që me vetëdije do të përhapin dezinformata dhe do të përpiqen të minojnë punën tuaj. Natyrisht, debatet rreth metodologjisë së kontrollit të fakteve ose adresimit të gabimeve të mundshme janë gjithmonë të mirëseardhura. Por sulmet që kërcënojnë sigurinë e individëve janë të papranueshme. Dhe ne e shohim që po ndodh”, tha Jan Kopp.
Në fund, ai vuri në dukje se verifikimi i fakteve është hapi i parë dhe shumë i rëndësishëm, por ai duhet të shkojë paralelisht me masat për përmirësimin e edukimit mediatik dhe qëndrueshmërisë publike.
“Ne nuk mund t’i ndalojmë aktorët keqdashës që përhapin dezinformata, por qytetarët duhet të jenë të përgatitur t’i qasen informacionit me një dozë të shëndetshme skepticizmi, në mënyrë që të bëjnë një vlerësim të bazuar në fakte përpara se të formojnë opinione”, përfundoi ambasadori Jan Kopp.
Temat kryesore në konferencë janë:
– “Sfidat për t’iu kundërvënë manipulimit dhe ndërhyrjes me informacion të huaj (FIMI) në Ballkan”
– “Demokracia në rrezik: Zgjedhjet në epokën e dezinformatave”
Në konferencë marrin pjesë gazetarë dhe ekspertë të shquar nga rajoni dhe Evropa Qendrore, duke përfshirë Sllovakinë, Serbinë, Greqinë, Bosnje dhe Hercegovinën, Bullgarinë, Shqipërinë dhe Kosovën, që merren me verifikimin e fakteve dhe kundërvënien ndaj dezinformatave, si dhe përfaqësues vendas të institucioneve qeveritare dhe organizatave joqeveritare dhe ambasadave.
