Kocevski deputetëve: Lufta kundër krimit nuk mund të zhvillohet me buxhet simbolik
Shteti rrezikon të humbasë 6 milionë euro nga programi IPA 3 i Bashkimit Evropian, sepse Qeveria, me ribalancimin e buxhetit, përsëri parashikon mezi 1 milion euro bashkëfinancim, paralajmëroi prokurori publik Ljupço Kocevski në seancën e Komisionit Parlamentar për Financa dhe Buxhet, kushtuar ribalancimit të buxhetit për vitin 2025. Paratë janë të destinuara për digjitalizimin e disa institucioneve kryesore, përfshirë futjen e një sistemi modern për menaxhimin elektronik të lëndëve në prokurori. Në vend që të shfrytëzojë mundësinë për hap teknologjik, shteti, me mosinteresimin e tij, po e vë në pikëpyetje të gjithë projektin dhe, siç tha Kocevski, “rrezikojmë që tenderi ndërkombëtar të dështojë dhe të humbasë paratë e IPA-s”, transmeton Portalb.mk.
Prokurori theksoi se ekspertë teknikë nga jashtë vendit tashmë kanë bashkëpunuar me prokurorinë për të përcaktuar kushtet për prokurimin publik dhe për të krijuar sistemin e ri, i cili, sipas tij, duhej të ishte një nga më modernët në rajon. Megjithatë, bashkëfinancimi i nevojshëm nga shteti nuk është parashikuar as në këtë ribalancim.
Në fjalimin e tij, Kocevski përdori shembuj të shumtë për të ilustruar situatën alarmante me të cilën përballen prokuroritë publike në vend, veçanërisht kur bëhet fjalë për buxhetin, burimet njerëzore, pajisjet teknike dhe qëndrueshmërinë afatgjatë të reformave të nisura. Ai theksoi se këtë vit prokuroria po merr përsëri vetëm gjysmën e fondeve që i takojnë ligjërisht – megjithëse Ligji për Prokurorinë Publike përcakton saktësisht se 0.4% e buxhetit të përgjithshëm të shtetit duhet t’i ndahet këtij institucioni.
“Theksoj se ligji thotë ‘nga buxheti i përgjithshëm i shtetit’, jo nga të ardhurat e buxhetit. Dhe edhe këtë vit na u ndanë vetëm gjysma e parave të parashikuara ligjërisht”, theksoi Kocevski.
Ai shtoi se megjithëse këtë vit fondet nuk janë shkurtuar, afërsisht 14.5 milionë euro të ndara nuk janë të mjaftueshme as për të kryer funksionet themelore. Nuk ka dyshim për zbatimin e agjendës së reformave, tha ai.
Ai i vuri theks të veçantë faktit se funksionet kryesore dhe kapacitetet infrastrukturore në prokurori u ndërtuan me mbështetje të huaj, ndërsa shteti nuk ofron fonde për qëndrueshmërinë e tyre. Si shembull, ai përmendi hapjen e një dhome të personalizuar për marrjen në pyetje të fëmijëve viktima, të financuar plotësisht nga Bashkimi Evropian, dhe qendrat hetimore në prokurori, të cilat, pavarësisht zgjerimit të planifikuar në Manastir dhe Shtip, nuk kanë fonde për funksionimin e tyre.
“Disa nga licencat për softuerin e shtrenjtë të dhuruar tashmë po skadojnë, dhe shteti nuk ofron para për zgjatjen e licencave, gjë që vë në pikëpyetje qëndrueshmërinë edhe të projekteve të huaja”, theksoi ai.
Kocevski paralajmëroi gjithashtu për kostot në rritje që bien mbi prokurorinë gjatë përpunimit të rasteve të mëdha. Si shembuj, ai përmendi rastet e Onkologjisë dhe tragjedinë e Koçanit, në të cilat u përgatitën raporte të shtrenjta dhe të gjera ekspertësh jashtë vendit.
“Ka edhe disa raste të tjera në proces në të cilat, për shkak të mungesës së ekspertëve në fushën përkatëse, do të duhet të kërkohen mendime ekspertësh jashtë vendit. Dhe institucionet e huaja po kërkojnë garanci se do të paguhen për punën e tyre në kohën e duhur“, tha Kocevski.
Prokurori shpjegoi gjithashtu se për të tretin vit radhazi, institucioni nuk ka marrë miratim për punësime të reja, pavarësisht faktit se kjo është pjesë e detyrimeve të reformës. Ai reagoi ndaj dezinformatave se prokuroria nuk kishte paraqitur Plan Vjetor të Punësimit për vitin 2025, duke theksuar se plani ishte paraqitur më 6 shtator 2024, dhe Ministria e Financave e refuzoi atë më 23 shtator me arsyetimin e optimizimit të administratës.
“Përveç faktit që ky Buxhet nuk parashikon fonde për punësime të reja, ai nuk na lejon të përmbushim detyrimet tona për të paguar pagat në përputhje me Marrëveshjen Kolektive, për të cilën do të përballemi me padi”, shtoi ai.
Në prezantimin e tij, Kocevski theksoi se prokuroria pothuajse nuk merr fonde për aktivitete që do të rrisnin transparencën dhe besimin institucional, megjithëse kjo u kërkohet vazhdimisht atyre. Edhe për mirëmbajtjen themelore të objekteve dhe prokurimin e inventarit, fondet janë aq të vogla sa, siç tha ai, “nuk ka më kompani të interesuara që do t’i përgjigjeshin thirrjes publike”.
Sipas tij, Maqedonia e Veriut është në fund të rajonit kur bëhet fjalë për ndarjen e burimeve për prokuroritë. Në Shqipëri, Komisioni i Financave dhe Buxhetit miratoi një amendament që ndan 2 milionë euro shtesë për SPAK-un. Në Mal të Zi, pavarësisht se buxheti i shtetit është zvogëluar, ndarjet për prokurorinë janë rritur dhe arrijnë në rreth 0.45% të buxhetit të përgjithshëm.
“Çdo denar i investuar në drejtësi nuk shkon dëm. Drejtësia duhet të jetë një përparësi kryesore, por jo vetëm deklarativisht, por kjo duhet të shihet edhe përmes ndarjes së burimeve”, theksoi Kocevski. Ai shtoi se prokuroria po merret me raste gjithnjë e më komplekse, rezultatet e të cilave priten nga i gjithë publiku dhe shprehu besim se do të vazhdojnë të punojnë me përkushtim dhe profesionalizëm, por përsëriti se pa burime reale, lufta kundër krimit të organizuar dhe korrupsionit është e pabarabartë.
Kujtojmë se edhe në vitin 2024 Prokuroria Publike mori buxhet më të vogël nga ai në fillim të vitit për rreth një milion euro ose 13,07 milionë.