Geer: Nëse nuk ka ndryshime kushtetuese, do të thotë se do të humbisni shansin për përparim
Dera për Maqedoninë e Veriut në Bashkimin Evropian është e hapur, por vetëm nëse bëhen ndryshime kushtetuese, tha ambasadori evropian David Geer në emisionin “Click Plus” në TV21, transmeton Portalb.mk.
“Ndryshimet kushtetuese janë një problem i madh. Është çështje sovraniteti shtetëror. Por mendoj se disa elementë do të jenë veçanërisht të rëndësishëm dhe duhet të merren parasysh pasi propozimi të publikohet dhe të jetë i disponueshëm për publikun. Do të filloj me ndryshimet kushtetuese. Mendoj se, mbi të gjitha, koha dhe konteksti janë kyçe këtu. Vitin e kaluar në korrik, filluam negociatat e anëtarësimit me Maqedoninë e Veriut. Deri më tani, procesi po shkon mirë. Procesi është në vazhdim, skuadrat janë të organizuara mirë dhe shoh ndryshime pozitive. Ka një nxitim për zgjerim dhe të gjithë tani e kuptojnë seriozitetin e interesit për të ecur përpara në procesin e zgjerimit të BE-së. Mendoj se tani ka një shans të madh. Në këtë pikë dera është e hapur nëse bëhen ndryshime kushtetuese. Kështu shteti do të kalojë në hapin tjetër”, thotë Geer.
Sipas tij, ne kemi një mundësi të madhe që nuk duhet humbur.
“Përndryshe nuk do të ketë përparim. Sigurisht, do të jetë e rëndësishme që njerëzit të lexojnë atë që do të shkruhet në tekst dhe të fokusohen në të. Duket se ka mënyra për të përfshirë në Kushtetutë personat që deklarohen si bullgarë. Ju tashmë keni marrëdhënie të mira ndëretnike. Kjo vetëm do t’i forcojë ato. Mund të thuhet se do t’i mbështesni fjalët tuaja me veprimet tuaja”, tha Geer.
I pyetur se çfarë nëse nuk bëhen ndryshimet kushtetuese, Geer thotë se do të humbasim mundësinë, të cilën do ta shfrytëzojnë të tjerët.
“Thashë se keni një shans të madh. Ekziston nxitim. Hyrja në politikë dhe diplomaci është diçka që nuk anashkalohet. Është një moment i veçantë. Nëse përparoni, do të përfitoni nga nxitimi dhe do të përfitoni nga mundësitë që ju janë paraqitur për të avancuar në rrugën drejt BE-së. Tani shteti duhet të fokusohet në reformat madhore që duhet të bëjë. Po sikur shteti të mos e ndërmarrë atë hap dhe të vendosë të mos i bëjë ndryshimet kushtetuese? Atëherë procesi do të ngecë, skriningu do të ndalet dhe negociatat nuk do të përparojnë. Do të thotë që ju e keni humbur rastin, por disa të tjerë do ta shfrytëzojnë dhe do të anëtarësohen në BE”, tha ambasadori Geer.
Sipas tij, parlamenti duhet të fokusohet në argumentet, të shohë pamjen më të gjerë dhe të marrë një vendim.
“Parlamenti duhet të vendosë. Është e rëndësishme që ata të fokusohen në argumente, të shohin pamjen më të gjerë dhe të marrin një vendim. Sigurisht që ka rreziqe nëse ndryshimet kushtetuese shtyhen për pas zgjedhjeve. Le të mos flasim për këtë. Tani keni një shans të mirë politik”, thotë Geer, i cili i pyetur nëse mund ta humbasim, ka dhënë një përgjigje pozitive.
Lidhur me takimin e liderëve në mes të kryeministrit Dimitar Kovaçevski dhe kryetarit të VMR-DPMNE-së, Hristijan Mickoski, Gir thotë se nga takimet e tilla, partitë politike presin të gjejnë mirëkuptim të përbashkët për reformat dhe përkushtimin e BE-së. Sipas Geer, kjo nuk do të thotë se ata duhet të jenë pjesë e të njëjtit grup. Atyre u lejohet të kenë pikëpamje të ndryshme, por duhet të angazhohen për të ardhmen evropiane përmes reformave legjislative, shtoi Geer.
Marrëveshja me Bullgarinë është më e mira që mund të arrihet
Ambasadori evropian Gir në intervistë ka folur edhe për marrëveshjen me Bullgarinë. Ai tha se mes Bullgarisë dhe Maqedonisë së Veriut është arritur një marrëveshje dypalëshe dhe se vendi duhet ta përmbushë atë.
“Fillimisht, me marrëveshje të tilla politika e brendshme varet nga politika në pushtet dhe opozita. BE ka nisur negociatat. Hapi tjetër është votimi, konferenca e qeverisë, pra ndryshimet kushtetuese. Kjo është marrëveshja. Nuk ka tjetër. Tani është radha e Maqedonisë së Veriut. Në këtë hap nuk ka mundësi të vetos, nuk ka mundësi ndryshimi të vendimeve. Ata tashmë janë sjellë. Nëse bëhet ndryshimi, ne do të ecim përpara”, shtoi Geer.
Sipas tij, rreziku i dytë është se problemi mund të komplikohet edhe më shumë sepse grupe të ndryshme bëjnë propozime të ndryshme për ndryshimin e Kushtetutës.
“Unë jam gjithashtu i shqetësuar se zgjedhjet mund të ndajnë njerëzit. Kështu, problemi do të zgjidhet shumë më vështirë. Do të them që duhet të harroni menjëherë dy gjëra. Së pari, nuk do të arrihet marrëveshje më e mirë me Bullgarinë pas zgjedhjeve. Unë i kam ndjekur negociatat për dy vjet. Ishin shumë të vështira”, shtoi Geer.
Në pyetjen nëse ishte e vërtetë që negociatat mund të ndryshonin, Geer tha se ishte e pabesueshme.
“Për mendimin tim është e pamundur. Besoj se kjo marrëveshje është më e mira që mund të ishte arritur. Është një kompromis. Nuk është perfekt. Asnjë kompromis nuk është i përsosur. Por kjo është marrëveshja më e mirë”, tha Geer.
Geer thotë se cilado parti që të vijë në pushtet pas zgjedhjeve do të duhet të merret me të njëjtën marrëveshje, ndërsa opozita, sipas tij, e di mirë këtë.
“Çfarëdo partie që njerëzit të vendosin në pushtet, nuk do të arrijnë marrëveshje më të mirë. Gjëja e dytë është se nuk shoh mundësinë e ndonjë garancie nga BE-ja. Nganjëherë përmendet gjuha. Unë nuk e shoh këtë si një mënyrë për të përparuar. Garancia më e mirë për progres janë vetë reformat”, thotë Geer.
Sipas ambasadorit evropian, gjuha maqedonase pa asnjë mbiemër është pjesë e negociatave.
“Kjo do të thotë se është baza e negociatave tona me Bashkimin Evropian. Kjo do të thotë se gjuha maqedonase do të bëhet gjuhë e Bashkimit Evropian. Nga përvoja me vendet e tjera, ne e dimë se me anëtarësimin në BE, gjuha bëhet më e fortë. Ekziston një ushtri e tërë përkthyesish, ndërsa edhe gjuha është fokusi”, tha Geer.
Sa i përket identitetit, Geer thotë se asnjë vend nuk e humb identitetin kur bëhet anëtar i BE-së.
“Nga 27 anëtarët e dimë se identiteti i tyre forcohet duke u anëtarësuar në BE. Motoja jonë është e bashkuar në diversitet”, shtoi ambasadori evropian Geer.
Maqedonia e Veriut pas 17 vitesh me 19 korrik të vitit 2022 filloi bisedimet qasëse me BE-në me mbajtjen e konferencës së parë ndërqeveritare.
Megjithatë, negociatat nuk do të fillojnë derisa të bëhen ndryshimet kushtetuese për përfshirjen e bullgarëve në Kushtetutë nga pala e Maqedonisë së Veriut, të cilat për votim në Kuvend kërkojnë dy të tretat e deputetëve, të cilat shumica nuk i ka, prandaj duhet mbështetje nga opozita maqedonase, e cila ka paralajmëruar se nuk do të votojnë për ndryshimin e Kushtetutës.
Nëse nuk bëhen ndryshimet kushtetuese deri në nëntor të këtij viti, procesi eurointegrues i RMV-së rrezikon të bllokohet përsëri.