Samiti i BE-së në kohë të pasigurta
“Takimi ynë po zhvillohet në një kohë paqëndrueshmërie të madhe globale, e cila është përkeqësuar së fundmi nga zhvillimet në Lindjen e Mesme”, shkruan presidenti i Këshillit Evropian në ftesën për samitin. Në këtë mënyrë Charles Michel i dha tonin takimit të sotëm (e enjte) të 27 krerëve të shteteve dhe qeverive të Bashkimit Evropian në Bruksel, raporton DW, transmeton Portalb.mk.
Tema dominuese do të jetë situata në Izrael dhe Rripin e Gazës. Edhe pas sulmit të Hamasit ndaj Izraelit më 7 tetor, krerët e shteteve dhe qeverive të BE-së lëshuan një deklaratë se Izraeli ka të drejtën e “vetëmbrojtjes kundër sulmeve të tilla të dhunshme dhe arbitrare në përputhje me të drejtën ndërkombëtare dhe të drejtën ndërkombëtare humanitare”.
Mosmarrëveshje për armëpushimin në Rripin e Gazës
Por anëtarët e BE-së janë shumë më të ndërlikuar në lidhje me pyetjen nëse duhet të bëjnë thirrje për “armëpushim” apo “armëpushim humanitar”, gjë që u shfaq në takimin e ministrave të jashtëm në Luksemburg. Disa vende, si Spanja, Irlanda dhe Sllovenia, janë përkrahës të një kërkese të tillë të formuluar nga Sekretari i Përgjithshëm i OKB-së, Antonio Guterres.
Vende të tjera, si Gjermania, Republika Çeke dhe Austria, janë kundër saj, nga frika se një kërkesë e tillë mund të shihet si një goditje për “të drejtën” e shtetit izraelit për vetëmbrojtje. Tani duhet të arrihet një qëndrim i përbashkët në samitin e BE-së.
Çështje formulimi
Në një debat në Këshillin e Sigurimit të OKB-së, Ministrja e Jashtme gjermane Analena Berbock solli në lojë një variant të ri të termit – është e nevojshme një “dritare humanitare”, tha ajo. Sipas postimit të ministres në platformën sociale X (ish-Twitter), është i nevojshëm që ndihma humanitare ndërkombëtare të arrijë tek popullata civile në Gaza, ndërsa ditët e fundit tashmë ka pasur “pauza humanitare”.
Një kompromis mund të arrihet duke përdorur termin “pauzë”, si në postimin e ministresv së Jashtëm gjermane, raporton agjencia gjermane e lajmeve DPA. Kjo do ta bënte të qartë se BE-ja nuk po i bën thirrje Izraelit të përfundojë luftën kundër Hamasit.
Dhe një diplomat i paidentifikuar i rangut të lartë nga BE deklaroi përpara samitit se është e mundur të kërkohet një “pauzë” në vend të “armëpushimit” për të sjellë lëvizje në përçarje dhe për të arritur një qëndrim të përbashkët. Një tjetër diplomat i rangut të lartë thekson se çdo fjalë ka rëndësi dhe se para së gjithash është e rëndësishme të lejohet aksesi humanitar dhe të ndihmohen njerëzit që vuajnë.
Mbështetje për Ukrainën
Tema e samitit të BE-së do të jetë mbështetja e mëtejshme për Ukrainën dhe presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky do të përfshihet përmes video-lidhjes.
Sipas Charles Michel, do të diskutohet kryesisht për përshpejtimin e dhënies së ndihmës ushtarake, si dhe çështjen se si prona ruse në Evropë mund të përdoret për rindërtimin e Ukrainës, si dhe çfarë lloj mbështetjeje financiare mund të t’i premtohet Ukrainës në vitet e ardhshme.
Qysh të martën, kancelari gjerman Olaf Scholz njoftoi se në samitin e BE-së, Ukraina do të angazhohet që në fund të këtij viti të marrë premtime financiare afatgjata për vitet e ardhshme.
Çështja e buxhetit
Në verë, Komisioni Evropian propozoi një rishikim të të ashtuquajturit kuadri financiar shumëvjeçar (MBF), i cili është në fuqi nga viti 2021 dhe zgjat deri në vitin 2027. Komisioni Evropian pret fonde të mëtejshme totale prej rreth 65 miliardë eurosh, nga të cilat 50 miliardë euro për vitet 2024 deri në 2027 do të ishin për Ukrainën.
Para samitit, u vu në dukje në qarqet qeveritare në Berlin se mbështetja për Ukrainën do të kishte përparësinë më të lartë gjatë negociatave të MRF. Megjithatë, sot nuk do të merren vendime konkrete, por synimi është orientimi politik.
Procesi i vendimmarrjes për përmirësimin e aseteve duhet të përfundojë deri në fund të vitit. Kërkesat e KE-së vijnë në një kohë kur shumë vende anëtare janë të preokupuara me konsolidimin e buxheteve të tyre. Duket gjithashtu se uniteti rreth ndihmës për Ukrainën midis vendeve të BE-së po lëkundet. Kryeministri i ri sllovak, Robert Fico, pretendoi në fushatën zgjedhore se nuk dëshiron të ndihmojë më tej ushtarakisht Ukrainën. Hungaria gjithashtu bllokoi paratë e destinuara për Ukrainën në të kaluarën.
Një temë e vazhdueshme – migrimi
Krerët e shteteve dhe qeverive të BE-së do të diskutojnë gjithashtu migrimin në samit. Sipas Charles Michel, do të bëhet një vlerësim i hapave të ndërmarrë pas samitit të mëparshëm në Granada, i cili pati një grindje të ashpër për këtë temë. Në agjendë do të jenë edhe situata në Sahel, marrëdhëniet mes Serbisë dhe Kosovës dhe Kaukazit Jugor.
Kujtojmë se në gusht të këtij viti në një darkë joformale në Athinë ku morën pjesë liderët e Ballkanit Perëndimor, kryetarja e Komisionit Evropian, kryetari i Këshillit të BE-së, ndërsa i pranishëm ishte edhe presidenti i Ukrainës, temat kryesore përtë cilat u fol ishin poashtu mbështetja dhe solidariteti me Ukrainën si dhe integrimi i vendeve të Ballkanit Perëndimor në BE.
Udhëheqësit shprehën mbështetje dhe solidaritet të fortë me popullin ukrainas në luftën e tyre për kthimin e lirisë.
Nga atje shtuan se liderët nga rajoni dërguan mesazh se, si kurrë më parë, nevojitet mbështetje e fortë politike për integrim më të shpejtë të Ballkanit Perëndimor në BE, ndërsa në fund të darkës joformale, liderët ranë dakord për një deklaratë të përbashkët.
Darka u organizua nga kryeministri grek – Kyriaos Mitsotakis me rastin e 20 vjetorit të Samitit BE – Ballkani Perëndimor dhe Deklaratës së Selanikut.