Ndikimi i diplomacisë ekonomike në Shqipëri dhe Maqedoninë e Veriut për zhbllokimin e anëtarësimit në BE
Të dy vendet kanë përdorur strategji të veçanta diplomatike ekonomike si pjesë e përpjekjeve të tyre më të gjera për të përafruar me standardet e BE-së, veçanërisht ato të përmbledhura në Kapitullin 4 në lidhje me lëvizjen e lirë të kapitalit dhe shtrirjen ekonomike.
Këto strategji jo vetëm që kanë avancuar ndjeshëm agjendat e tyre përkatëse të BE-së, por janë gjithashtu thelbësore për të kuptuar trajektoret e tyre të integrimit.
Duke shqyrtuar zbatimin e suksesshëm të Acquis Communautaire – legjislacionin e akumuluar dhe vendimet gjyqësore që përbëjnë trupin e ligjit të Bashkimit Evropian demonstrohet se si diplomacia ekonomike e Shqipërisë dhe e Maqedonisë së Veriut ka forcuar efektivisht përparimin e tyre drejt anëtarësimit në BE.
Duke u bazuar në diskutimin fillestar të përdorimit strategjik të diplomacisë ekonomike nga Shqipëria dhe Maqedonia e Veriut, është e domosdoshme të thellohen më thellë në taktikat specifike të përdorura që kanë çuar përpara në mënyrë të konsiderueshme ambiciet e tyre për anëtarësim në BE.
Nënvizohet gjithashtu rëndësia e diplomacisë ekonomike në formësimin e politikave ekonomike ndërkombëtare, të cilat Shqipëria dhe Maqedonia e Veriut i kanë përdorur me mjeshtëri për të nxitur përafrimin me standardet ekonomike të BE-së.
Zbatimi i një diplomacie të tillë jo vetëm që ndihmon në negocimin e kapitujve të Acquis, por gjithashtu lehtëson krijimin e marrëdhënieve të forta me shtetet anëtare ekzistuese të BE-së, duke rritur mbështetjen politike brenda Unionit.
Acquis për integrimin në BE për Shqipërinë dhe Maqedoninë e Veriut përfshin Kapitullin 4 mbi lëvizjen e lirë të kapitalit, i cili është kritik për krijimin e një tregu financiar të hapur, të integruar, konkurrues dhe efektiv në Evropë.
Zbatimi i këtij kapitulli është thelbësor për proceset e anëtarësimit të të dy vendeve në BE.
Shqipëria ka bërë përparim të konsiderueshëm në përpjekjet e saj për integrimin në BE, me qeverinë duke u angazhuar në mënyrë aktive në procesin e shqyrtimit dhe duke u përgatitur për hapat e ardhshëm në negociatat e anëtarësimit.
Vendi ka miratuar gjithashtu një plan të ri kombëtar për integrimin evropian për 2023-2025 dhe strategjinë kombëtare për zhvillim dhe integrim evropian 2022-2030.
Maqedonia e Veriut gjithashtu ka bërë përparime në rrugëtimin e saj të integrimit në BE, me BE-në që miratoi zyrtarisht fillimin e bisedimeve të pranimit me vendin në mars 2020.
Megjithatë, procesi i pranimit të vendit ka ngecur për shkak të një mosmarrëveshjeje me Bullgarinë mbi atë që ajo e percepton si gjuhë të urrejtjes së ngadaltë ose të toleruar nga shteti dhe pretendimet e pakicave ndaj Bullgarisë
Sektorët kryesorë të ekonomisë shqiptare janë metalurgjia, energjia, turizmi, bujqësia dhe tekstili. Shqipëria krenohet me rezervat më të mëdha të naftës në tokë në Evropë dhe është e pasur me minerale të nxjerrshme si qymyri, krom, nikeli dhe bakri. Vendi është pothuajse tërësisht i varur nga hidrocentralet për prodhimin e energjisë elektrike, me lumin Drin që është më i madhi dhe shtëpia e tre hidrocentraleve që plotësojnë 90% të prodhimit vendas të energjisë elektrike në Shqipëri.
Nga ana tjetër, industritë kryesore në ekonominë maqedonase përfshijnë përpunimin e ushqimit, pijeve, tekstileve, kimikateve, hekurit, çelikut, çimentos, energjisë, farmaceutikës dhe pjesëve të automobilave. Maqedonia e Veriut ka nënshkruar marrëveshje të tregtisë së lirë me subjekte të ndryshme dhe ka një raport të ulët borxhi ndaj PBB-së, duke ruajtur stabilitetin makroekonomik me inflacion të ulët. Vendi ka përjetuar sfida në tërheqjen e investimeve të huaja dhe krijimin e vendeve të punës, me norma të larta papunësie dhe një deficit të madh tregtar.
Zbatimi i Kapitullit 4 mbi lëvizjen e lirë të kapitalit është thelbësor për përpjekjet integruese të Shqipërisë dhe Maqedonisë së Veriut në BE, pasi ai përfaqëson një liri themelore që është thelbësore për krijimin e një tregu financiar të hapur, të integruar, konkurrues dhe efektiv në Evropë.
Duke u mbështetur në rolin jetik të diplomacisë ekonomike të përshkruar më herët, bëhet e qartë se për Shqipërinë dhe Maqedoninë e Veriut, përdorimi i një qasjeje të nuancuar ndaj negociatave të politikës ekonomike të BE-së është thelbësore. Diplomacia ekonomike efektive përfshin jo vetëm adresimin e politikave të brendshme të BE-së, por edhe ndërthurjen e këtyre politikave pa probleme në strukturën e strategjive të jashtme kombëtare.
Ky fokus i dyfishtë siguron që të dy vendet mund të përshtaten me politikat homogjene që janë themelore për suksesin e integrimit në BE. Zbatimi strategjik i një diplomacie të tillë kërkon një kuptim të thellë të mundësive dhe sfidave të paraqitura nga Acquis.
Kjo do të thotë përfshirje aktive në diskutime dhe seminare të ofruara nga organet e BE-së, duke kërkuar këshilla nga shtetet që i janë nënshtruar së fundmi procesit të integrimit dhe ndoshta më e rëndësishmja, sigurimin që politikat e brendshme ekonomike të jenë mjaft të fuqishme, por mjaft fleksibil për t’u përafruar me ato të BE-së.
Për të kapërcyer në mënyrë efektive hendekun midis strategjive teorike të integrimit dhe zbatimit praktik, është thelbësore që Shqipëria dhe Maqedonia e Veriut të përdorin një kuadër të fortë të diplomacisë ekonomike siç rekomandohet në Kapitullin 4 të procesit të integrimit në BE.
Zbatimi i politikave kryesore ekonomike gjatë semestrit evropian u lejon kombeve të paraqesin buxhetin e tyre dhe politikat përkatëse për rishikim nga Komisioni Evropian dhe shtetet e tjera anëtare, duke nxitur transparencën dhe përputhjen me standardet e BE-së.
Kjo qasje e strukturuar jo vetëm që lehtëson shqyrtimin më të ngushtë të masave fiskale, por gjithashtu inkurajon përafrimin me direktivat më të gjera ekonomike të BE-së. Për vende si Shqipëria dhe Maqedonia e Veriut, mirëkuptimi dhe integrimi në këtë cikël është jetik për harmonizimin e agjendave të tyre kombëtare ekonomike me ato të Bashkimit.
Duke u angazhuar në mënyrë proaktive në këtë proces rishikimi sistematik, ata mund të parashikojnë më mirë dhe të zbusin çdo mospërputhje me Acquis që mund të lindë, duke siguruar një tranzicion më të qetë drejt anëtarësimit të plotë në BE. Roli i diplomacisë ekonomike efektive këtu nuk mund të mbivlerësohet pasi ajo shërben jo vetëm si një mekanizëm për pajtueshmërinë rregullatore, por edhe si një kanal thelbësor përmes të cilit këto vende mund të negociojnë rregullime ose përjashtime specifike për kontekstet e tyre ekonomike, duke siguruar përfundimisht rritje dhe zhvillim të qëndrueshëm brenda kornizë të rreptë të vendosur nga BE.