Janë propozuar amendament të gjelbra për të përmirësuar gjelbërimin dhe planifikimin urban në Shkup
Në seancën e djeshme publike që u mbajt në Këshillin e Qytetit të Shkupit, u prezantuan një sërë propozim-amandamentesh ligjore për gjelbërim urban, planifikim urbanistik dhe ndërtim me rregulloret përkatëse, transmeton Portalb.mk.
Liljana Popovska nga Instituti i gjelbër tha se ndryshimet e propozuara janë zhvilluar përmes një përpjekjeje të përbashkët ku janë përfshirë palë të ndryshme të interesuara si Ministria e Mjedisit dhe Planifikimit Hapësinor, Ministria e Transportit dhe Lidhjeve, organet e vetëqeverisjes lokale, Qyteti i Shkupit, komunat e Shkupit dhe NP Parqe dhe gjelbërime, me përfshirjen e organizatave të shoqërisë civile, duke përfshirë “Florozon” dhe “Lobi i Gruas Maqedonase”, të cilat gjithashtu i bashkuan forcat në këtë iniciativë shumësektoriale.
Amendamentet kanë të bëjnë me disa aspekte kyçe, tha Popovska. Së pari, ata synojnë të rrisin sipërfaqen e gjelbërimit urban në blloqet e banimit duke identifikuar zonat e degraduara të përshtatshme për gjelbërim, duke zhvilluar plane hortikulturore dhe duke zbatuar nisma për mbjelljen e pemëve.
Përveç kësaj, do të bëhen përpjekje për të krijuar dhe ruajtur gjelbërimin urban që është rezistent ndaj ndryshimeve klimatike. Kjo përfshin restaurimin e fidanishteve nën menaxhimin e NP Parqe dhe gjelbërim, si dhe programet e trajnimit të punonjësve për mbjelljen dhe kujdesin për speciet rezistente ndaj klimës.
Me ndryshimet e propozuara nga Popovska kërkohet harmonizimi i kornizës ligjore që rregullon gjelbërimin urban dhe planifikimin urban. Kjo përfshin harmonizimin e terminologjisë dhe përkufizimeve nëpër ligje dhe rregullore, futjen e termave të rinj si “kopsht urban” dhe “çati e gjelbër“, si dhe rritje të gjobave për mosrespektim dhe dëmtim të sipërfaqeve të gjelbra. Ndryshimet theksojnë rëndësinë e infrastrukturës së gjelbër si një mjet për të luftuar ndryshimet klimatike dhe për të promovuar zhvillimin e qëndrueshëm.
Për të siguruar zbatimin efektiv, një grup ekspertësh i përbërë nga përfaqësues të profesioneve dhe prejardhjeve të ndryshme kreu kërkime dhe analiza të gjera. Gjetjet e tyre theksuan nevojën për një koordinim dhe përputhshmëri më të madhe me ligjet ekzistuese, planet urbane dhe rregulloret.
Ndryshimet e propozuara kanë potencialin për të përmirësuar ndjeshëm mjedisin urban të Shkupit, për të zbutur efektin e ishullit të nxehtësisë urbane, për të zvogëluar ndotjen dhe për të përmirësuar mirëqenien e përgjithshme të banorëve të tij. Duke inkurajuar bashkëpunimin ndërmjet institucioneve qeveritare, komunitetit akademik, shoqërisë civile dhe publikut, projekti synon të krijojë një të ardhme më të gjelbër dhe më të qëndrueshme për Shkupin dhe komunat e tij, theksoi në prezantimin e saj Liliana Popovska.
Folës tjetër në debatin publik ishte Ana Petrovska, eksperte për mjedis dhe planifikim hapësinor. Prezantimi i saj konsistonte në një analizë të planeve urbanistike, si dhe në shembuj konkretë sesi gjelbërimi po zvogëlohet vazhdimisht në hapësirat urbane të vendit.
Sipas Petrovskës, një nga problemet kryesore që çon në zvogëlimin e sipërfaqeve të gjelbra është mospërputhja e Ligjit për gjelbërim urban dhe rregulloreve të urbanistikës. Ka mosmarrëveshje në përcaktimin e klasave të përdorimit të parcelave si dhe në përcaktimin e llojeve të ndryshme të gjelbërimit. Normat për përfaqësimin dhe disponueshmërinë e gjelbërimit janë gjithashtu të pasakta.
Petrovska gjithashtu theksoi një nga mekanizmat më të rëndësishëm që përdoret gjatë prerjes së gjelbërimit. Për shembull, sipas nenit 22 të Rregullores së Planifikimit Hapësinor dhe Urban (2006), një parcelë ndërtimi me qëllim D – klasa që përfshin lloje të ndryshme të përdorimeve që lidhen me gjelbërimin – nuk mund të zëvendësohet me ndërtimin e një ndërtese me qëllim të një klasë tjetër, gjegjësisht të ndërtojë një parcelë qëllimi kryesor i së cilës nuk lidhet me gjelbërimin.
“Në vitin 2015, përveç që është theksuar me vendosmëri se nuk ka pasur konvertim të tokës me qëllim D1, kanë bërë përjashtim”, thekson Petrovska. Sipas amendamentit, “për qëllimin B, një parcelë ndërtimi mund të ngrihet në tokë për përdorim të përgjithshëm me qëllim D të prejardhur ose të planifikuar, vetëm në rastet kur është një bërthamë qendrore qyteti me një kufi të përcaktuar”.
Ajo këtë e tha në kuadër të ndërtimit të objekteve pranë hotel “Bristol” rreth murit të qytetit, si një nga rastet e prerjes së gjelbërimit në Shkup.
“Si ndodhi kjo? Dikush diku vendosi që askush nuk ka nevojë për atë gjelbërim. Vendosi që këtu të mbijë ndonjë ndërtesë betoni”, shton Petrovska. Ky mekanizëm i veçantë u përdor për zvogëlimin e gjelbërimit jo vetëm për ndërtesat rreth murit të qytetit, por edhe për City Mall dhe Nastel në Karposh.
Si arsye shtesë për humbjen e gjelbërimit, Petrovska tregon parashikimin e gjelbërimit më pak se 20 për qind në nivelin e parcelës ndërtimore, në kundërshtim me ligjin dhe uzurpimin e hapësirave publike me ndërtime pa leje.