Kisha e Ivica Konevskit dhe Samsonenkos në Novo Lisiçe: Ndikimi rus paguhet me para publike
Ndërtimi i kishës ruse në komunën e Aerodromit jo vetëm që rrezikon forcimin e ndikimit të Rusisë në popullatën ortodokse, por nëse do të ndiqet propozimi i ish-kryetarit të komunës, Ivica Konevski, ai duhet të jetë në kurriz të buxhetit kombëtar. Fillimi i ndërtimit të kësaj kishe u financua nga biznesmeni rus Samsonenko, i cili përfundoi në “listën e zezë” amerikane, shkruan Vërtetmatësi.
Shkruar nga: Matej Trojaçanec
Më shumë se një dekadë më parë, manjati kontrovers rus Sergei Samsonenko, i cili përfundoi në “listën e zezë” amerikane në fund të vitit 2023, investoi në ndërtimin e kishës ortodokse “Shën Triniteti” në komunën e Aerodromit, në një stil tipik arkitekturor për kishat ruse. Pas vendosjes së themeleve, aktivitetet e ndërtimit vazhduan për disa kohë, por u ndalën pak para zgjedhjeve parlamentare të 2016-ës.
Gati një dekadë më vonë, ish-kryetari i Komunës së Aerodromit, Ivica Konevski, apelon që kjo kishë të rindërtohet, por me para publike.
Konevski, i cili ishte “babai” i komunës së Aerodromit nga viti 2009 deri në vitin 2017, shkruan në profilin e tij në Facebook.
Apeli i Konevskit duhet të kontekstualizohet jo vetëm për shkak të parave që mund të ripërdoren për qëllime të tjera për komunën, por edhe për shkak të parave me të cilat është nisur ky projekt ndërtimor.
Analiza e thelluar nga Laboratori i Raportimit Investigativ (IRL) nga viti 2018 paraqet lidhjen e thellë midis Samsonenkos, qeverisë së atëhershme të udhëhequr nga VMRO-DPMNE, dhe KOM-it:
Samsonenko u bë një banor i shquar i Shkupit, i cili shpesh shihej në shoqërinë e zyrtarëve të lartë dhe biznesmenëve. Sa më gjatë rrinte ulur, aq më shumë u shtoheshin marrëveshjet që merrte nga shteti. Por pakkush e di se bumi i vërtetë në mini-perandorinë maqedonase të biznesmenit filloi me një donacion bujar prej 1.8 milionë euro që i janë dhënë Kishës Ortodokse Maqedonase për ndërtimin e kishës ruse në Aerodrom, shkruan IRL.
Siç raportoi NovaTV, koncesionari për aktivitetet e ndërtimit ishte “një kompani me pronësi sekrete në shtetin e Karaibeve të Belizes, ku ndan të njëjtën adresë me mediat dhe kompanitë e ndërtimit të lidhura me njerëzit e pushtetit vendas nga Maqedonia”, një kompani që Samsonenko e mori personalisht.
Kështu, pas donacionit të Samsonenkos për KOM-in dhe gjatë mandateve të Konevskit dhe Nikolla Gruevskit, Samsonenkos i është dhënë me koncesion 35-vjeçar salla MZT-së, tashmë e njohur si “Jane Sandanski”. Në të njëjtën kohë, komuna e Aerodromit po ndryshon PDU-in për t’i lejuar të ndërtojë hotelin “Rusia” në kuadër të kompleksit sportiv “Jane Sandanski”, si dhe kishën ruse të lartpërmendur.
Guri i themelit të kësaj kishe u vendos nga kreu i Kishës Ortodokse Maqedonase, z. Stefan, ndërsa morën pjesë edhe ambasadori rus Oleg Shçerbak, dhe drejtori i atëhershëm DSK-së Sasho Mijallkov por duhet theksuar se, sipas IRL, financimi i këtij objekti, edhe pse i bekuar dhe i miratuar nga këta individë, ishte “një akt fisnik i biznesmenit rus Sergei Samsonenko”.
Nga ana tjetër, përdorimi i kishës ortodokse si një lloj arme është pjesë e taktikave të Rusisë për ndikim në rajon. Siç shkroi tashmë “Vërtetmatësi”, “regjimi i Putinit po përdor Kishën Ortodokse Ruse për të përhapur ndikimin e saj në vendet ortodokse”:
Kjo kishë ushtron presion të madh mbi kishat e tjera dhe pengon dhënien e Tomosit për KOM-in. Nëpërmjet aktiviteteve të inteligjencës, priftërinjtë rusë po rekrutojnë anëtarë të kishës nëpër kishat lokale të Ballkanit.
Me fjalë të tjera, duke zgjeruar Kishën Ruse, hapet një mundësi për të forcuar më tej ndikimin e Rusisë në vend. Këtë herë, kjo duhet bërë me para të shtetit, siç apelon Konevski.
Në statutin e VMRO-DPMNE-së thuhet se “Në rast të shuarjes së partisë, prona e saj kalon në pronësi të Kishës Ortodokse Maqedonase – Kryepeshkopatës së Ohrit”, dhe ky është vendimi i tyre i plotë. Por, Maqedonia e Veriut është shtet laik – sipas nenit 19 dhe amendamentit 7 të Kushtetutës, i cili thotë qartë se Kisha Ortodokse Maqedonase dhe bashkësitë dhe grupet e tjera fetare janë të ndara nga shteti.
Dhe, përfundimi i ndërtimit të kishës ruse në komunën e Aerodromit rrezikon jo vetëm fuqizimin e ndikimit të Rusisë përmes Kishës Ortodokse, por sipas propozimit të Konevskit, kjo duhet të bëhet me para publike. Financa që padyshim mund të përdoren për projekte të tjera nga të cilat do të përfitojnë të gjithë banorët, pavarësisht përkatësisë së tyre kombëtare dhe etnike.
