Ajo që kemi harruar të vërejmë

Një revolucion i heshtur është duke ndodhur—jo nëpër rrugë, jo në salla bordi apo parlamente, por në sferën e vëmendjes sonë. Ose më saktë, në atë që ka mbetur prej saj.

Në epokën e njoftimeve të pafundme, rrjeteve sociale të kuruara dhe shpërqendrimeve që na japin kënaqësi të shpejta, diçka e ndjeshme, por thelbësore, na ka shpëtuar nga vetëdija kolektive. Kemi harruar si të vërejmë. Jo në kuptimin dramatik të mungesës së ndonjë lajmi të rëndësishëm. Por në kuptimin e përditshëm, pothuajse të shenjtë, të vërejtjes së heshtjes, mërzisë, mirësisë nga të panjohurit, apo edhe të mendimeve tona kur lindin vetvetiu.

Mendoni për heshtjen. Dikur ishte sfondi natyror i jetës së përditshme, por sot trajtohet si një boshllëk që duhet mbushur. E konsiderojmë të pakëndshme, madje shqetësuese. E mbysim me muzikë, podkaste, video me gjithçka që na shpëton nga ballafaqimi me mendjen tonë të papushtuar. Por heshtja nuk është mungesë; ajo është një prani, një hapësirë ku merr formë reflektimi. Pa heshtje nuk ka thellësi. Ka vetëm lëvizje të vazhdueshme.

Pastaj kemi mërzinë. Ajo gjendje e çuditshme pritjeje, dikur e njohur nga çdo fëmijëri. Dikur shikonim nga dritarja, shtriheshim mbi bar, vizatonim në faqet bosh. Mërzia lindi kreativitet. I dha hapësirë ëndërrimeve me sy hapur. Sot, në momentin që mërzia afrohet, instinktivisht nxjerrim telefonin. Kemi ndërruar kureshtjen me përmbajtje.

Merrni si shembull edhe mirësinë e të panjohurve, një derë e hapur për dikë, një fjalë inkurajuese, dikush që ngadalëson makinën për t’ju lënë të kaloni. Këto mikrogjeste janë fijet që mbajnë bashkë strukturën shoqërore, por gjithnjë e më shumë kalojnë pa u vënë re. Jemi në aq nxitim për të qenë diku, për të qenë dikush, sa harrojmë të regjistrojmë momentet e vogla njerëzore që na lidhin me njëri-tjetrin.

Edhe pritja ka ndryshuar. Dikur prisnim në radhë apo në stacione autobusi vetëm me mendimet tona. Sot, në momentin që jemi të detyruar të ndalemi, nxjerrim telefonin. Nuk presim më, shpërqendrohemi. Arti i durimit po zhduket, dhe me të, aftësia për të qenë thjesht aty ku jemi.

Pse ka rëndësi kjo?

Sepse ajo që vërejmë formëson atë që vlerësojmë. Dhe ajo që vlerësojmë formëson botën që ndërtojmë. Nëse nuk arrijmë të vërejmë më bukurinë në të zakonshmen, ngadalësinë në të shpejtën, apo ngrohtësinë në anonimen, humbasim jo vetëm ndjeshmërinë, por edhe ndjenjën e përkatësisë ndaj botës përreth nesh.

Të vëresh do të thotë të kushtosh vëmendje. Dhe vëmendja, në formën e saj më të pastër, është një akt kujdesi.

Prandaj, ja një propozim modest: merrni pesë minuta sot për të mos bërë asgjë. Pa telefon, pa muzikë, pa qëllim. Thjesht uluni. Dëgjoni zërat përreth jush. Vëzhgoni dritën që bie mbi dysheme. Shikoni mënyrën si lëviz një pemë apo një hije. Nuk do të arrini asgjë konkrete. Por mund të kujtoni diçka të rëndësishme.

Mund të kujtoni se çfarë do të thotë të jesh gjallë.