“Normaliteti i ri”

Njoftimi i fundit nga Presidenti Donald Trump për vendosjen e tarifave mbi të gjitha importet, duke përfshirë ato nga Maqedonia e Veriut, ka shkaktuar tronditje në tregjet globale. Ndërsa tarifa bazë prej 10% zbatohet në mënyrë universale, Maqedonia e Veriut gjendet ndër vendet më të prekura, duke u përballur me një tarifë të jashtëzakonshme prej 33%—një nga më të lartat në rajon. Ky vendim ndëshkues ngre pyetje serioze mbi gjendjen e tregtisë ndërkombëtare, efektivitetin e manovrave diplomatike dhe kostot reale të aleancave politike.

Për muaj me radhë, Kryeministri Hristijan Mickoski është mburrur me aftësitë e administratës së tij për të krijuar lidhje të forta me Shtëpinë e Bardhë të Trump-it. Në fjalimet dhe paraqitjet e tij në media, Mickoski ka theksuar marrëdhëniet e ngrohta midis Shkupit dhe Uashingtonit, duke sugjeruar se qasja e qeverisë së tij kishte sjellë përfitime ekonomike dhe diplomatike. Megjithatë, tarifa e jashtëzakonshme e vendosur mbi Maqedoninë e Veriut tregon një histori krejtësisht ndryshe—një histori që ekspozon brishtësinë e kombeve të vogla në lojën e madhe të politikës globale.

Mickoski, duke pretenduar se ishte ndër të parët që mbështeti administratën e Trump-it, deklaroi: “Ky është normaliteti i ri që vjen nga Uashingtoni.” Megjithatë, nëse administrata e Mickoskit vërtet kishte ndikim në Shtëpinë e Bardhë, përse Maqedonia e Veriut është goditur me një barrë kaq të rëndë? Ndërsa edhe vendet e tjera të Ballkanit janë prekur nga këto tarifa, për Maqedoninë e Veriut kjo normë prej 33% është e dyta më e lartë pas Serbisë, duke e vendosur atë në pozitë më të pavolitshme në krahasim me Shqipërinë, Kosovën, Malin e Zi dhe madje me disa vende anëtare të BE-së.

Administrata e Trump-it ka argumentuar se vendet si Serbia, Bosnja dhe Maqedonia e Veriut kanë barriera të larta tarifore ndaj produkteve amerikane, duke justifikuar kështu vendosjen e tarifave të rënda ndaj tyre. Disa mund të argumentojnë se kjo tarifë pasqyron politika më të gjera ekonomike sesa lidhje të caktuara diplomatike. Administrata e Trump-it shpesh i ka justifikuar masat e tilla si të domosdoshme për të mbrojtur industrinë amerikane dhe për të reduktuar deficitin tregtar. Por ekonomia e Maqedonisë së Veriut vështirë se paraqet ndonjë kërcënim për Shtetet e Bashkuara. Me eksporte të kufizuara drejt SHBA-së krahasuar me ekonomitë më të mëdha, një tarifë kaq e lartë duket më pak si domosdoshmëri ekonomike dhe më shumë si një sinjalizim gjeopolitik. A është e mundur që, pavarësisht fjalimeve publike të Mickoskit, marrëdhënia e Maqedonisë së Veriut me Uashingtonin të jetë shumë më e dobët sesa ai dëshiron që publiku të besojë?

Implikimet e kësaj tarife janë të rënda. Për një ekonomi si ajo e Maqedonisë së Veriut, e cila mbështetet shumë te tregtia dhe investimet e huaja, një tarifë importi prej 33% nga një fuqi e madhe globale është një goditje e madhe. Koha e këtij vendimi është gjithashtu shqetësuese, pasi Maqedonia e Veriut vazhdon të përballet me sfida në rimëkëmbjen ekonomike mes pasigurive globale.

Përtej pasojave të menjëhershme ekonomike, kjo situatë ekspozon rreziqet e mbivlerësimit të aleancave politike. Pretendimet e Mickoskit për marrëdhënie të favorshme me administratën e Trump-it tashmë tingëllojnë boshe përballë një politike që ndëshkon Maqedoninë e Veriut duke dërguar sinjal që atë e vendos në grupin e njëjtë me Serbinë. Për më tepër, qeveria e Mickoskit ka ndalur procesin e integrimit në BE duke mos ndërmarrë ndryshimet kushtetuese të kërkuara nga BE-ja në lidhje me dialogun me Bullgarinë. Në një situatë të tillë, është koha për të rivlerësuar proceset që janë vendimtare për vendin, siç është integrimi në BE.

Për ta vënë në kontekst, Shqipëria ka hapur procesin e negociatave me BE-në, ndërsa Maqedonia e Veriut ka mbetur prapa. Shqipëria tani përballet me një tarifë prej 10% nga SHBA dhe ka mundësi më të mira për t’u integruar më shpejt në BE, ndërkohë që BE-ja si e tërë përballet me një tarifë prej 20% nga SHBA. Ky kontrast nënvizon nevojën që Maqedonia e Veriut të rishikojë përparësitë e saj strategjike dhe të kuptojë se përafrimi me stabilitetin ekonomik dhe politik të Evropës mund të jetë një rrugë më e qëndrueshme sesa mbështetja tek fuqitë globale të paparashikueshme.

Ndërsa lufta tregtare e Trump-it intensifikohet, Maqedonia e Veriut duhet të gjejë një mënyrë për të lundruar në këtë stuhi me qëndrueshmëri dhe pragmatizëm. Në vend të premtimeve boshe, qeveria duhet të përqendrohet në sigurimin e marrëveshjeve konkrete që mbrojnë interesat ekonomike të vendit. Dhe mbi të gjitha, ky episod duhet të shërbejë si një mësim se në politikën ndërkombëtare, retorika nuk është kurrë e mjaftueshme—ajo që ka vërtet rëndësi janë politikat që pasojnë.