Edibe Osmani, studiuesja e dashuruar pas etnologjisë dhe folklorit shqiptar në RMV

Portalb.mk vazhdon të sjellë profile grash të suksesshme që kanë kontribuar dhe kontribuojnë në sfera të ndryshme. Personazhi i radhës është zonja Edibe Selimi Osmani, veterane e arsimit dhe veprimtare e paepur karshi debateve për etnologji dhe folklor që ndodhnin në RMV. Në mungesë të një mirënjohjeje institucionale për gratë pensioniste që kanë punuar aq shumë në fushat e tyre për të mirën e përbashkët, ne si redaksi sjellim në fokus dhe rikujtojmë aktivitetin e tyre. Prezantojmë studiuesen Edibe Osmani dhe punën e saj të madhe në terren dhe prezantimin e asaj punë nëpër revista, gazeta, konferenca.

Edibe Selimi Osmani është e lindur më 26.12.1952 në Gostivar ndërsa jeton dhe krijon sot e kësaj ditë në Tetovë. Studimet e saja i ka kryer në Shkup në Fakultetin Filologjik në degën e Gjuhës shqipe në vitin 1984.

Përkushtimi i saj ka qenë i thelluar në arsim por krahas këtij impenjimi i kushtoi një rëndësi të madhe folklorit dhe etnologjisë shqiptare të paprekur në disa raste. Kështu, ajo do të bëhet ndër të parat studiuese dhe mbledhëse e dëshmive që vulosin lashtësinë dhe autoktoninë e shqiptarëve në disa vise të RMV- së e sidomos në Rekën e Epërme.

Mbi 30 vite paraqiti punime shkencore, punë hulumtuese, materiale të mbledhura në terren, në konferenca të ndryshme, botoi libra që  bazohen në të vërteta dhe arkiva që një herë e mirë ju japin fund spekulimeve. Ajo, po ashtu ka debatuar dhe argumentuar me studiues që kanë dashur të bëjnë shtrembërimin e kësaj të vërtete që zonja Edibe gjithë jetën i shkoi pas.

Edhe pse studimet folklorike dhe etnologjike nuk kanë vendin që meritojnë në hapësirat tona, sërish pasuria që na ka falur zonja Edibe është e çmuar dhe do ta ndihmoj secilin studiues të shkencave shoqërore në të ardhmen.

Ajo së bashku me bashkudhëtarin e jetës, veteranin e arsimit tashmë të ndjerë që ndërroi jetë para një viti Hafezat Osmanin bënë punë të mëdha në kohëra jo shumë të favorshme për veprimtarinë e tyre. Prof. Hafezafi ishte koleksionist i dalluar i monedhave ilire, kartëpostaleve, pullave postare, arriti të grumbullojë në arkivin personal më shumë se 800 eksponate etnografike të cilat mbeten të pakonservuara dhe sigurisht një studiuesi i dhemb kur puna e tyre nuk e merr vëmendjen e merituar dhe nuk trashëgohet te brezat që vijnë për të luajtur rolin e vet.

Vepra  të botuara dhe ribotuara nga  autorja:

• Lirika popullore në trevat e Tetovës dhe të Gostivarit
• Rite e besime popullore në viset e Tetovës dhe të Gostivarit
• Lirika popullore në trevat e Tetovës dhe të Gostivarit,II
• Veshja autoktone e femrave të Rekës së Epërme-Authentic clothing of women from Reka e Epërme I
• Veshja autoktone e meshkujve të Rekës së Epërme-Mens’Authentic clothing from Reka e Epërme II
• Përralla popullore shqiptare (Mbledhur në Tetovë dhe Gostivar me rrethinë),
• Fabula popullore shqiptare (Mbledhur në Tetovë dhe Gostivar me rrethinë),
• Legjenda dhe tregime shqiptare (Mbledhur në Tetovë dhe Gostivar me rrethinë),
• Gjëegjëza dhe Proverba popullore shqiptare /ku janë mbledhur mbi 1500 proverba e njësi të tjera folklorike në prozë.

Punime studimore, dhe shkrime të tjera në revista e gazeta të ndryshme ku duken dhe temat që trajtuar:

– Festimi i Shën Gjergjit në fshatrat e Pollogut,

– Ceremoni rituale rreth thirrjes së shiut në fshatrat e Rekës së Epërme.

– Llojet e bukës rituale

– Kulti i gurit ndër shqiptarët e Maqedonisë

-Kulti i gurit në fshatrat e Tetovës dhe të Gostivarit dhe disa ceremoni rituale

– Roli i gruas në letërsi dhe kulturën popullore shqiptare

– Disa këngë e rite të Ditës së verës në fshatin Gurgurnicë të Tetovës

– Nga mitologjia në trevat e Tetovës dhe të Gostivarit

– Nga mitologjia në trevat e Tetovës dhe të Gostivarit,

– Gjëegjëzat të shënuara në fshatrat Kamnjan,Siniçan dhe Sedllarcë e Epërme,

– Pa elementin ilir, e kaluara e Ballkanit s’mund të shkruhet

– Albancite se dreven narod vo svoite ognishta,

– Albancite se so vekovi vo svoite ognishta,

– Gjarpëri në mitologji tek shqiptarët e Maqedonisë,

– Ritet lidhur me lindjen e fëmijëve në malësitë e Tetovës e të Gostivarit

– Motive vendase ornamentike në  stolisjen e fytyrës, duarve dhe të këmbëve

– Gojëdhënat dhe besimet për qyqen

– Shqiptarët janë një popull i lashtë në vatrat ku ata jetojnë

– Nuk jemi ardhacak por autokton, Reagim kundër Enciplopedisë sllavomaqedone,

– Zbulim i posaçëm arkeologjik në Gostivar,shkruan Hafezat Osmani dhe Edibe Selimi-Osmani.

– Recension për veprën Epikë popullore shqiptare (Mbledhur në Tetovë,Gostivar me rrethinë botim i autorit Hafezat Osmani.

– Vepra e vlerave të thesarit të një tradite mijëvjeçare shqiptare

– Besa, trimëria dhe tradhtia e femrës në këngët kreshnike të mbledhura në Tetovë dhe Gostivar me rrethinë,

– Rite e besime për ujkun në mitologjinë shqiptare

– Gjarpri në mitologjinë popullore të shqiptareve të Maqedonisë

– Kush u frikohet gjurmëve iliro-dardane (Kalaja e Tetovës nëpër shekuj),Shkruan Hafezat Osmani dhe Edibe Selimi-Osmani

– Arkeologjia,folklori,gjuhësia flasin për një popull antik

– Simbole vendase  ilire në tatuazh te shqiptarët e Maqedonisë.

– Reagim kundër veprës së  Mirjana P. Mirçevskës, Verbalni i neverbalni etniçki simboli vo Gorna Reka. Reagimi titullohet Reka e Epërme plagë e pashëruar në popull.

– Simbolizmi ilir dhe motivet zoomorfe në veshjen e Rekës së Epërme.

– Tipi i veshjes me dy mbështjellak  edhe në Rekën e Epërme të Maqedonisë.

– Elemente të hershme të veshjes në eposin e kreshnikëve në Tetovë dhe Gostivar me rrethinë

– Gjurmë të riteve  pagane në bukët rituale

– Simbole vendase  ilire te shqiptarët e Maqedonisë

– Guximi, besa dhe tradhtia  e femrës te këngët kreshnike të shënuara në Tetovë dhe Gostivar me rrethinë.

– Simbolika e diellit në veshjen popullore të Rekës së epërme

– Vazhdimësia e elementeve me simbole solare  në Nekropolin e Trebenishtës.

– Tetovarët trashëguan kulturë që nga antikiteti

– Vazhdimësia e elementeve  me simbole solare në Nekropolin e Trebenishtës – Shoqata e etnokulturës  shqiptare

– Dollomba një ndër elementet më të hershme të veshjes

– Gjetjet arkeologjike të Nekropolit  antik në Trebenishtë  bartin kulturë pellazge –ilire.