Absurd: Pjesa më e madhe e ujit të pijshëm, humb pa arritur te qytetarët e RMV-së

By S. B. On 25/06/2023 10:40

Në vend që ta shfrytëzojnë qytetarët ose kompanitë, shumica e sasisë së ujit të pijshëm në Maqedoninë e Veriut humb në sistemet e ujësjellësit të ndërmarrjeve publike. Humbjen e ujit të pijshëm në kushte të ndryshimeve të paparashikueshme klimatike me të cilat përballet vendi nuk merren seriozisht, që në të ardhmen mund të ndodh që disa komuna të kenë probleme serioze me furnizim të ujit, shkruan Meta.mk, transmeton Portalb.mk.

Sipas të dhënave më të reja të Entit Shtetëror të Statistikës, në vitin 2022, nga sistemet e ujësjellësit në vend janë kapur dhe marrë 300.116.000 metër kub ujë për furnizim të konsumatorëve, që është për 2% më pak se në vitin 2021. Nga sasia e përgjithshme e ujit të kapur, më së shumti ujë (63,8%), është kapur nga burimet e ujit, ndërkaq më së paku (0,9%) nga liqenet.

Infografik nga Meta.mk për humbjet e ujit në sistemet e ujësjellësit të RMV-së

Të dhënat që më së shumti shqetësojnë janë ata që tregojnë se qytetarët, nga kjo sasi e kapur kanë marrë vetëm 144.865.000 metër kub ujë, që do të thotë se sasia tjetër ka humbur në sistemet e ujit, në rrugën nga burimi deri te konsumatori. Sasia e këtillë e humbur e ujit në vitin 2022 ka arritur në 155.251.000 metër kub ujë, tregojnë të dhënat statistikore.

Sa për krahasim, sasia e përgjithshme e ujit të pijshëm e cila është prodhuar në ndërmarrjen publike të Shkupit “Ujësjellësi dhe Kanalizimi” vjet ka qenë 101.521.912 metër kub. Kjo do të thotë se në nivel nacional kemi humbur sasi të ujit të pijshëm e cila është shumë më e madhe se sa sasia e prodhuar për në kryeqytet, i cili numëron rreth 600.000 banorë.

Numrat negativ të ESHS-së janë konfirmuar edhe nga Komisioni Rregullator i Energjetikës dhe Shërbimeve të Ujit. 62,45% e ujit të prodhuar dhe të kapur nga sistemet e ujësjellësit në vitin 2022 ka qenë ujë që nuk është paguar, thuhet në raportin e KRRE-së.

Gjendja alarmante me humbjet e ujit të pijshëm është e pranishme edhe në kryeqytet, ku ndodhet dhe sistemi më i madh i ujësjellësit. Përqindja e ujit të pa paguar në kuadër të NP “Ujësjellësi dhe Kanalizimi” – Shkup në vitin 2022 ka qenë 60,3%.

Në pjesën e ujit të papaguar hyjnë, shpenzimi legal i ujit që nuk është faktuar (26.335.521 metër kub) e cila shpenzohet për derdhjen në zona publike (gjelbërim, rrugë), ku në vend të ujit teknik, shpenzohet uji i pijshëm. Gjithashtu, në këtë përqindje hyn edhe shpenzimi ilegal dhe pasaktësia e ujëmatësve (7,2 milionë metër kub). Humbjet fizike të ujit për bije kanë qenë 27.690.883 metër kub (tubacionet dhe infrastruktura e vjetër nëpër të cilin kalon uji).

Ndërmarrjet publike rregullisht në raportet e tyre theksojnë se nevojitet “kujdes dhe punë e madhe” që të ulet përqindja e ujit të papaguar në rrjetin e ujësjellësit me të cilin menaxhojnë, por të dhënat e viteve të kaluara tregojnë se RMV këto përpjekje shumë ngadalë po i realizon.

Në vendet e BE-së, përqindja e pranuar për humbje të ujit është prej 15 deri në 20% në nivel vjetor. Megjithatë, në disa vende të rajonit, si për shembull Kroacia, kanë përqindje të ujit të papaguar prej 50%, e cila, megjithatë është më e ulët se e vendit tonë.

Në nivel global, të dhënat tregojnë se sasia e humbjes së ujit të pijshëm është 346 milionë metër kub në ditë ose 126 miliardë metër kub në vit. Problemi me RMV-në është që jemi nën kërcënim serioz të ekspozimit ndaj ndryshimeve klimatike si rezultat i rritjes së temperaturave globale të ajrit dhe për atë paraqiten periudha të thatësirave, valë të nxehta gjatë periudhës së verës, mungesë të borës në muajt e dimrit dhe reshje të çekuilibruara gjatë vitit. E gjithë kjo ndikon në furnizimin me ujë të pijshëm.