Zjarri në diskotekën “Pulse” në Koçan: Qindra faqe me ankesa dhe asnjë pranim faji
Prej para se të fillonte gjykimi për zjarrin në klubin e natës “Pulse” shpërtheu një përplasje e ashpër publike midis Prokurorisë Publike dhe disa prej avokatëve që i mbrojnë të pandehurit. Avokatët e vlerësuan aktakuzën si të përgjithshme dhe të paqartë, duke parashikuar se lënda do të gjykohet si një maratonë. Nga Prokuroria i dërguan një letër Odës së Avokatëve, në të cilën kërkonin që mbrojtja të përmbahet nga paraqitjet publike deri në fillimin e gjykimit, shkruan Prizma, transmeton Portalb.mk.
Nga ana tjetër ata u përgjigjën se kërkesa është një përpjekje për t’i heshtur avokatët mbrojtës. Kualifikimi ligjor, numri i të pandehurve dhe periudha kohore që i përket e bëjnë këtë aktakuzë një nga më delikatet në historinë më të re gjyqësore.
Pikërisht fakti që të gjithë të pandehurit akuzohen se janë përgjegjës drejtpërdrejt për zjarrin në “Pulse” përmes mosveprimit të tyre gjatë një periudhe prej 13 vitesh ka shkaktuar reagime nga komuniteti juridik, i cili paralajmëron për rrezikun e qëndrueshmërisë së aktakuzës.
Që të fillonte gjykimi gjykatësit Monika Bahçovanovska, Sofçe Gavrillova–Efremova dhe Ilija Trpkov duhej ta kalonin filtrin përfundimtar juridik – vendimin për vlerësimin e aktakuzës.
Arsyetim modest i gjykatësve
BIRN e siguroi vlerësimin e gjykatës për aktakuzën, e cila ka 117 faqe.
109 prej tyre përmbajnë kundërshtime nga të pandehurit dhe avokatët e tyre. Këshilli për Vlerësimin e Aktakuzës nuk bëri një analizë të të gjitha kundërshtimeve individualisht. Ai vlerësoi se të pandehurit do të jenë në gjendje ta prezantojnë mbrojtjen e tyre në gjykatë.
Në arsyetimin e shkurtër gjykatësit trajtojnë vetëm disa, siç është kundërshtimi i kompetencës së gjykatës, çështja e parashkrimit dhe ekspertiza e Fakultetit të Ndërtimtarisë. Këto kundërshtime u hodhën poshtë si të pabaza.
Të pandehurit i përfaqësojnë mbi 30 avokatë, kryesisht avokatë mbrojtës vendas nga Koçani. Në mesin e avokatëve mbrojtës janë avokatë me përvojë dhe me përvojë të gjatë që kanë përfaqësuar të pandehur në raste të profilit të lartë.
Prokuroria ka ngritur aktakuzë edhe ndaj pronarit të vërtetë të Agjencisë së Sigurimit “Rubikon”, Aleksandar Nacev. Aktakuza kundër tij pritet të bashkohet me lëndën kryesore.
Asnjë nga të pandehurit nuk e ka pranuar fajësinë në këtë fazë të procedurës. Disa nga avokatët u kërkuan gjykatësve të caktojnë një seancë publike për t’i vlerësuar aktakuzat. Megjithatë, tre gjykatësit vendosën ta zhvillojnë atë në seancë të mbyllur.
Përderisa nga Zyra e Prokurorit pretendojnë se tragjedia është rezultat i viteve të mosveprimit nga disa institucione, të cilat drejtoheshin nga ish-ministra, kryetarë komunash dhe inspektorë, ankesa më e përsëritur e të pandehurve është se aktakuza është paushalle dhe e paqartë.
Ndryshe nga Prokuroria, të pandehurit mendojnë se dikush që ka qenë në funksion dhjetë vjet më parë nuk mund të mbahet përgjegjës për zjarrin në diskotekë në vitin 2025.
Sipas shumë kundërshtimeve është evidente se të pandehurit nuk shohin asnjë faj tek vetja. Ata e kalojnë obligimin për veprim ose tek të pandehurit e tjerë, madje edhe tek disa që janë të ndjerë, ose tek mungesa e denoncimeve ose kompetencave për të vepruar.
Pronari ia hedh fajin institucioneve dhe bendit muzikor
I akuzuari i parë pronari i diskotekës, Dejan Jovanov, e pret datën e gjykimit në burgun e Kumanovës. Mbrojtja e tij fajin për tragjedinë ia hedh institucioneve, të cilat dështuan ta rregullonin objektin. Një pjesë e përgjegjësisë, sipas kundërshtimit që e paraqiti ai, i takon edhe bendit muzikor DNK, sepse ata nuk e kishin njoftuar se do të përdornin piroteknikë.
Avokatja e Jovanovit shpjegon se ai nuk është as inxhinier dhe as arkitekt, por një “elektriçist me arsim të mesëm”, “dëshirën e të cilit për të drejtuar një objekt hotelerik ia ka besuar shërbimit institucional – i cili padyshim nuk ka ditur të punojë profesionalisht”.
Identik është kundërshtimi i djalit të tij Mihaill Jovanov, i cili e hedh përgjegjësinë te të tjerët, si për shembull, te i ndjeri Aleksandar Karadakoski, i cili ishte i angazhuar si menaxher i diskotekës. Ndër provat janë edhe mesazhet në Viber me vokalistin e DNK, Vlladimir Bllazhev – Panço me Mihaillin, në të cilat, siç thotë ai, shkruhet “çfarë kushtesh skenike dhe materialesh kanë kërkuar”.
Vëllai i Dejan Jovanovit, Todori, përmes avokatit të tij deklaroi se nuk ka prova që do të konfirmonin se Todori ka qenë formalisht përgjegjës në kompaninë e vëllait të tij, siç pretendon Prokuroria. Todori ka shitur bileta në diskotekë, por kjo, sipas kundërshtimit, është “punë që kryhet në mënyrë honorare për kompensim”.
Ndërhyrjet e padukshme ndërtimore
Ognjan Georgiev është një nga tre inspektorët komunal të ndërtimit të akuzuar në këtë rast. Ai shpjegon se nuk mund ta kishte parashikuar zjarrin sepse ndërhyrjet në ndërtesë “ishin kryer fshehurazi, pa u njoftuar inspektori i ndërtimit në asnjë mënyrë, pa një kantier të formuar ndërtimi, kështu që inspektori i ndërtimit gjatë një inspektimi të çrregullt nuk ka mundur të përcaktojë se çfarë po punohej në objekt…”
Një kundërshtim identik u parashtrua edhe nga kolegu i tij, 63-vjeçari Ljupço Stamenkov: “Ai nuk kishte qenë kurrë në klubin e natës “Pulse”, e as nuk kishte dijeni se atje kishte një klub nate.” Pretendon se Komuna e Koçanit nuk ka marrë asnjë denoncim ose ankesë që inxhinierët e ndërtimit të dalin në terren. Një detyrim të tillë për kontroll nuk ka pasur në programet vjetore të inspektimit të miratuara nga Kryetari i komunës.
Në kundërshtimin e kolegut të tyre Nikollço Gocev thuhet se inspektorët komunal të ndërtimit “nuk kanë kryer kurrë kontroll të objekteve hotelerike në aspektin e aktivitetit dhe qëllimit të tyre faktik”.
Arkitektja lokale e akuzuar, Millka Edrovska, në kundërshtimin e saj thekson se projekti i saj i vitit 2012 për diskotekë ka qenë “vetëm një elaborat i hollësishëm për një zgjidhje të trafikut, siguri në punë dhe mbrojtjen nga zjarret dhe substancat e rrezikshme dhe nuk është dorëzuar në Komunën e Koçanit, as nuk është përcjellë deri te institucionet dhe autoritetet kompetente, gjegjësisht te Drejtoria për Mbrojtje dhe Shpëtim”. Edrovska e konfirmon tezën në aktakuzë se në vitin 2023, ajo nuk ka dalë fare në terren para se ta përgatiste dokumentin, por përkundrazi i ka besuar investitorit se në objekt nuk ka ndryshime.
Në kundërshtimin e tij inspektori i akuzuar i tregut, Mile Ampov, pyet se “a ekziston subjekti juridik diskoteka “Pulse”, në mënyrë që ajo të mund t’i nënshtrohet mbikëqyrjes inspektuese”, duke aluduar në faktin se dega e diskotekës nuk është regjistruar kurrë në Regjistrin Qendror.
Për disa ka, për të tjerët (të mos ketë) përgjegjësi
Në kundërshtim me teorinë e rastit të Prokurorisë, dy ish-ministrat e ekonomisë dhe zyrtarët e lartë në Ministri pretendojnë se aktakuza është logjikisht dhe juridikisht e pabazë.
Kështu, kundërshtimi i paraqitur në gjykatë nga zyra e avokaturës për ish-ministrin Valon Saraçini bazohet në pyetjen se si është e mundur që licencat nga viti 2012 dhe 2013 të lidhen me zjarrin në vitin 2025.
Licenca e fundit që Saraçini e ka lëshuar ka qenë në vitin 2013 dhe ka qenë e vlefshme për një vit, kështu që ekipi i avokatëve pyet se si është e mundur që Saraçini të jetë përgjegjës për ndryshimet në objekt që janë bërë kur ai nuk ishte ministër.
Aktakuza u ngrit më 13 qershor dhe u vlerësua tre muaj e gjysmë më vonë.
Ekipi i avokatëve pyet se si është e mundur që nuk janë gjithashtu të akuzuar ish-ministrat e ekonomisë “Bekim Neziri dhe Driton Kuçi“, “të cilët kanë lëshuar licenca për kryerjen e aktiviteteve hotelerike për të njëjtin person juridik dhe për të njëjtin lokacion në kushte të pandryshuara në objekt dhe me të njëjtin pëlqim nga Ministria e Punëve të Brendshme“.
Kreshnik Bekteshi në kundërshtimin e tij thekson se të gjitha inspektimet që janë kryer mbi funksionimin e diskotekës kanë treguar se objekti i plotëson të gjitha kushtet dhe kësaj i janë bashkangjitur pëlqimet e SPB-Shtip dhe një elaborat për mbrojtje nga zjarri.
Sekretarja Shtetërore e akuzuar Razmena Çekiç–Duroviç pretendon se “kur kërkesa për përmbushjen e kushteve minimale teknike për kryerjen e aktiviteteve hotelerike është vulosur nga Inspektorati Shtetëror i Tregut Koçan, Ministria e Ekonomisë nuk ka asnjë kompetencë për të kontrolluar ose mbikëqyrur funksionimin e Inspektoratit Shtetëror të Tregut ose të objektit”.
Nëpunësi Xhevair Kamberi, i cili është një nga të paktët të akuzuar nga Prokuroria për marrje ryshfeti për licencën, në mbrojtjen e tij pretendon se paratë që i janë dhënë nga Dejan Jovanovi kanë qenë një hua “sipas një marrëveshjeje gojore”.
Kryetarët e komunës e shohin fajin te të tjerët, jo te vetja.
Edhe Ish-kryetarët e komunës së Koçanit, Ratko Dimitrovski, Nikollço Iliev dhe Ljupço Papazov, parashtruan kundërshtime ndaj aktakuzës. Ata deklarojnë se ka qenë e pamundur për ta të dinin se çfarë kanë bërë paraardhësit e tyre, e aq më pak pasardhësit e tyre.
Dimitrovski ka shkruar se ai ishte i vetmi që ka reaguar dhe paralajmëruar “për papërshtatshmërinë e objektit në përputhje me PDU-në e Komunës së Koçanit dhe mungesën e vendeve të parkimit”. Ish-kryetari i komunës kundërshton se nuk mund ta pengonte pronarin e akuzuar të diskotekës ta paguante kompensim në llogarinë komunale.
Ish-kryetari i komunës Iliev, nga ana tjetër, ka kundërshtuar se diskoteka ka funksionuar për më shumë se një vit pa licencë dhe se është absurde që ai është i akuzuar se nuk u ka urdhëruar inspektorëve të ndërtimit të kryejnë inspektim.
“Nuk duhet të ketë administratë komunale, por vetëm një kryetar komune”, i cili, siç thuhet në ankesë, “do të jetë rob dhe shërbëtor dhe do të patrullojë të gjithë territorin e Komunës” dhe “do t’i informojë organet e tjera të administratës shtetërore për atë që po ndodh”…
Kryetari i fundit i Komunës së Koçanit, Papazov, beson se zbatimi i Planit të Detajuar Urbanistik është përgjegjësi e inspektorëve të ndërtimit dhe se edhe nëse do të kishte një plan për mbrojtjen dhe shpëtimin e objektit që ekziston prej 25 vitesh, Komuna nuk ka detyrim ligjor t’i informojë institucionet kompetente për këtë.
Dispozita ligjore kontradiktore
Aktakuza u kundërshtua edhe nga ish-drejtorët e akuzuar të Drejtorisë për Mbrojtje dhe Shpëtim, DMSH, Shaban Saliu, Adnan Xhaferovski, Bekim Maksuti dhe Xhevat Selami.
Saliu kundërshton se aktakuza e barazon atë si drejtor me Inspektorin e Përgjithshëm për Mbrojtje dhe Shpëtim, i cili ka pasur kompetenca për të kryer mbikëqyrje inspektuese mbi objektet në vend.
“DMSH nuk ka qenë e njoftuar kurrë për ekzistencën e funksionimit të objektit “Pulse”.”
Prokuroria për Ndjekjen e Krimit të Organizuar ende është duke hetuar rreth tridhjetë të dyshuar, shumica e të cilëve janë oficerë policie.
Avokatja e të akuzuarit të nëntëmbëdhjetë, Adnan Xhaferovski, thekson se “askund në aktakuzë nuk thuhet se cilën dispozitë konkrete e ka shkelur i akuzuari” dhe se drejtori i DMSH nuk ka asnjë detyrim ligjor për t’i instaluar ose mirëmbajtur personalisht pajisjet zjarrfikëse në objektet private hotelerike.
Ish-drejtori Selami pretendon se as Komuna e Koçanit, as MPB-ja dhe as Inspektorati i Tregut nuk janë drejtuar te ata për një inspektim.
Të gjitha këto kundërshtime do të mund të dëgjohen në sallën e gjyqit kur të fillojë gjykimi, i cili do të drejtohet nga gjykatësja Diana Gruevska-Ilievska, së bashku me një gjykatës tjetër dhe tre gjykatës porotë.
Prokuroria siguron se ka prova të mjaftueshme për ta vërtetuar fajësinë e të pandehurve. Megjithatë, numri i të akuzuarve dhe vëllimi i provave tregojnë se ky do të jetë një gjykim që do të zgjasë me vite.
Pritet që gjykata ta caktojë datën për seancën e parë.
Zjarri në Koçan shpërtheu natën e 15-16 marsit, duke rezultuar me 63 viktima dhe duke plagosur pothuajse 200 të tjerë. Prokuroria ka ngritur akuza kundër 34 personave të cilët, nëpërmjet veprimeve ose mosveprimeve të tyre brenda sistemit, shkaktuan katastrofën. Aktakuza përfshin gjithashtu tre kompanitë e pronarit të diskotekës, i cili është i pandehuri kryesor.