Pendarovski në ditën e dytë të Forumit të Prespës: Nuk do të doja që lufta në Ukrainë të ishte stimul për diçka pozitive siç është zgjerimi i BE-së
“Paqja dhe demokracia kundër luftës dhe autokracisë”, “Bashkëpunimi i vërtetë rajonal e mban anijen të qëndrueshme” dhe “Sfidat e sigurisë me Ballkanin Perëndimor (të pa)integruar në BE”, janë disa nga temat e paneleve të sotme në ditën e dytë të Forumi të Prespës për i Dialog FPD me titull “Familja e zgjeruar evropiane deri në vitin 2030: Mision i (pa) mundur?” që mbahet në Strugë në organizim të Ministrisë së Punëve të Jashtme, nën kujdesin e kryeministrit Dimitar Kovaçevski. Presidenti Pendarovski në Forumin e Prespës për Dialog 2023: transmeton Portalb.mk.
Presidenti Stevo Pendarovski sot mori pjesë në seancën “Paqja dhe demokracia kundër luftës dhe autokracisë” në Forumin e Prespës për Dialog 2023, që po mbahet në Strugë, me temën “Familja e zgjeruar evropiane deri në vitin 2030: Misioni (i pa)mundur?” .
Para pjesëmarrësve të forumit, presidenti Pendarovski foli për çështjen e agresionit rus ndaj Ukrainës dhe ndryshimet që solli lufta në kontinentin evropian.
Presidenti Pendarovski theksoi se lufta në Ukrainë e riktheu fokusin në gjeopolitikë dhe mënyra e të menduarit gjeopolitik u bë dominuese në Bashkimin Evropian për çështjen e zgjerimit. Nëse lufta në Ukrainë është rasti që Bashkimi Evropian të kthejë interesin e tij për zgjerim në rajonin e Ballkanit Perëndimor, atëherë, sipas presidentit Pendarovski, lind natyrshëm pyetja – çfarë do të ndodhë kur të përfundojë lufta në Ukrainë? A do t’i kthehemi biznesit si zakonisht, që do të thotë më pak vëmendje ndaj Ballkanit Perëndimor si rajon dhe jo vetëm në drejtim të zgjerimit? “Nuk do të doja që lufta të jetë nxitje për diçka pozitive që duhet të ndodhë”, tha presidenti Pendarovski.
Sipas presidentit Pendarovski, ritmi i ngadaltë i procesit integrues në Bashkimin Evropian është një kërcënim për demokracinë dhe paqen në Ballkan. Procesi i negociatave, sipas presidentit, i avancon proceset demokratike në vendet kandidate, ndërsa pa mbikëqyrjen e BE-së regresi është i dukshëm dhe në shumë raste i pashmangshëm. Gjithashtu, sipas presidentit Pendarovski, pritja e gjatë për anëtarësim në BE mund të çojë në kërkimin e alternativave nga njerëzit dhe një rënie të mprehtë të mbështetjes për anëtarësim në BE, dhe pa procesin e anëtarësimit ka më shumë hapësirë për ndikime keqdashëse për faktin se vendi kandidat nuk është pjesë e mekanizmave të përbashkët për shkëmbimin e informacionit dhe menaxhimin e krizave.
Për të parë progres sistematik dhe të pakthyeshëm, na duhet një kornizë për të – ligjore, politike dhe ekonomike, plus sigurinë dhe inteligjencën. Sipas presidentit, BE-ja është një kornizë solide për tre komponentët e parë dhe NATO për dy të fundit.
Presidenti Pendarovski iu referua edhe mundësive dhe sfidave që ofron inteligjenca artificiale dhe në këtë drejtim përshëndeti iniciativat e ndërmarra nga qeveritë dhe organizatat ndërkombëtare për gjetjen e zgjidhjeve për shfrytëzimin e dobishëm të inteligjencës artificiale për të mirën dhe përparimin publik, duke shtuar se autokratët mund të abuzojnë me inteligjencën artificiale në të njëjtën mënyrë siç abuzojnë me mediat sociale.
Lidhur me pjesëmarrjen politike të grave dhe të rinjve në vend dhe rajon, presidenti Pendarovski theksoi se rruga për përfshirjen e tyre në proceset vendimmarrëse ka qenë gjithmonë e vështirë në shoqëritë e dominuara nga burrat, por se nevojitet veprim afirmativ për pjesëmarrjen e tyre politike edhe në proceset e marrjes së vendimeve.
Në këtë sesion folën edhe presidentët e Kroacisë Zoran Milanoviq, Malit të Zi Jakov Milatoviq dhe Shqipërisë Bajram Begaj, ndërsa përmes video-fjalimit edhe Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s Jens Stoltenberg.
Në panelin e dytë të sotëm “Bashkëpunimi i vërtetë rajonal e mban anijen të qëndrueshme” të udhëhequr nga kryeministri Dimitar Kovaçevski, video fjalim do të mbajë kryetarja e Parlamentit Evropian Roberta Metsola.
Fjalimet do të kenë kryeministrat e Malit të Zi, Dritan Abazoviq dhe kryeministrat e Kosovës, Albrim Kurti dhe Sekretarja e Përgjithshme e Këshillit për Bashkëpunim Rajonal (RSS), Majlinda Bregu.
“Sfidat e sigurisë me Ballkanin Perëndimor (të pa)integruar në BE” titullohet paneli që do ta udhëheqë Ministri i Punëve të Jashtme Bujar Osmani.
Në ditën e parë të forumit të Prespës për dialogun, dje u theksua se Bashkimi Evropian ka nevojë për një vizion të qartë ndaj vendeve të Ballkanit Perëndimor, por që BE-ja ka nevojë për Ballkanin Perëndimor sot, veçanërisht nëse zhvillimet e reja gjeopolitike dhe të sigurisë merren parasysh. Me anëtarësimin në union identiteti nuk humbet, por vetëm forcohet, gjë që e ka konfirmuar edhe përfaqësuesi special i Gjermanisë për Ballkanin Perëndimor, Manuel Saracin. Ai tha se Bundestagu gjerman e njeh identitetin, gjuhën dhe historinë maqedonase.
Në hapjen zyrtare të forumit të Prespës për dialogun mbrëmë nga Struga, kryeministri Dimitar Kovaçevski theksoi se marrëveshja e Prespës dhe të gjithë hapat e mëvonshëm të ndërmarrë nga qeveria aktuale kanë ripërtërirë besimin në diplomaci, duke promovuar dialogun e hapur si përfitim. Në sesionin hapës “Pesë vjet pas Marrëveshjes së Prespës: sfidat e kthyera në mundësi” në forumin e Prespës për dialogun në Strugë, ai tregoi se vitin 2030 realisht e shohin si synim të arritshëm për anëtarësimin e plotë të vendit në BE.
“Akulli i kahershëm që dukej i pashkrirë është thyer – përkundrazi, marrëdhëniet maqedono-greke janë në ngritje dhe besimi ndërmjet shteteve është më i larti ndonjëherë. Dëshmi konkrete është bashkëpunimi ynë në fushën e energjisë. Procedurat janë në vazhdim dhe deri në fund të vitit do të fillojë ndërtimi i gazsjellësit të ri ndërmjet Maqedonisë së Veriut dhe Greqisë, i cili do të lidhet me terminalin e ri në Alessandroupolis të Greqisë. Ky gazsjellës dhe ky terminal nuk do të jenë vetëm për Greqinë dhe Maqedoninë e Veriut, do të jenë edhe për Kosovën, do të jenë për Serbinë, do të jenë për vendet në veri, do të jenë për Malin e Zi dhe Shqipërinë dhe për të gjithë ata që dëshirojnë të bashkohen”, tha Kovaçevski.
Sipas tij, suksesi nuk është në përfundimin e sfidave – në rajon, në Evropë, në botë, dhe sepse është joreale të pritet që t’u jepet fund sfidave, sepse sfidat gjithmonë kanë ekzistuar, ekzistojnë dhe do të ekzistojnë.
Ai nënvizoi se Bashkimi Evropian ka pasur gjithmonë nevojë për Ballkanin Perëndimor, por sot edhe Ballkani Perëndimor ka nevojë për BE-në, veçanërisht nëse merren parasysh zhvillimet e reja gjeopolitike dhe të sigurisë.
“Dhe ky është një moment që vendi ynë nuk guxon të humbasë dhe kushdo që është përgjegjës nuk duhet të lejojë që ky shans të humbasë”, tha Kovaçevski.
Bundestagu gjerman mbrëmë miratoi rezolutën në mbështetje të Maqedonisë së Veriut dhe Saracin në fjalimin e tij në seancën e hapjes zyrtare të forumit të tretë të dialogut në Prespë, vuri në dukje se shumë qytetarë kanë frikë nga humbja e gjuhës, identitetit dhe historisë së tyre.
“Nuk mund të themi se çfarë duhet të bëjnë bullgarët, por parlamenti gjerman mund t’ju premtojë miqësi dhe ne ju premtojmë se Parlamenti gjerman e njeh identitetin, gjuhën dhe historinë maqedonase”, tha Saracin.
Kujtojmë se dita e parë e Forumit të Prespës për Dialog u mbyll para kohës së planifikuar, pasi bilbordi elektronik i vendosur në skenë u rrezua duke goditur edhe udhëheqësen e programit. Informatat e para tregojnë se gjendja shëndetësore e saj është mirë, ndërsa programi u shkurtua përkundër se ishte planifikuar fjalim edhe nga pesë persona tjerë.