Ndihma financiare për Ukrainën po shembet me dezinformata
Lajme të rreme po përhapen në rajon se presidenti ukrainas Volodimir Zelenski ka blerë dy jahte në vlerë prej 74 milionë eurosh, me paratë e marra nga Shtetet e Bashkuara për mbrojtjen e Ukrainës kundër agresionit rus. Po flasim për dokumente të fabrikuara që gjoja tregojnë se pronarët e jahteve janë dy bashkëpunëtorë të ngushtë të Zelenskit- vëllezërit Boris dhe Sergey Shefir. Këtë herë lajmet nuk vijnë direkt nga Kremlini, por nga opozita ukrainase, shkruan Vërtetëmatësi.
Dezinformata po përhapet në Serbi (1, 2, 3), Mal të Zi, Bullgari (1, 2) dhe Greqi (1, 2, 3) se presidenti ukrainas Volodymyr Zelenski jo vetëm që po heq dorë nga populli i tij dhe lufta me Rusinë por edhe se po përgatitet të ikë me “jahtet e reja”, të blera me paratë e marra si ndihma për mbrojtjen e vendit. Një nga lajmet, për shembull, ka titullin e mëposhtëm:
Minjtë janë të parët që largohen nga anija që po fundoset: Ukraina po zhduket, ukrainasit po vdesin masivisht, ndërsa Zelenski bleu dy jahte.
Associated Press, Vërtetmatësi dhe verifikues të tjerë të fakteve nga rajoni i shqyrtuan këto postime, të cilat zbuluan se dokumentet e supozuara ishin të fabrikuara dhe jahtet luksoze të përmendura në postimet, “Lucky me” dhe “Trashëgimia ime”, ishin ende të listuara për shitje.
Ndryshe nga lajmet e tjera të rreme, burimi këtë herë nuk është Kremlini, agjencia ruse e inteligjencës “RIA” apo aktorë të tjerë keqdashës, por dezinformimi e ka origjinën nga një kanal i dyshimtë në YouTube, me më pak se 150 abonentë dhe vetëm dy video. Fokusi i të dyja videove është korrupsioni i pretenduar i Zelenskit dhe “luksi” i tij shumë milionë dollarësh.
Më pas “lajmet” merren nëpër rrugë të ndryshme. Së pari, një ditë pas postimit në YouTube, DC Weekly, një faqe e themeluar nga John Mark Duggan, një ish-detar amerikan dhe oficer policie nga Florida, i cili, sipas BBC, u transferua në Rusi në 2016, shkroi për të njëjtën temë. Sipas hulumtimit nga Universiteti Clemson, lajmet e DC Weekly shpesh shkarkohen plotësisht nga faqe të tjera dhe rishkruhen me ndihmën e inteligjencës artificiale. Gazetarët e listuar në faqen e internetit kanë emra të rremë dhe imazhet janë të kopjuara – diçka që mund të kontrollohet lehtësisht me mjetin e kërkimit të imazheve të Google.
Rruga tjetër është përmes një videoje nga kanali YouTube “Redacted”, i drejtuar nga Clayton Morris, i cili është një përhapës i njohur i dezinformatave dhe është shqyrtuar nga Vërtetmatësi në shumë raste. Megjithëse videoja origjinale nuk mund të gjendet në kanalin e Morris, ajo është ripostuar në një tjetër kanal në YouTube. Kjo video më pas ngarkohet në TikTok, dhe prej andej udhëton në Instagram dhe më në fund shpërndahet në Facebook.
Për të minuar reputacionin e Zelenskit
Në periudhën e kaluar që nga fillimi i luftës në Ukrainë (shkurt 2022), një sërë videosh janë publikuar, ripublikuar dhe shpërndarë përmes një platforme, pastaj përmes një tjetër dhe qëllimi kryesor i këtij lloji publikimi është të cenojë integritetin e Zelenskit, si dhe mbështetjen për Ukrainën. Pikërisht me këtë qëllim u shpërndanë postime në Facebook, duke përfaqësuar në mënyrë të rreme se zonja e parë e Ukrainës, Olena Zelenska, ka blerë bizhuteri luksoze, se armët e destinuara për Ukrainën janë shitur në Lindjen e Mesme…Sipa “lajmeve” të fundit, që qarkullojnë në hapësirën e internetit, i frymëzuar nga informacioni i ndarë nga politikani pro-rus i opozitës ukrainase, Viktor Medvedchuk, Zelenski bleu një apartament milion dollarësh në Dubai.
Qëllimi i narrativave të tilla dezinformative nuk është vetëm të nxisin popullin ukrainas, por edhe të hedhin dyshime mbi komunitetin ndërkombëtar për përshtatshmërinë e ndihmës që merr Ukraina për mbrojtjen kundër agresionit rus.
Në këtë kuptim, për shembull, kryetari i Dhomës së Përfaqësuesve të SHBA, republikani Mike Johnson, kundërshtoi paketën e masave të ndihmës për Ukrainën. Dhe senatori i Ohajos JD Vance tha në emisionin e Steve Bannon (ish-kryestrategu i Donald Trump):
Ka njerëz që do të shkurtojnë sigurimet shoqërore, do të hedhin gjyshërit tanë në varfëri, pse? Kështu që një nga ministrat e Zelenskit mund të blejë një jaht më të madh?
Gjithashtu, republikanja Marjorie Taylor Green e X (ish Twitter) e quajti ndihmën e Ukrainës “skemën më të korruptuar të pastrimit të parave të luftës së huaj në historinë e vendit”, ndërsa ndau një lajm të rremë për “jahtet e Zelenskit”:
Përveç ndikimit të dukshëm mes politikanëve nga Kongresi amerikan, skepticizmi po përhapet edhe në Qeverinë e re sllovake.
Në përgjithësi, përhapja e një dezinformimi të tillë, në të cilin Zelenski, familja dhe bashkëpunëtorët e tij të afërt paraqiten si të korruptuar, bëhet për të dëmtuar reputacionin e presidentit ukrainas dhe për të ndikuar drejtpërdrejt në ndihmën financiare të Ukrainës.
