Instituti për Demokraci: Qytetarët me besim të ulët te Kuvendi dhe deputetët

Në shkallën nga 1 (më e keqja) në 5 (më e mira), në vitin 2023 qytetarët e vlerësuan punën e Kuvendit me notën mesatare prej 2.2, që shënon rënie të shkallës në krahasim me katër vitet e fundit, transmeton Portalb.mk.

Këtë e tregon hulumtimi i Institutit për Demokraci “Societas Civilis” – Shkup, në kuadër të Programit për Mbështetje Parlamentare (PMP). Në periudhën shkurt – prill 2023, Instituti kreu një hulumtim të kombinuar me një anketë në terren dhe nëntë fokus grupe për të hetuar më mirë perceptimin publik për punën e Parlamentit dhe partive politike, cilësinë e jetës, çështjet politike dhe besimin në Maqedoninë e Veriut.

Një pjesë dominuese e qytetarëve në hulumtim besojnë se Kuvendi ka një rol të rëndësishëm në jetën politike të vendit, por më shumë se gjysma e të anketuarve nuk janë të njohur me atë që është bërë në Kuvend në periudhën e kaluar.

Perceptimi i shumicës së qytetarëve është se Kuvendi nuk e shfrytëzon plotësisht autoritetin e tij kushtetues për të kontrolluar Qeverinë, pra 27% e të anketuarve besojnë se Qeveria ka kontroll të plotë mbi Parlamentin. Gjithashtu, pothuajse gjysma (46%) e të anketuarve besojnë se Kuvendi e rrit korrupsionin, në vend të efektit të kundërt. Duke i konsideruar pyetjet parlamentare si një nga mjetet e Kuvendit për mbikëqyrjen e pushtetit ekzekutiv, qytetarët janë të ndarë nëse ato përdoren siç duhet apo shërbejnë për kritikë apo reklamë.

“Perceptimi i shumicës së qytetarëve është se shumica e deputetëve nuk janë të gatshëm të marrin vendime në emër të qytetarëve. Gjithashtu, gjysma konsiderojnë se prezantimet e deputetëve janë pak ose aspak të argumentuara. Edhe qytetarët e anketuar mendojnë se shoqatat e qytetarëve duhet të përfshihen më shumë në punën e Kuvendit. Sa i përket marrëdhënies mes deputetëve, shumica e qytetarëve e cilësuan atë si armiqësore dhe konkurruese. Po ashtu, qytetarët e anketuar kanë përshtypjen se deputetët shpesh ose gjithmonë përdorin fjalë në të cilat nënçmojnë dhe degradojnë kolegët e tyre nga partitë e tjera politike”, thuhet në anketë.

Hulumtimi gjithashtu tregon se më shumë se gjysma (56%) e të anketuarve besojnë se futja e listave të hapura, ku në zgjedhjet parlamentare do të votonin për një person, në vend të listës partiake, do të kontribuonte në një përbërje më cilësore parlamentare në parlamentin. 20% pajtohen plotësisht me këtë deklaratë, dhe 36% pjesërisht pajtohen me këtë deklaratë. Gjithsej 25% e qytetarëve mendojnë se vendosja e listave të hapura nuk do të ndikojë në cilësinë e përbërjes parlamentare në Kuvend.

Ngjarja ku u prezantua hulumtimi u hap nga Robert Scott Hislett, Drejtor i Lartë i Përhershëm i NDI dhe udhëheqës i ekipit të Programit për Mbështetjen Parlamentare (PSP) dhe Marko Troshanovski, kryetar i Institutit për Demokraci (IDSCS).

Hazlett tha se deputetët, për të qenë të përgjegjshëm ndaj publikut, duhet të marrin në konsideratë reformat e etikës dhe fushatës, si dhe një mbikëqyrje më të madhe legjislative.

“Qytetarët në Maqedoninë e Veriut janë të shqetësuar se deputetët nuk u përgjigjen në mënyrë efektive nevojave të qytetarëve dhe besojnë se deputetët përfaqësojnë interesat e tyre personale (80%), interesat e partive politike (75%) dhe interesat e biznesit (64%)”, tha Hislett.

Troshanovski theksoi se për të përmirësuar perceptimin e Kuvendit, roli i tij aktiv mbikëqyrës mbi pushtetin ekzekutiv është vendimtar.

“Nëse duam që Parlamenti të kthehet në një shtëpi të vërtetë legjislative, si institucioni suprem i sovranitetit të qytetarëve, atëherë funksioni mbikëqyrës, pra kontrolli i qeverisë, kërkesat e përgjegjësisë, si dhe duke marrë parasysh të gjithë raportet e ESHR-së dhe lëshimet e treguara nga Komisioni Kundër Korrupsionit, është diçka që duhet bërë në periudhën e ardhshme”, tha Troshanovski.

I njëjti sondazh ka treguar se besimin më të lartë tek qytetarët kanë komunitetet fetare, ushtria dhe policia, ndërsa besim më të ulët kanë prokuroria, gjyqësori dhe Komisioni Shtetëror për Parandalimin e Korrupsionit.