Toksinat nga tymi i deponisë Drislla shkaktojnë anemi, sëmundje të mushkërive dhe zemrës
Metani dhe gazrat e tjerë të dëmshëm që lirohen në kushte tymi ose zjarri, përveç efekteve negative që kanë në mushkëri, hyjnë në gjak, duke shkaktuar dëmtime në sistemin e qarkullimit të gjakut, ato përfshijnë sistemin hematologjik, duke shkaktuar anemi, sëmundje të zemrës. Këtë e paralajmëron profesori i ekologjisë shëndetësore, Dragan Gjorgev, pasi për ditë të tëra në Novo Lisiçe dhe Aerodrom, dhe nga sot në disa komuna të tjera të Shkupit, popullsia ka thithur tym për shkak të një zjarri në deponinë e Drisllës, transmeton Portalb.mk.
Profesori paralajmëron për Meta.mk se djegia kontribuon në krijimin e një sasie të madhe të kimikateve të ndryshme në ajër, të cilat janë seriozisht të dëmshme për shëndetin e njeriut.
“Mbeturinat klasike komunale hidhen në Drislla, por tani kemi ndotje që është e pafavorshme si në aspektin e aromës ashtu edhe në përqendrimin e shtuar të grimcave dhe gazrave që ndikojnë në sistemin pulmonar, por edhe në të gjitha organet njerëzore. Nuk ka organ që nuk preket nga ndotja e ajrit. Këto emisione krijojnë vetëm një problem shtesë, sepse sistemi mbrojtës i njerëzve që jetojnë në Shkup është tashmë i dobësuar. Ne tashmë jetojmë në një gjendje akute të ndotjes, kështu që kjo është e gjitha që na duhet”, thotë profesori Gjorgev.
Fëmijët, të moshuarit dhe të sëmurët kronikë janë grupet e qytetarëve që janë më të rrezikuar nga ndotja e ajrit.
“Toksinat nga tymi hyjnë në enët e gjakut, duke synuar organet. Njerëzit që jetojnë afër janë të ekspozuar ndaj një lloji tymi më të përqendruar dhe më të dendur. Kryesisht, grimcat e dëmshme hyjnë në mushkëri, por përmes tyre hyjnë në enët e gjakut, dhe përveç gjakut, ato mund të shkaktojnë probleme edhe në sistemin kardiovaskular. Ne monitorojmë efektet e ndotjes së ajrit ndaj të cilës ekspozohemi përmes vdekshmërisë, domethënë, 18 përqind e vdekshmërisë së popullsisë në vendin tonë është e lidhur me ndotjen e ajrit”, paralajmëron Gjorgev.
Zgjidhje – blini pastrues ajri dhe mbylleni në shtëpi
Ka masa kundër ndotjes së ajrit që autoritetet nuk i marrin as konkretisht kur është e nevojshme, as vazhdimisht, shton profesori.
“Të gjithë mund të bëjnë diçka, ne si qytetarë mundemi, por në këtë rast të veçantë, menaxhmenti i deponisë duhet të marrë masa, duhet të shohim nëse ata kanë një plan veprimi në raste të tilla. Në Shkup dhe qytete të tjera, ne propozuam pastrues ajri disa vite më parë, por kur shohim se pothuajse nuk ka masa që zvogëlojnë ndotjen e ajrit, atëherë duhet të blejmë pastrues ajri dhe të mbyllemi në shtëpi”, thotë Gjorgev.
Autoritetet duhet ta bëjnë ajrin prioritet
Profesori rekomandon që masat që janë në letër më në fund duhet të bëhen prioritet për autoritetet përgjegjëse, veçanërisht në Shkup.
“Ata duhet ta kuptojnë se nuk ka asgjë më prioritare sesa ndotja e ajrit. Ajo prek të gjithë popullsinë – fëmijët, të moshuarit. Kemi një numër të madh vdekjesh. Shpenzojmë shumë para për trajtimin e të sëmurëve, kemi shumë kosto ekonomike dhe shëndetësore si shtet. A ka ndonjë provë më të madhe se e gjithë kjo, që tregon se është e nevojshme që zgjidhja e ndotjes së ajrit të jetë përparësia më e lartë?”, pyet Gjorgev.
Kujtojmë se ka 3,828 vdekje çdo vit në Maqedoni që mund t’i atribuohen ekspozimit ndaj përqendrimeve aktuale të grimcave PM2.5, që është 17.7 përqind e vdekshmërisë totale në vend. Kjo thuhet në raportin e fundit të titulluar “Ndotja e ajrit në Republikën e Maqedonisë dhe rreziqet shëndetësore”, të publikuar nga Instituti i Shëndetit Publik (ISHP).
Sipas gjetjeve në raport, vlerësohet se 195 vdekje për shkak të sëmundjes ishemike të zemrës (SIZ) i atribuohen nivelit aktual të ndotjes së ajrit, që përfaqëson 18.1 përqind të vdekshmërisë totale për shkak të SIZ në Maqedoni. Sa i përket goditjes në tru si një rezultat i zgjedhur shëndetësor, deri në 378 vdekje çdo vit mund t’i atribuohen ndotjes së ajrit.