RMV, situatë alarmante me zjarret: Thatësira, era dhe temperaturat mbi mesatare janë kombinim i rrezikshëm

Nuk kalon ditë pa informacion për dhjetëra zjarre në hapësira të jashtme që janë regjistruar nga Qendra për Menaxhim me Kriza (QMK). Drejtori i QMK-së Stojançe Angellov sot i bëri thirrje kryetarëve të komunave dhe qytetarëve në vend se gjendja me zjarre në hapësira të hapura është alarmante dhe vetëm gjatë ditës së djeshme ka pasur 60 zjarre, shkruan Meta.mk, transmeton Portalb.mk.

“Përkundër shuarjes intensive të djeshme, 6 zjarre në ambiente të jashtme kanë djegur gjatë 24 orëve dhe janë ende aktive”, paralajmëroi Angelov.

Nga e premtja deri të dielën në territorin e vendit janë regjistruar 116 zjarre në natyrë, ku QMK-ja i thotë fermerëve të mos djegin kallamishtet, ndërsa blegtorët të mos djegin kullotat. Në të njëjtën kohë, Stojançe Angellov u bën thirrje kryetarëve të komunave që të ndjekin procedurat ligjore dhe të kërkojnë mbështetje ajrore vetëm kur të jenë shteruar të gjitha mundësitë tjera.

“Nuk priten reshje të rënda shiu për një kohë të gjatë dhe nuk priten në dhjetë ditët e ardhshme, bimësia është jashtëzakonisht e thatë, temperaturat ditore janë ende të larta, zjarrfikësit dhe pilotët janë të rraskapitur dhe në fund të fuqisë së tyre”, paralajmëron Stojançe Angellov.

Kombinimi i thatësirës së zgjatur, i shoqëruar nga temperatura mbi mesataren e ajrit dhe era, janë një kombinim i rrezikshëm për përhapjen e zjarreve, të cilat, edhe pse ndonjëherë rrezikojnë vendbanimet dhe jetën e njerëzve, më së shumti shkatërrojnë pyjet në vend.

Nga Qendra për Menaxhimin e Krizave sqarojnë për Meta.mk se pjesa më e madhe e zjarreve në ambiente të jashtme, veçanërisht zjarret në pyje, përcaktohen nga kombinimi i faktorëve klimatikë – thatësia e vegjetacionit dhe shfaqja e thatësirës. Megjithatë, nga analizat dhe përvojat e mëparshme është vërtetuar se njeriu është shkaktari kryesor i zjarreve.

QMK sqaron se është bërë Vlerësimi i kërcënimit për sigurinë e Maqedonisë nga të gjitha rreziqet, në përputhje me Ligjin për menaxhim me kriza, ndërsa është bërë edhe vlerësim i rrezikshmërisë nga zjarret.

“Nga analizat e bëra dhe përzgjedhja e indikatorëve për zjarret e deritanishme dhe masat e ndërmarra nga subjektet e Sistemit për menaxhim me kriza, rreziku nga zjarret në territorin e Maqedonisë është i shkallës së tretë, që tregon për rrezik të shtuar, pra fillim të mundshëm të një krize apo situatë krize”, thanë për Meta.mk nga Qendra për Menaxhimin e Krizave.

Sipas të dhënave të përpunuara, sipërfaqet e përgjithshme nën pyje në Maqedoni mbulojnë pak më shumë se 1 milion hektarë, pra 39,2 për qind të territorit të vendit në vitin 2018. Masa totale e drurit në vend është 74,343,000 metër kub, dhe rritja totale vjetore është 1,830,000 metër kub.

Të dhënat historike të viteve të mëparshme tregojnë se vëllimi më i madh i druve të djegur ka qenë në vitin 2000, ndërsa numri më i madh i zjarreve me sipërfaqen më të madhe të prekur ka ndodhur në vitin 2007. Megjithatë, viti 2021 vlerësohet të jetë viti me dëmet më të mëdha nga zjarret në pyje. Numri më i madh i zjarreve në vend në një ditë është regjistruar më 25 korrik 2007, kur ishin aktive 67 zjarre.

Këtë vit deri në korrik, zjarret në pyje kanë shkaktuar dëme prej 820 mijë eurosh

Nga NP Pyjet Kombëtare për Meta.mk kanë sqaruar se që nga korriku kanë të dhëna për numrin e zjarreve në pyje dhe sipërfaqet e shkatërruara për këtë vit. Sipas tyre, janë regjistruar 50 zjarre në të cilat janë djegur 534.40 hektarë pyje, si dhe është djegur një masë shtetërore prej 1440 metra kub.

“Zjarret kanë djegur një pyll me specie halore, gjetherënës, një pyll me specie të përziera, si dhe bimësi tokësore (bar, shkurre etj.). Dëmi i shkaktuar nga zjarret deri në muajin korrik është 50.448.000 denarë”, informojnë për Meta.mk nga NP Pyjet Kombëtare.

Megjithatë, në këto të dhëna nuk përfshihen të dhënat për muajin gusht, shtator dhe tetor, në të cilët janë regjistruar temperatura të larta të ajrit, të shoqëruara me periudha të gjata thatësie, të cilat kanë shkaktuar një numër shumë më të madh të zjarreve në pyje. Kjo ndërmarrje publike nuk ka bërë ende një përmbledhje të dëmeve të pësuar nga zjarre të tilla, por është e sigurt se dëmi i shkaktuar do të jetë shumë më i madh se 820 mijë euro që ishin llogaritur për shtatë muajt e parë të vitit.

Rritja e prerjeve të paligjshme të drunjve

NP Pyjet Kombëtare  thonë se shkatërrimi i pyjeve nuk është shkaktuar vetëm nga zjarret, por edhe nga prerja e paligjshme të drunjve. Shkatërrimi i pyjeve nga prerësit është në rritje.

Në gjysmën e parë të vitit 2023 është regjistruar lëndë drusore e prerë ilegalisht në masën 11739 metër kub, që paraqet rritje krahasuar me 9382 metër kub të prerë nga prerësit e drurit në periudhën janar-qershor 2023.

NP Pyjet Kombëtare thonë se sivjet prerjet ilegale janë rritur për 27 për qind krahasuar me të njëjtën periudhë të vitit të kaluar, ndonëse shërbimi i tyre i pylltarisë ka paraqitur 132 kallëzime kundërvajtëse dhe 41 kallëzime penale për prerje të paligjshme në gjashtë muajt e parë. Krahasimi me të njëjtën periudhë të vitit të kaluar tregon se numri i kallëzimeve penale dhe kundërvajtëse është rritur dukshëm, por kjo nuk i pengon hajdutët e drurit që të vazhdojnë të shkatërrojnë pyjet.

Mirëpo, nga Pyjet Kombëtare kanë sqaruar për Meta.mk se nuk kanë njohuri për lidhjen e zjarreve në pyje dhe përdorimit të drurit të djegur.

Revizorët me vërejtje për menaxhimin e pyjeve

Në qershor të këtij viti Enti shtetëror për revizion ka bërë një sërë vëzhgimesh për gjendjen e menaxhimit të pyjeve të Maqedonisë. Auditorët konstatuan mungesë të planifikimit strategjik dhe monitorimit dhe kontrollit sistematik të kushteve pyjore, kapacitet dhe organizim të pamjaftueshëm në kryerjen e punëve administrative dhe profesionale që ndikojnë në arritjen e qëllimeve për menaxhimin e pyjeve në drejtim të ruajtjes së përhershme dhe të tyre dhe rritja e sipërfaqes dhe vlerës së tyre, është konstatimi i Entit Shtetëror për Revizion lidhur me gjendjen e menaxhimit të pyjeve të Maqedonisë.

Në Raportin Përfundimtar për Auditimin e Pasqyrave Financiare dhe Auditimin e Përputhshmërisë për vitin 2021 të Llogarisë Bazë Buxhetore të Ministrisë së Bujqësisë, Pylltarisë dhe Menaxhimit të Ujërave (637) thuhet se ka mungesë të stafit profesional në fushën e drejtësisë dhe pylltarisë e cila është e nevojshme në Sektorin e Pylltarisë dhe Gjuetisë në Ministrinë e Bujqësisë, Pylltarisë.

Kuvendi i RMV-së nuk e miratoi Planin e Përgjithshëm për menaxhimin e pyjeve dhe nuk u bë as inventarizimi kombëtar i burimeve pyjore. Auditorët konstatuan në raport se nuk është krijuar kadastër e pyjeve dhe tokës pyjore dhe një sistem informacioni për të siguruar të gjithë informacionin e nevojshëm për kushtet dhe ndryshimet e fondit pyjor.

Në të njëjtën kohë, auditorët shtetërorë konstatuan se nuk është krijuar Këshill Kombëtar për monitorimin e menaxhimit dhe ruajtjes së pyjeve dhe tokës pyjore dhe nuk është përgatitur as Plani Kombëtar për menaxhimin e zjarreve në hapësirë ​​të hapur. Të gjitha parregullsitë e lartpërmendura janë në kundërshtim me disa nene të Ligjit aktual për Pyjet, ka konstatuar Enti Shtetëror për Revizion.

Kujtojmë se është pikërisht sektori i Pylltarisë ai që lidhet më ngushtë me ndikimin e ndryshimeve klimatike. Në periudhat kur ka zjarre të mëdha në pyje dhe dëmtime të tjera në pyje, shkatërrime të tilla ndikojnë në rritjen e drejtpërdrejtë të emetimeve të gazeve serrë në atmosferë. Përkundër kësaj, mbrojtja e drejtpërdrejtë e pyjeve dhe parandalimi i zjarreve në pyje, së bashku me pyllëzimin, nënkupton një numër më të madh të drunjve të shëndetshëm që thithin gazrat serrë në atmosferë dhe ndikojnë drejtpërdrejt në uljen e efekteve të ndryshimeve klimatike tek ne, por edhe në botë.