Turqia para zgjedhjeve: Nga premtimet për internet falas për të rinjtë deri te spotet politike me raki

“Premtim për ju!” 5 gigabajt internet mujor do të jetë falas për të rinjtë”, është mesazhi i një prej billbordeve të shumta në rrugët e Stambollit të kandidatit kryesor të opozitës Kemal Kiliçdaroglu përpara zgjedhjeve presidenciale, që do të mbahen në Turqi më 14 maj. Rexhep Taip Erdogan nuk ka mbetur pa përgjigje. Në një nga reklamat parazgjedhore në televizion, me sloganin “Vazhdoni me hapat e duhur”, ai u premton të rinjve 10 gigabajt internet falas në muaj, si dhe lirim nga taksat për blerjen e celularëve dhe kompjuterëve, transmeton Portalb.mk nga Meta.mk.

Një javë para mbajtjes së zgjedhjeve presidenciale dhe parlamentare, qytetarët turq po jetojnë me furinë parazgjedhore të billbordeve dhe spoteve televizive plot premtime. Premtimet për internet falas dëgjihen nga votuesit në vend, i cili e mbylli vitin 2022 me  inflacion vjetor prej 64.27 përqind.

Zgjedhjet e ardhshme konsiderohen jashtëzakonisht të paparashikueshme, duke pasur parasysh rezultatet e ngushta të kandidatëve Kiliçdaroglu dhe Erdogan në sondazhet e opinionit para zgjedhjeve të 14 majit. Mundësia për të mbajtur një raund të dytë të zgjedhjeve presidenciale në Turqi më 28 maj është gjithashtu shumë e mundshme, nëse asnjë nga kandidatët nuk fiton mbi 50 përqind të votave në raundin e parë.

Në rrugët dhe sheshet e Stambollit është e pamundur të shmangen mesazhet e shumta që rivalët politikë dërgojnë për qytetarët. Ekipi jonë vëreu se pjesa evropiane dhe lagjet qendrore të Stambollit janë të dominuara nga mesazhet politike të dërguara nga kandidati i opozitës Kiliçdaroglu, ndërsa më shumë postera të Erdoganit vërehen në pjesën aziatike dhe lagjet periferike të Stambollit. Një vendosje e tillë e mesazheve parazgjedhore është e kuptueshme, duke marrë parasysh synimin e kandidatëve kundërshtarë për të mobilizuar elektoratin e tyre tradicional.

Megjithatë, fituesi i zgjedhjeve në Turqi do të përcaktohet nga votat e pacaktuara, para syve të të cilëve paraqiten premtimet për zhvillimin e ardhshëm shoqëror të Turqisë, sekularizmi kundrejt ndërhyrjes së fesë në punët shtetërore, demokracia kundër autoritarizmit, ose thjesht, zgjedhja midis Lindjes dhe Perëndimit.

Megjithatë, fituesi i zgjedhjeve në Turqi do të përcaktohet nga votat e pacaktuara, para syve të të cilëve paraqiten premtimet për zhvillimin e ardhshëm shoqëror të Turqisë, sekularizmi kundrejt ndërhyrjes së fesë në punët shtetërore, demokracia kundër autoritarizmit, ose thjesht, zgjedhja midis Lindjes dhe Perëndimit.

“Të rinjtë e duan demokracinë. Ata nuk duan që policia t’u trokasë në derën e tyre herët në mëngjes vetëm sepse kanë shkruar një postim në Twitter”, tha kandidati i opozitës Kiliçdaroglu për BBC.

Ai premton të sjellë demokracinë dhe lirinë e shprehjes në Turqi, duke lejuar të rinjtë ta kritikojnë atë sapo të vijë në pushtet. Megjithatë, shumë janë skeptikë se presidenti turk Erdogan nuk do ta lejojë veten të vërë në dyshim rezultatet e zgjedhjeve nëse ato nuk janë në favor të tij. Ministri i Brendshëm turk, Sulejman Sojlu, tashmë ka deklaruar publikisht se votimi “do të jetë një tentativë grusht shteti nga Perëndimi”, shkruan BBC.

Marka e njohur turke e pijeve alkoolike “Yeni Raki” ka publikuar së fundmi një video komerciale, e cila tashmë ka marrë një lloj konotacioni politik. Qeveria e udhëhequr nga Erdogan ndaloi reklamat e alkoolit në vitin 2013. Megjithatë, videoja për “Yeni Raki”, e cila po qarkullon në internet dhe i drejtohet kryesisht diasporës turke dhe publikut ndërkombëtar, fillon me pyetjen kyçe: “Si do ta festoni atë ditë kur të vijë?”, transmeton Global Voices.

Edhe pse “Yeni Raki” publikoi zyrtarisht videon në prag të 100-vjetorit të themelimit të shtetit modern turk, i cili do të festohet më 29 tetor 2023, shumë në rrjetet sociale e interpretuan reklamën me zgjedhjet e 14 majit. Videoja, e mbushur me lëvizje kërcimi, shumë buzëqeshje dhe këngë, përfundon ndoshta me momentin më të fuqishëm – një grua shikon në kamerë dhe thotë se do të festojë duke u kthyer prapa.

Lewis Fishman, një vëzhgues prej kohësh i Turqisë, postoi në Twitter se reklama “Kur do të vijë ajo ditë” është reklama më e fundit e guximshme për markën turke të alkoolit “Yeni Raki”, duke i sugjeruar shikuesit gëzimin e plotë të fitores së opozitës në zgjedhjet e ardhshme, por më pas zbulon se në fakt po festohet njëqindvjetori i Republikës.

Një përdorues tjetër në Twitter vuri në dukje se festimi i njëqindvjetorit të Turqisë është ende gjashtë muaj larg, megjithatë “Yeni Raki” publikoi reklamën tre javë përpara zgjedhjeve.

New Yeni Rakı ad "when that day comes" purports to celebrate Turkey's centennial in Oct – but many see it as expressing hope for opposition win in May, with a scene of embattled Boğaziçi University and a Turk abroad saying she'll go home. #ogüngeldiğinde pic.twitter.com/ZgfIq3FBaT

— Jennifer Hattam (@TheTurkishLife) April 25, 2023

Presidenti aktual i Turqisë, Recep Taip  Erdogan, në një nga fjalimet e tij parazgjedhore i dha vetes rëndësi historike. Në mitingun e partisë së tij në Erzurum, ai tha se në 21 vitet e fundit kanë arritur të arrijnë gjithçka që nuk është bërë në 80 vitet e mëparshme, duke kujtuar se kanë arritur të shlyejnë të gjithë borxhin ndaj Fondit Monetar Ndërkombëtar. Shumë votues konservatorë mbështesin qëndrimin e tij, duke e lënë publikun botëror të pyesë se cili do të jetë rezultati i zgjedhjeve të ardhshme presidenciale dhe parlamentare të Turqisë.