RMV, u shpenzuan 156.4 milionë euro për gazsjellësit, dy milionë të tjera për shpronësim dhe nuk hodhën në përdorim asnjë kilometër, prokuroria po shqyrton keqpërdorimet
Menjëherë pas publikimit të raportit të Entit Shtetëror për Revizion (EShS) “Zhvillimi i gazifikimit në Republikën e Maqedonisë së Veriut”, Prokuroria Publike e ka dërguar për procedim në Prokurorinë Publike të Shkupit. Revizioni thekson se që nga fillimi i procesit të ndërtimit të gazsjellësit në Maqedoni janë shpenzuar 156,4 milionë euro, ndërsa nuk janë vënë në përdorim, transmeton Portalb.mk.
Shteti me kompaninë shtetërore NOMAGAS po shpenzon miliona për gjoja ndërtime, qytetarët po thithin ajër të ndotur dhe po sëmuren, sepse as një kilometër nuk është vënë në përdorim.
Jozyrtarisht, Prokuroria do të hetojë edhe kush e ka fajin që pajisjet e blera me vlerë 1.6 milionë euro kalben për 5 vite nëpër magazina dhe bëhen të papërdorshme. Por edhe pse një transaksion prej 32.7 milionë eurosh për aksione që duhej të paguhej nga NOMAGAS nuk u krye menjëherë, por pas një viti e tetë muajsh.
“Në periudhën prej vitit 2014 deri në vitin 2023, për ndërtimin e gazsjellësve kryesorë LOT 1-61 km (Kleçovc – BS5 i ndërtuar), LOT 1 – 36 km (BS5 – Negotinë me GMRS Rrjeti i ndërtuar gazsjellës Gazsjellësi ekzistues LOT 1-61 km Kleçovc – BS5 i ndërtuar LOT 1-36 km BS5 – Negotinë me GMRS Shtip dhe GMRS Negotinë LOT 2-92 km Negotinë (Kavadar) – Manastir LOT 5- 78 km Shkup-Tetovë-Gostivar LOT 5-34 km Gostivar-Kërçovë, Aproval për ndërtimin e Ndërlidhjes me Greqinë (DESFA) LOT 3 dhe 4 Projekti bazë Shtip dhe GMRS Negotinë), LOT 2 (Negotinë (Kavadar) – Manastir) dhe LOT 5 (km Gostivar-Kërçovë, Leje ndërtimi) kontratat dhe anekset e kontratave, si dhe kontrata për punë të paparashikuara dhe shtesë në vlerë të përgjithshme prej përafërsisht 156.4 milionë euro. Shumica e tyre edhe pse janë ndërtuar ende nuk janë vënë në përdorim”, thekson EShR-së.
Shkak për këtë situatë, sipas auditorit shtetëror, janë dobësitë në pjesën e regjistrimit të së drejtës së pronësisë së objekteve të infrastrukturës së linjës. Përgjegjësia do të hetohet, sepse janë në lojë shumë para të shpërdoruara dhe efekti është zero.
Natyrisht, nënvizohet edhe zgjidhja e ngadaltë e rasteve të shpronësimeve për të cilat janë paguar afërsisht 2 milionë euro në periudhën 2018-2022.
Dobësi janë evidentuar edhe në monitorimin e realizimit të kontratave të ndërtimit dhe mbikëqyrjen e ndërtimit të gazsjellësve, si dhe në mënyrën e mirëmbajtjes së rrjetit të gazsjellësit, i cili gjithashtu do të hetohet.
Nuk ka përfunduar as unaza e gazsjellësit rreth kryeqytetit, sepse, sipas raportit, ka pasur koordinim të pamjaftueshëm me Qytetin e Shkupit. Kjo unazë duhet të kalojë nëpër një rrugë të sapondërtuar, prandaj duhen bërë kosto shtesë ndërtimi, pra lërimi dhe thyerja e saj dhe shpenzimi i parave për ta rregulluar përsëri.
ESHR dyshon se 1.6 milionë euro janë shpenzuar në mënyrë të panevojshme për pajisje, sepse nuk po përdoren.
“Për seksionet që nuk janë ndërtuar dhe për të cilat janë blerë materiale dhe pjesë këmbimi, është konstatuar menaxhim joadekuat i stokut të tyre, që paraqet rrezik për shpenzim të paarsyeshëm të mjeteve publike. Gjegjësisht, auditorët kanë konstatuar ekzistimin e stoqeve të materialeve dhe pjesëve rezervë, me vlerë të përgjithshme prej përafërsisht 1.6 milionë euro, të cilat janë prokuruar para vitit 2019 dhe nuk janë përdorur, gjë që vë në pikëpyetje nevojën e prokurimit të tyre, si dhe mundësinë i njëjtë të jetë i vjetëruar dhe i papërdorshëm”, thotë ESHR në raport.
Raporti gjithashtu problematizon situatat lidhur me zgjidhjen e mosmarrëveshjes shumëvjeçare ndërmjet Qeverisë dhe SHA-së për tregtimin e naftës dhe derivateve të naftës Shkup, përmes blerjes së aksionit të ShA në GA-MA, për të cilën është miratuar ligji dhe vlerësim i kapitalit të GA-MA.
“Duke mos kontestuar zotimet për zgjidhjen e kontestit ndërmjet shtetit dhe SH.A. për tregtimin e naftës dhe derivateve të naftës Shkup, auditorët i kushtojnë vëmendje mënyrës së transaksionit të realizuar për transferimin e mjeteve dhe blerjen e aksionit në shumën rreth 32.7 milionë euro. Konkretisht, në fund të vitit 2019, nga Buxheti i Shtetit, fondet për blerjen e aksionit u transferuan në një llogari të veçantë të NER në një bankë vendase, ndërsa transaksioni u realizua pasi kishte kaluar një vit e tetë muaj, gjegjësisht fundi i gushtit 2021, i cili ka ndikim në Buxhetin e Shtetit dhe ndikon negativisht në një pjesë të synimeve dhe parimeve bazë buxhetore të parashikuara nga ligji për buxhetet”, thotë ESHR.
Prokuroria duhet të hetojë pse transaksioni nuk është bërë menjëherë?
Në pjesën tjetër të përmbajtjes së raportit, auditorët tregojnë nevojat për zhvillimin e sistemit të shpërndarjes së gazit natyror në vend, vetëfinancimin e plotë të aktivitetit – transmetimin e gazit natyror dhe realizimin e aktiviteteve të ardhshme për ndërlidhje me vendet fqinje.
Drejtor ekzekutiv i NOMAGAS SHA Shkup është inxhinieri Bajram Rexhepi. Kryetar i Bordit të drejtorëve është Risto Talevski, ndërsa anëtarë të bordit drejtues janë ish-drejtori i Postës, Rafis Aliti, Betiane Kitev dhe Darko Bashoski, kryesisht anëtarë dhe ish-zyrtarë nga BDI dhe LSDM.
Megjithatë, paraprakisht qeveria e VMRO-DPMNE-së e bllokoi ndërtimin e gazsjellësit për 6 vjet. Është dashur të fillojë në vitin 2010, ndërsa ndërtimi ka filluar vetëm në vitin 2016.