RMV, dënime të pamjaftueshme për gjyqtarët e korruptuar që duhej të ndanin drejtësi

By N. D. On 28/08/2024 10:23

Gjyqësor, gjykata, drejtësi — Gjyqësor, foto: Meri Jordanovska

Nëse në dhjetë vjet Këshilli Gjyqësor shkarkoi 22 gjyqtarë për ushtrim joprofesional dhe të pakujdesshëm të profesionit, ka shumë më pak vendime përfundimtare për gjyqtarët e korruptuar. I fundit është i dy javëve më parë për ish-gjyqtarin suprem Naqe Georgiev, i cili u dënua me tre vjet burg. BIRN analizoi gjashtë gjykime të tilla. Veprat për të cilat gjyqtarët janë dënuar janë ryshfeti, marrja e shpërblimit për ndikim të kundërligjshëm dhe shpërdorim të pozitës dhe autoritetit zyrtar.

Dy aktgjykime ishin me dënime me kusht, ndërsa në rastet e tjera gjyqtarët u burgosën nga 8 muaj deri në 3 vjet.

Dhe tre vitet që Georgiev duhet t’i vuajë janë dënimi më i lartë i burgut për një gjyqtar i cili është dënuar ligjërisht për një krim në Maqedoni në dhjetë vitet e fundit.

Gjykata penale ende nuk e ka shpallur aktgjykimin, për të parë cilat janë rrethanat lehtësuese dhe cilat janë rrethanat rënduese, kur gjyqtari vlerësoi se ky dënim ishte i mjaftueshëm.

Një pjesë e komenteve të opinionit të gjerë dhe ekspertëve ishin se dënimi për Georgievin ishte i papërshtatshëm për pozitën e tij si gjyqtar në gjykatën më të lartë, e cila është instanca e fundit gjyqësore, në të cilën qytetarët dhe kompanitë kërkojnë drejtësi.

Aq më tepër që shembuj të tillë korrupsioni minojnë besimin tashmë të ulët të qytetarëve në sistemin e drejtësisë.

Bashkëbiseduesit e BIRN besojnë se kjo, ndër të tjera, për shkak të kulturës së kahershme të mosndëshkimit, në të cilën të akuzuarit shpëtohen nga burgu nëpërmjet mosveprimit të autoriteteve ligjzbatuese ose nëpërmjet boshllëqeve ligjore, ose burgosen me pak ite burg ose me kusht.

Dënimi (nuk) mjafton

“E them publikisht se ky dënim nuk mjafton. Nuk ka rrethana lehtësuese për gjyqtarët. Ato mund të ekzistojnë për të gjithë, por jo për një gjyqtar. Ose je i sinqertë ose nuk je. Ju ose keni integritet ose nuk keni.”

Gjyqtarja Antoineta Dimovska, anëtare e Këshillit Gjyqësor, me ton të mprehtë tha se nuk është e kënaqur me kohëzgjatjen e dënimit me burg, të cilin e mori kolegu i saj i deridjeshëm Naqe Georgiev.

“Gjyqtarët duhet të jenë më të guximshëm dhe të shqiptojnë dënime më të ashpra” ,tha Dimovska në seancën publike të Këshillit Gjyqësor, i cili përfundoi se Georgiev nuk është më gjyqtar.

Ndërsa ai, sipas veprës për të cilën akuzohej, “marrja e shpërblimit për ndikim të paligjshëm” mund të dënohej deri në dhjetë vjet burg, por u kënaq me tre.

Prokurorja Verica Berzhecka-Kërsteva në një deklaratë për media ka thënë se është e kënaqur me aktgjykimin sepse është shkurtuar koha e zhvillimit të procedurës, i akuzuari nuk është më gjyqtar dhe i ndalohet ushtrimi i profesionit. Përveç kësaj, ajo hapi një hetim paraprak financiar dhe materiali për një hetim të ri paraprak doli nga telefoni i Georgievit.

Ata i kanë tërhequr zvarrë me pranga, në mënyrë që para se të fillonte gjyqi, të arrinin një marrëveshje me prokurorinë. Për disa gjyqtarë për kundërvajtje që dyshoheshin në çështjen “Drejtësia” në vitin 2014 për mbajtje sendesh nuk ka pasur gjykim. Gjykatësit vendosën për dënime me kusht.

Gjyqtarë janë përgjigjur edhe në lëndët “Likuidimi” dhe “Izgrev”, por aktgjykimet ranë.

Për këto raste qarkullonin vazhdimisht kritika si nga avokatët ashtu edhe nga të pandehurit se ishin akuza të paargumentuara, të cilat ishin “murosura” politikisht dhe për rrjedhojë nuk mund të qëndrojnë.

Megjithatë, edhe kur akuzat u mbështetën, gjyqtarët e korruptuar morën dënime me burgim me kusht ose më të ulët.

Pra, për pranim të ryshfetit prej 10 mijë denarë, ish-gjyqtari i Ohrit Risto Siljanoski në vitin 2016 ishte dënuar me burgim me kusht.

Në aktgjykim thuhet: “Ata janë ulur në piceri fqinje dhe i akuzuari fillimisht ka filluar të flasë për rastin, duke thënë se mund të vendos në favor të cilësdo palë, ndërsa nga dëshmitari ka kërkuar shumën prej 10.000 denarë për ta refuzuar kërkesëpadinë e paditësit”.

Gjyqtari i dënuar para kolegëve të tij nga Apeli i Manastirit është arsyetuar se paratë i ka kërkuar për kredi sepse “kishte probleme financiare dhe i duheshin për të paguar regjistrimin e semestrit të vajzës në fakultet”.

Dënim me kusht për keqpërdorim të pozitës dhe autorizimeve zyrtare ka marrë edhe ish-kryetari i Gjykatës Supreme, Jovo Vangelovski, pasi nuk i ka paguar shtesat në pagë koleges së tij Lidija Nedelkova.

Në vitin 2004, gjykatësi i Strumicës Aksel Suleimanov u dënua për ryshfet dhe u dënua me një vit burg. Me dënim të ngjashëm është dënuar edhe ish-kryetari i Gjykatës së Koçanit, Zoran Trajanov. Ai kreu tetë muaj burg për shpërdorim të pozitës dhe autoritetit.

Ish-kryetari i Njësisë së Shkupit, Vladimir Pançevski, po vuan dënimin me dy vjet e gjysmë burg për keqpërdorim të sistemit të shpërndarjes së lëndëve gjyqësore, AKMIS.

Dënimi më i lartë i dhënë në dhjetëra vitet e fundit është për gjyqtarin administrativ Mustafa Shahini, i cili mori pesë vjet burg. Por vendimi ra në Apel dhe çështja po gjykohet sërish.

Në të kaluarën, edhe një vit burg dukej shumë

Ish-gjyqtarja supreme Vera Koco, për BIRN, thotë se priste që gjyqtari supreme Naqe Georgiev të merrte një dënim më të ashpër.

“Kur guxoi ta bënte këtë tani disa vite para daljes në pension, pyetja është se çfarë ka bërë deri tani në karrierën e tij”, tha Koco, duke aluduar se ish-gjyqtari mund të ketë pasur sjellje të tilla korruptive edhe në raste të tjera në të kaluarën.

E pyetur nëse ndan përshtypjen e një pjese të publikut profesionist dhe qytetarëve se në përgjithësi gjyqtarët e dënuar marrin dënime të ulëta, Koco thotë se më herët mund të dukeshin më të ulëta dënimet, por konteksti ishte ndryshe.

“Në atë kohë besimi i qytetarëve te drejtësia nuk ishte aq i ulët”, thotë ajo dhe shton se në të kaluarën, kur sundonte një sistem tjetër vlerash, edhe një apo dy vite burg dukeshin shumë, ndryshe nga sot.

Dëmi më i madh, siç thotë ajo, është se janë “infektuar” edhe rastet e tjera me të cilat gjyqtarja ka qenë në kontakt më parë.

Kryetari i Transparency International Maqedoni, një organizatë që monitoron rastet e korrupsionit, Blagoja Pandovski, është në të njëjtën linjë me Kocon.

“Në këtë situatë, dënimi është i papërshtatshëm dhe jo vetëm që nuk duket parandalues, por gjithashtu i jep publikut një imazh se një kryetar i drejtësisë i kapur drejtpërdrejt duke pranuar ryshfet mund të ikë me një dënim në mënyrë disproporcionale të lehtë”.

Ai thekson se këtë krim në fushën e korrupsionit e ka kryer një gjyqtar në shkallën më të lartë gjyqësore.

“Kjo në çdo rast është dashur të merret si rrethanë e rëndë rënduese dhe të shqiptohet dënim më i ashpër nga gjyqtari i procedurës paraprake dhe të mos pranohet propozimi për marrëveshje”, përfundon Pandovski.

Të njëjtën përshtypje ka edhe për ish-gjyqtarin kushtetues, avokatin, ministrin e Drejtësisë dhe anëtarin e Këshillit të Prokurorëve Publikë, Ixhet Memeti, i cili është dënuar me kusht.

Gjykatësi Georgiev është i dyshuari kryesor për ryshfet në procedurën kundër ish-kryetarit të komunës së Novosellës, Boro Stojçev, i cili, nga ana tjetër, u arrestua me një grup më të madh për kontrabandë marijuane.

Gjyqtari suprem i premtoi djalit të Stojçevit ndërhyrje në procedurë penale për babain e tij dhe i mori 5000 euro në shtëpinë e tij në Strumicë. Në takim, gjykatësi suprem i premtoi djalit të Stojçevit se do të përpiqet që babai i tij të marrë një dënim minimal prej tre vjetësh.

Më pas, ai përsëri tha se ai dhe Ixhet Memeti nga Këshilli i Prokurorëve Publikë gjoja do të ndërhyjnë për të zbatuar procedurën e zgjidhjes dhe kërkoi një shpërblim prej 30 mijë eurosh.

Më vonë, Georgiev pretendoi se Boro Stojçevit do t’i ofrohej dënim fiks pesë vjet burg, si dënim minimal për krimin në fjalë, duke i kujtuar djalit të tij se nëse ai nuk ndërhynte, babai i tij do të merrte një dënim shumë më të madh me burgi dhe se i gjithë paraburgimi do t’i vazhdohet për kohëzgjatjen e procedurës.

Ai premtoi edhe ndikim real, komoditete për Boro Stojçevin, si dhe lirim me kusht nga burgu. Në fund u arrit marrëveshja për një ryshfet total prej 20 mijë eurosh.

Dy ditë më parë i dyshuari i dytë në këtë rast, Ixhet Memeti nga Këshilli i Prokurorëve Publikë, dha dorëheqje, e pranoi fajin dhe u pajtua me Prokurorinë për dënim me kusht.

Sipas Prokurorisë, Memeti, pas një marrëveshjeje të mëparshme me Georgievin gjatë muajit prill dhe maj të këtij viti, përmes gjykatësit suprem i ka përcjellë djalit të Stojçevit se kinse ka ndërhyrë për të mos paraqitur aktakuzë në rastin kundër babait të tij, por të zbatohet një propozim-marrëveshje.

Georgiev dhe Memeti kanë komunikuar përmes aplikacionit Whatsapp dhe anëtari i Këshillit të Prokurorëve Publikë nuk e ka ditur se ato biseda i ka dëgjuar edhe djali i Stojçevit.