Raporti i Departamentit të Shtetit: PNKOK burime të pamjaftueshme për të ndjekur penalisht rastet e trafikimit të qenieve njerëzore

Qeveria e Maqedonisë së Veriut nuk i përmbush plotësisht standardet minimale për parandalimin e trafikimit të qenieve njerëzore, por po bën përpjekje të konsiderueshme në këtë drejtim, thuhet në raporin e Departamentit Amerikan të Shtetit për trafikimin e qenieve njerëzore për vitin 2023. Autoritetet maqedonase, thekson raporti, kanë treguar përpjekje të shtuara në drejtim të kapaciteteve në luftën kundër njerëzve, të cilat përfshijnë masa të zbatimit të ligjit, hetime, ndjekje penale dhe vendime gjyqësore për më shumë trafikantë, por vendi, si në Departamentin e Raportit të Shtetit të vitit të kaluar, mbetet në grupin e vendeve të TIER 2, transmeton Portalb.mk.

“Qeveria po krijon një Ekip Operacional për Identifikimin e Viktimave të Trafikimit (OTITV) për të identifikuar zyrtarisht viktimat e mundshme dhe për të ndihmuar në koordinimin e kujdesit për viktimat. Qeveria miratoi Ligjin për Kompensimin e Viktimave të Krimit të Dhunshëm, i cili u siguronte viktimave të trafikimit të qenieve njerëzore të drejtën e kompensimit dhe rrit burimet e strehës së drejtuar nga OJQ-të për viktimat e trafikimit të qenieve njerëzore”, thuhet në raport.

Megjithatë, qeveria nuk i ka përmbushur standardet minimale në disa fusha kyçe. Këtu vërehet mungesa e burimeve të mjaftueshme që Prokuroria për Ndjekjen e Krimit të Organizuar dhe Korrupsionit (PThP NKOK) të ndjekë të gjitha rastet që kanë të bëjnë me këtë lloj krimi.

“Qeveria identifikoi dukshëm më pak viktima, ndërsa Prokuroria për Krim të Organizuar dhe Korrupsion nuk kishte burime të mjaftueshme për të trajtuar të gjitha rastet nën juridiksionin e saj. Disa prokurorë të nuk raportuan rastet e mundshme të trafikimit nëPThP NKOK dhe përdorën krime më të vogla për të ndjekur penalisht trafikantët. Qeveria ka rritur fondet për strehimore, por kjo mbulon vetëm një përqindje të vogël të kostove operative të strehës. Në mënyrë të ngjashme, qeveria nuk ka ndarë fonde për ekipet celulare që identifikojnë viktimat më të mundshme çdo vit, pavarësisht angazhimeve të mëparshme për ta bërë këtë. Policia lokale dhe disa zyrtarë kufitarë nuk kontrolluan për tregues të trafikimit dhe, si rezultat, autoritetet ka të ngjarë të kenë dëbuar disa viktima të paidentifikuara të trafikimit pa iu referuar shërbimeve përkatëse ose masave mbrojtëse për të parandaluar ritrafikimin. Raportuesit Kombëtar i mungonin autoriteti, burimet dhe mandati ligjor për të monitoruar dhe vlerësuar sistematikisht përpjekjet për të luftuar trafikimin e qenieve njerëzore”, thuhet në raport.

Më shumë hetime vitin e kaluar

Sa i përket hetimeve lidhur me trafikimin e qenieve njerëzore, Departamenti i Shtetit thekson se vitin e kaluar janë hetuar katër raste të trafikimit të qenieve njerëzore, ndërsa në vitin paraprak 2021 ka pasur vetëm një. Në të njëjtën kohë, autoritetet vazhduan hetimet për shtatë raste të iniciuara dhe të evidentuara në raportet e mëparshme.

“Gjykatat dënuan pesë trafikantë, krahasuar me një trafikant të dënuar në mungesë në vitin 2021. Gjyqtarët dënuan katër trafikantë me burgim nga katër vjet e tetë muaj deri në 16 vjet dhe një trafikant me 10 muaj burg. Gjykatat e Apelit konfirmuan katër aktgjykime dhe rrëzuan tre aktgjykime, krahasuar me dy aktgjykime të konfirmuara dhe një të rrëzuar në vitin 2021”, thuhet në raportin për Maqedoninë e Veriut.

Shfrytëzimi seksual dhe puna e detyruar

Ashtu si në pesë vitet e mëparshme, raporti i Departamentit të Shtetit vëren se viktimat e trafikantëve të qenieve njerëzore janë shtetas vendas dhe të huaj që banojnë në vend. Viktima të trafikimit të qenieve njerëzore janë edhe shtetasit maqedonas jashtë vendit.

“Gratë dhe vajzat në Maqedoninë e Veriut shfrytëzohen përmes trafikimit seksual dhe punës së detyruar në vend në restorante, bare dhe klube nate. Trafikantët e seksit rekrutojnë viktima të huaja zakonisht nga Evropa Lindore dhe Ballkani, duke përfshirë Shqipërinë, Bosnje dhe Hercegovinën, Kosovën, Moldavinë, Rumaninë, Rusinë, Serbinë dhe Ukrainën. Qytetarët e Maqedonisë së Veriut dhe viktimat e huaja që kalojnë tranzit nga Maqedonia e Veriut shfrytëzohen për trafikim seksual dhe punë të detyruar në sektorët e ndërtimit dhe bujqësisë në Evropën Jugore, Qendrore dhe Perëndimore. “]Trafikantët, të cilët shpesh janë të afërm apo miq të ngushtë, shfrytëzojnë fëmijët romë përmes lypjes së detyruar dhe trafikimit seksual në martesa të detyruara”, thuhet në raport.

Në vitin 2021, trafikantët tajvanezë thuhet se rekrutuan punëtorë nga Tajvani me premtime të rreme për punë në Maqedoninë e Veriut. Viktimat u detyruan në punë të detyruar dhe trafikantët ua konfiskuan pasaportat, ua ndaluan pagën dhe ua kufizuan lëvizjen dhe krijuan një qendër telefonike ku viktimat tajvaneze detyroheshin të bënin telefonata mashtruese.

Rekomandime

Raporti rendit gjithashtu rekomandime për vendin për të forcuar luftën kundër trafikimit të qenieve njerëzore.

“Hetoni me energji, ndiqni penalisht dhe dënoni trafikantët, duke përfshirë oficerë bashkëpunëtorë, dhe kërkoni dënimet e duhura, duke përfshirë, nëse është e nevojshme, dënime të konsiderueshme burgimi. Ndani burime të mjaftueshme për të mbrojtur viktimat, duke përfshirë ekipet e lëvizshme të identifikimit,  strehë për viktimat e trafikimit të qenieve njerëzore dhe mbështetje për shërbime të specializuara për viktimat meshkuj të rritur. Rritja e përpjekjeve proaktive për të identifikuar viktimat e trafikimit të qenieve njerëzore dhe kontrolli i vazhdueshëm për trafikim ndërmjet individëve në aktivitete të lidhura me prostitucionin, emigrantëve, refugjatëve dhe popullatave të tjera në rrezik. Më shumë burime nevojiten që policia dhe prokurorët të hetojnë në mënyrë proaktive trafikimin e qenieve njerëzore dhe të ndjekin penalisht rastet në kohën e duhur”, thuhet në rekomandime.

Departamenti Amerikan i Shtetit rekomandon gjithashtu strehimin e viktimave të huaja të mundshme të trafikimit të qenieve njerëzore në kushte të sigurta dhe të përshtatshme dhe lejimin e viktimave të largohen nga strehimoret sipas dëshirës.

“Të mundësohet strehim alternativ për viktimat kur streha është e mbushur, të organizohen trajnime të avancuara për gjyqtarët, prokurorët e zbatimit të ligjit për të hetuar dhe ndjekur penalisht trafikimin e qenieve njerëzore, për të përmirësuar mekanizmat e kompensimit të viktimave dhe për të fuqizuar raportuesin kombëtar për të monitoruar dhe vlerësuar me sukses përpjekjet për të luftuar trafikimin e qenieve njerëzore”, thuhet në pjesën e rekomandimeve.