As Trump nuk e “tradhtoi” Ukrainën, as Mark Rutte nuk e dëboi SHBA-në nga NATO, as SHBA-të nuk kërcënuan BRICS-in

Disa ngjarje reale (gjeo)politike gjatë kësaj periudhe ishin frymëzim për dezinformata të ndryshme, si këtu ashtu edhe në rajon. Së pari, një deklaratë e fabrikuar pretendon se Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s Mark Rutte ka kërcënuar se do të dëbojë SHBA-në nga NATO nëse Trump bën një marrëveshje me Putinin dhe “shet” Ukrainën. Nuk ka asnjë provë për një deklaratë të tillë. Së dyti, u keqinformua se sekretari amerikan i Mbrojtjes Lloyd Austin kërcënoi BRICS të mos zgjerohej në Perëndim. Përsëri, nuk ka asnjë provë për këtë dhe Shtëpia e Bardhë thotë se ata “nuk e shohin BRICS duke u zhvilluar në një rival”. Jo vetëm që janë pamjet nga një anije tjetër nga viti 2020, por Abraham Lincoln aktualisht po lundron me sukses në Detin e Kinës Jugore, shkruan Vërtetmatësi.

Shkruan: Matej Trojacanec

Disa ngjarje kyçe ndodhën në skenën (gjeo)politike globale muajin e kaluar. Donald Trump fitoi zgjedhjet presidenciale në SHBA, duke fituar mandatin e tij të dytë. Rusia ka përfunduar një marrëveshje mbrojtëse me Korenë e Veriut, duke lejuar trupat e Koresë së Veriut të bashkohen në fushën e betejës në rajonin e Kurskut. Në përgjigje, presidenti Joe Biden dhe aleatët e tjerë lejuan forcat ushtarake ukrainase të përdorin raketat e tyre në territorin rus. Si përgjigje, Rusia përdori raketa të lëshuara nga një raketë balistike ndërkontinentale.

Kievi fillimisht akuzoi Moskën për gjuajtjen e një rakete balistike ndërkontinentale në betejë për herë të parë në histori. Megjithatë, Uashingtoni më vonë sqaroi se nuk ishte një raketë ndërkontinentale, por një “raketë balistike eksperimentale me rreze të mesme veprimi”, shkruajnë kolegët e Dojçe Vele. 

Për shkak të të gjitha këtyre ngjarjeve, në rrjetet sociale maqedonase kishte më shumë dezinformata lidhur me SHBA-në, Bidenin, Rusinë dhe Ukrainën, BRICS, Parlamentin Evropian etj. Megjithatë, krahas kakofonisë së dezinformatave të brendshme, në rajon në periudhën e kaluar janë shfaqur disa tema që janë përsëritur në disa vende.

A e kërcënoi vërtet Mark Rutte se do të dëbonte SHBA-në nga NATO?

Përgjigja është jo. Pasi u konfirmua se Donald Trump kishte fituar zgjedhjet në SHBA, filloi të përhapet dezinformata se Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s Mark Rutte kishte kërcënuar se do të largonte SHBA-në nga NATO. Domethënë se Rutte do të ndërmerrte një hap të tillë nëse në negociatat me Vladimir Putinin, Trump ia “dorzon” Ukrainën Rusisë.

Ky dezinformim është verifikuar nga kolegët e Reuters, Delphi, Dojçe Welle, Euro News, Elenika Hawkes, Factcheck Qipro. Shkurtimisht, asnjë burim i besueshëm për këtë deklaratë të Rutte nuk mund të gjendet në asnjë media të disponueshme, njoftim për shtyp, konferencë shtypi ose rrjet social. Në një deklaratë për Reuters, NATO konfirmoi se “narrativa nuk është e saktë”. Jo vetëm kaq, por Trump dhe Rutte së fundmi patën një takim zyrtar ku diskutuan “një numër çështjesh të sigurisë globale me të cilat përballet Aleanca”.

A edhe pse neni 13 i traktatit të NATO-s lejon tërheqjen e shteteve anëtare, nuk ka asnjë dispozitë për “dëbimin”; shkeljet zgjidhen duke kufizuar ose pezulluar bashkëpunimin me vendime të përbashkëta të anëtarëve.

A e kërcënoi Sekretari i Mbrojtjes Lloyd Austin BRICS të mos zgjerohej drejt perëndimit?

Përgjigja është jo. Samiti i fundit i BRICS i mbajtur në Kazan, Rusi frymëzoi një mori përmbajtjesh që ishte një përzierje lajmesh, propagande dhe dezinformimi. Pavarësisht nga rezultati aktual i samitit dhe nëse do të ketë ndonjë ndryshim të madh, qëndrimi i Shtëpisë së Bardhë edhe para fillimit ishte se ata “nuk e shohin BRICS të shndërrohet në një rival gjeopolitik”, por kjo nuk pengoi spekulimet e ndryshme nga duke u përhapur.

Në veçanti, ky dezinformim e ka origjinën nga X (ish-Twitter). Ka një foto të Sekretarit të Mbrojtjes Lloyd Austin në kuti dhe fotografia thotë: “Ne kërkojmë një garanci me shkrim se BRICS nuk do të zgjerohet në perëndim.” Më tej shpërndahet në rrjetet sociale, si dhe në faqet e njohura të dezinformatave ruse. Ky “lajm” u kontrollua nga kolegët e Faktchek.bg, Raskrankavanje dhe Delphi. Dhe një deklaratë e tillë nuk mund të gjendet askund në faqen e internetit të Departamentit Amerikan të Mbrojtjes, e as në njoftimet e tjera zyrtare të Austin.

A u godit aeroplanmbajtësja amerikane Abraham Lincoln nga Huthitë?

Përgjigja është sërish jo. Për shkak të rritjes së tensioneve në Lindjen e Mesme dhe veçanërisht për shkak të sulmeve të Huthive nga Jemeni mbi të gjitha anijet që po udhëtonin përmes Gjirit të Adenit drejt Detit të Kuq dhe Kanalit të Suezit, Shtetet e Bashkuara dhe aleatët e tyre nisën operacioni special detar “Prosperity Guardian”. Qëllimi ishte të mbroheshin të gjitha anijet e transportit nga sulmet e Huthive duke parkuar një pjesë të marinës së tyre në Detin e Kuq, duke përfshirë aeroplanmbajtësen Abraham Lincoln.

Dezinformimi u publikua fillimisht në X, ku shihet një video e një luftanijeje duke u dëmtuar dukshëm dhe nga ajo del tym. Është në fakt anija “USS Bonhomme Richard” në të cilën ndodhi një shpërthim dhe më pas një zjarr në vitin 2020. Dëmi ishte i madh dhe marina amerikane e çaktivizoi anijen.

Nga ana tjetër, edhe pse disa media raportuan se Huthi-t nisën një sulm ndaj Marinës amerikane dhe dëmtuan disa prej anijeve, aeroplanmbajtësja nuk ishte pjesë e tyre – fakt i konfirmuar nga Pentagoni. Kjo mund të vërtetohet nga vendndodhja aktuale (28.11.2024) e “Abrahan Lincoln”, pra se po lundron në Detin e Kinës Jugore. Ky dezinformim u hodh nga kolegët e Fact Checker – Greqi.