Urdhri i Hagës për Putinin – motori kryesor i dezinformatave dhe kërcënimeve të reja ruse
Muaji mars në hapësirën mediatike maqedonase u shënua nga një narrativë e madhe dhe e re dezinformuese nga Moska, e cila u zhvillua menjëherë pas lajmit se Gjykata Ndërkombëtare Penale në Hagë lëshoi një urdhër arresti për presidentin rus Vladimir Putin dhe komisioneren për të drejtat e fëmijëve Maria Lvova Beleva. Dy ditë pas “urdhrit” të publikuar për Putinin, nga Moska mbërritën kërcënimet se arrestimi i presidentit rus do të nënkuptonte shpallje lufte ndaj Rusisë dhe Haga dhe Berlini u vunë në dukje si shembuj konkretë mbi të cilët do të binin raketat ruse, shkruan Vërtetmatësi.
Një narrativë e re dezinformuese e bazuar në kërcënime joreale doli në mars 2023 e lidhur drejtpërdrejt me presidentin rus Vladimir Putin pasi Gjykata Ndërkombëtare Penale (ICC) e shpalli atë të dyshuar për krime lufte. Lajmi që bëri xhiron e botës erdhi nga ICC më 17 mars, kur u njoftua se ishin lëshuar urdhra arresti për Putinin dhe Maria Alekseevna Lvova-Beleva, Komisionere për të Drejtat e Fëmijëve në Zyrën e Presidentit, duke i akuzuar ata me dyshime të arsyeshme. se ata janë fajtorë për transferimin e paligjshëm të mijëra fëmijëve nga Ukraina në Rusi, duke filluar jo më herët se 24 shkurt 2022. Prokurori i Gjykatës, me kërkesën e të cilit është lëshuar urdhri, Karim Ahmad Khan, në një deklaratë paralele të njëjtën ditë, sqaroi arsyet e kërkesës dhe shtoi se zyra e tij po heton krime të tjera kundër popullatës civile dhe nuk do të hezitojë të ngrejë akuza për krime të tjera të kryera në Ukrainë.
Më shumë detaje rreth urdhër-arrestit dhe reagimet fillestare të Moskës mund të lexoni në artikullin e “Vërtetmatësit” të publikuar më 18 mars.
Medvedev dhe Soloviev me kërcënime për të bombarduar Hagën dhe Berlinin
Pas dy ditësh pas urdhrit të Hagës nga Moska, pati vetëm heshtje ose vetëm deklarata të shkurtra nga zëdhënësi i Kremlinit, Dmitry Peskov, se urdhri është i pakuptimtë, i turpshëm dhe i pavlefshëm, sepse Moska nuk e njeh juridiksionin e Gjykatës, tashmë më 20 mars, Rusia ndërmori një kundërsulm.
Gjyqësori rus, siç u raportua, ka nisur procedimin penal kundër prokurorit të Gjykatës së Hagës, Ahmed Khan, për krime të përshkruara në Kodin Penal të Rusisë. Në të njëjtën ditë, Dmitry Medvedev, anëtar i Këshillit të Sigurimit të Federatës Ruse dhe një nga propaganduesit kryesorë të Moskës, lëshoi një kërcënim për një sulm me raketa hipersonike në ndërtesën e Gjykatës së Hagës, e cila u raportua minimalisht në hapësirën mediatike maqedonase, sepse shumica e mediave i kushtuan vëmendje aspektit të “pasojave sipas ligjit ndërkombëtar” (më poshtë në tekst konkretisht për këtë).
Foto: Dmitry Astakhov, Qeveria e Federatës Ruse – qeveria.ru[/caption]
Sidoqoftë, një narrativë më dramatike e kërcënimit me bombë erdhi më 23/03/2022, këtë herë duke synuar Berlinin. Dmitry Medvedev doli me një histori të re në luftën ruse të informacionit, që është se arrestimi i Presidentit Vladimir Putin kudo në botë do të nënkuptonte shpallje lufte me Rusinë, por ai synonte pikërisht kryeqytetin e Gjermanisë.
Disa media në hapësirën mediatike maqedonase raportuan deklaratën e Medvedev me kërcënim për luftë, duke transmetuar në fakt informacionin në mediat e huaja përkatëse (shih këtu dhe këtu), duke cituar fjalët eduke cituar fjalët e ish-kreut të shtetit dhe ish-kryeministrit rus:
Le të imagjinojmë që arrestimi të bëhet që kreu i shtetit bërthamor (Putin) të shkojë në territorin, le të themi, të Gjermanisë dhe të arrestohet. Çfarë do të ishte kjo? Kjo do të ishte një shpallje lufte kundër Federatës Ruse. Dhe në atë rast, të gjitha asetet tona – të gjitha raketat tona – do të fluturonin në Bundestag, në zyrën e Kancelarit – tha Medvedev në një videothirrje përmes Telegramit.
Mesazhi i Medvedev erdhi vetëm një ditë pas të njëjtit mesazh radikal nga propagandisti rus Vladimir Solovyov, i cili në emisionin e tij kërcënoi një ministër gjerman i cili tha se Putini do të arrestohej nëse shkelte në tokën gjermane.
Kjo kërkon një sulm të menjëhershëm bërthamor në atë vend! Urgjente! Kjo do të thotë, çdo përpjekje për ta bërë këtë, për të shkuar kundër vullnetit të popullit rus, i cili është shprehur shumë qartë, duhet të rezultojë në një sulm raketor – tha Solovyev.
Dhe ky mesazh i propaganduesit të Putinit, siç e quajnë Soloviev, u transmetua në një pjesë të hapësirës informative në vend.
“Kaos në të drejtën ndërkombëtare” – një tjetër rrëfim dezinformues
Më herët, më 20 mars 2023, Dmitry Medvedev dha reagimin e parë ndaj urdhrit të arrestit për Vladimir Putin nga Gjykata Penale Ndërkombëtare në Hagë. Narrativa dezinformuese konsiston në kërcënimin e “kaosit që do të pasonte në të drejtën ndërkombëtare” sepse Gjykata kërcënoi liderin e një fuqie bërthamore, e cila, meqë ra fjala, nuk ishte palë e Statutit të Romës që themeloi Gjykatën.
Vlera praktike sigurisht që nuk është asgjë, por faleminderit që na kujtuat. Megjithatë, pasojat për të drejtën ndërkombëtare do të jenë monstruoze. Sepse kjo është një shembje e themeleve, e parimeve të ligjit. Përfshirë postulatet sipas të cilave përgjegjësia është e pashmangshme. Tani askush nuk do të kërkojë asnjë organ ndërkombëtar, të gjithë do të pajtohen mes tyre. Të gjitha vendimet marrëzi të OKB-së dhe strukturave të tjera do të fillojnë të dështojnë. Një muzg i errët po vjen për të gjithë sistemin e marrëdhënieve ndërkombëtare. Besimi është i shteruar, komentoi Medvedev.
Mesazhi i Medvedevit u transmetua në hapësirën mediatike maqedonase pa komente, ose tërësisht si në rastin e 4News ose shkurtuar si në rastin e PS.
Kërcënimet nga Medvedev janë në fakt dezinformata të ngjashme me dezinformatat propagandistike që Medvedev e publikon rregullisht dhe çdo ditë që nga prilli i vitit të kaluar, për të cilin “Vërtetmatësi” ka publikuar një analizë që në nëntor 2022. Të tilla ishin kërcënimet e “Armagedonit” që do të vinin në mbarë botën, kërcënimet për shkatërrimin e vendeve perëndimore, veçanërisht nga Evropa, për shkak të ndihmës për armatosjen e Ukrainës, kërcënimet me pasoja të rënda ekonomike, ngrirja gjatë dimrit të vendeve të BE-së për shkak të sanksionet kundër Rusisë dhe të ngjashme.
Vendimi i Hagës dhe dezinformata në rrjetet sociale
Vendimi për lëshimin e fletarrestit për Putinin dhe bashkëpunëtorin e tij, padyshim që ndikoi në dezinformatat që shpërndaheshin përmes rrjeteve sociale në hapësirën informative maqedonase.
Përveç rrëfimeve të rregullta dhe të njohura ruse që po përhapen, dallohen dhe zhvlerësohen nga Truthometer, të tilla si pretendimet se Rusia është në luftë me NATO-n ose se Rusia nuk e mohon identitetin ukrainas, dy tregime ekstreme dezinformuese lidhen drejtpërdrejt me vendimin e ICC-së.
E para është se kishte një skandal pedofilie në Ukrainë, domethënë Perëndimi u zemërua me Putinin “sepse ai i shpëtoi fëmijët ukrainas nga kthetrat e pedofilisë perëndimore”. Më shumë për këtë mund të gjeni në tekstin e “Vërtetmatës” Manipulimi: Putin portretizohet si një hero që shpëtoi fëmijët ukrainas!
Pjesa e dytë e dezinformatave përmbante historinë e prokurorit Karim Ahmed Khan të Tribunalit të Hagës. Në rrjetet sociale u bë një pretendim se ai u gjet i vdekur në banesën e tij në Hagë. Dhe për këtë dezinformatë mund të lexoni në tekstin e “Vërtetmatësi” në rubrikën e rregullt Fact Check – Nuk është e vërtetë që prokurori që ka ndjekur penalisht Putinin është gjetur i vdekur.
Të tjera dezinformata lidhur me agresionin ndaj Ukrainës
Ndër dezinformatat e tjera që mund të gjenden si narrativa kryesore në hapësirën mediatike maqedonase, mund të veçohet se lufta në Ukrainë po zhvillohet ndërmjet NATO-s dhe Rusisë. Kështu u shpreh për mediat kryesore ish-prokurori, sot analisti Sotir Kostov.
Më 6 mars 2023, në një emision debati të transmetuar në Channel 5 TV, ai shprehu qëndrimin e tij, i cili përkon me mesazhet propagandistike nga Moska:
Nuk ka luftë midis Ukrainës dhe Rusisë, ka një luftë midis Rusisë, NATO-s dhe SHBA-së të mbështetur nga BE-ja dhe BE-ja është humbësi më i madh i kësaj lufte (nga minuta 41 e videos).
Më 14/15/16 mars 2023, publiku maqedonas përmes raportimeve mediatike mundi të përcjellë një tjetër dezinformim të përcjellë nga qeveria e lartë ruse, përmes detajeve të incidentit në të cilin një dron amerikan në pronësi të Forcave Ajrore të Shteteve të Bashkuara u rrëzua në ujërat e Detit të Zi pranë Krimesë, pasi u ndesh me dy avionë luftarakë të Forcave Ajrore të Federatës Ruse Su-27.
Në dy ditët e para të incidentit, publiku vendas dhe ndërkombëtar përmes mediave u dominuan nga dy të vërteta kontradiktore – ajo amerikane, në të cilën ata pretenduan se rrëzimi i dronit ishte vepër e veprimeve “të papërgjegjshme dhe joprofesionale” të avionëve rus dhe Rusisë, sipas të cilit droni u rrëzua vetë për shkak të një manovre të mprehtë dhe se avionët rusë nuk e prekën apo qëlluan mbi avionin amerikan. Midis këtyre dy të vërtetave kontradiktore, BBC publikoi një të tretë të mundshme, që është se shembja ishte vepër e një aksidenti. Mund të lexoni më shumë rreth kësaj në info-historinë e “Vërtetmatës”.
Por tashmë më 16 mars, autoritetet amerikane publikuan një video të regjistruar nga kamera e dronit, e cila tregon se Shtetet e Bashkuara kishin të drejtë kur pretendonin se avionët rusë fluturuan në mënyrë të rrezikshme dhe joprofesionale pranë avionit amerikan. Me fjalë të tjera, shihet përpjekja e pilotit rus për të mbushur dronin me karburant të lëshuar nga avioni i tij, pas së cilës shihet një pjesë e dëmtuar e helikës. Me këtë video, pretendimet ruse se pilotët nuk kanë pasur kontakt me aeroplanin janë hedhur poshtë.
Kjo u konfirmua edhe nga sekretari i shtypit i Pentagonit, gjeneral brigade Pat Ryder në një konferencë shtypi më 16 mars 2023, duke iu përgjigjur pyetjes nëse pilotët rusë e bënë atë me qëllim:
Nëse kjo ishte e qëllimshme, unë do t’ju tregoj se çfarë dimë dhe çfarë nuk dimë. Ne e dimë se kjo sjellje agresive ishte e qëllimshme – nga ana e pilotëve.
Në të njëjtën konferencë u shtrua edhe pyetja nëse Shtetet e Bashkuara i kërkuan Rusisë falje për rrëzimin e dronit. Përgjigja ishte negative. Më 17 mars 2023, agjencia ruse TASS publikoi vetëm këtë segment të të gjithë konferencës në shërbimin e saj në gjuhën angleze. Në hapësirën mediatike maqedonase më 17 mars, blogu Antropol ishte e vetmja media që e publikoi këtë informacion në tërësi.
Në Maqedoninë e Veriut dominuan dezinformatat për bombat
Dezinformatat në Maqedoni lidhur me Ukrainën apo përmbajtje të tjera me origjinë nga Rusia u “matën” ndryshe në mars. Sipas një analize të gjerë që vjen nga sektori i OJQ-ve nga Sofja, “spammeri” më i madh me histori apo narrativa disinfo ruse vjen nga Ambasada e Federatës Ruse në Shkup, e cila ka një numër të madh postesh, jo tipike për një ambasadë por edhe një numër edhe më i madh ndërveprimesh që zhvillohen me qytetarët, krahasuar me ambasadat në të gjithë vendet e Ballkanit. Më shumë për këtë mund të lexoni në analizën e “Vërtetmatësit” – Ambasada Ruse në Shkup – spameri kryesor diplomatik në internet në Maqedoni.
Nga dezinformatat e tjera që lidhen ose në mënyrë tangjenciale me interesat e vendeve të treta, ose kryhen si kërcënime hibride plotësisht ose pjesërisht ose sulme hibride, në muajin mars dominuan informacionet dhe dezinformatat në lidhje me kërcënimet anonime me bomba.
Më datë 07.03. 2023 LSDM, përmes deputetit të saj dhe kryetarit të Komisionit për Siguri dhe Mbrojtje në Kuvend, Mile Taleski, paralajmëroi se VMRO-DPMNE e cenon sigurinë në atë mënyrë që përfaqësuesi i saj bëri thirrje për mosbindje ndaj protokolleve të reja për trajtimin e raporteve për bomba në shkolla.
Daljet publike të përfaqësuesve të VMRO-DPMNE-së, si Vesna Janevska, e cila bën thirrje për mosrespektim të protokolleve të reja, është cenim i drejtpërdrejtë i veprimit të institucioneve kompetente në luftën kundër sulmeve hibride – tha Taleski
LSDM edhe një herë me një deklaratë më 08.03. 2023 paralajmëroi se pas sulmeve hibride qëndron opozita VMRO-DPMNE:
Duke bërë thirrje për mosrespektim të protokolleve të reja, nga zyrtarë të VMRO-DPMNE-së, kjo parti po pengon punën e institucioneve në zbatimin e masave duke u marrë me raportimet për bomba të vendosura nëpër shkolla. Me një sjellje të tillë të papërgjegjshme, VMRO-DPMNE qëndron pas sulmeve hibride, qëllimi i të cilave është krijimi i trazirave, tensioneve, mosbesimit dhe frikës tek qytetarët – thuhet në njoftimin e LSDM-së.
Më 9 mars 2023, VMRO-DPMNE u përgjigj me një deklaratë dërguar mediave, në të cilën përsëri thuhet se ministri Oliver Spasovski dhe MPB nuk mund t’i zbulojnë autorët dhe të nxisin sjellje të papërgjegjshme dhe frikë:
Është turp për qeverinë që prej muajsh nuk po arrin të zbulojë se kush qëndron pas raportimeve të rreme për bomba dhe të parandalojë një akt të tillë, i cili sjell trazira dhe pasiguri te qytetarët. Pse MPB-ja nuk reagon në mënyrë adekuate dhe ndalon kërcënimet me bombë dhe a lë vend me vetëdije për përhapjen e panikut? A hesht me vetëdije Spasovski dhe me këtë ndikon në krijimin e një kaosi edhe më të madh, në të cilin do të mund të veprojnë kriminelët?
Ky zhvillim i ngjarjeve ka ardhur pas hyrjes në fuqi të protokolleve të reja për veprimet e autoriteteve në lidhje me denoncimet për bomba në datën 03.03.2023, të cilat janë rënë dakord mes MASH-së dhe MPB-së, por edhe pasi ministri i punëve të brendshme njoftoi se përveç adresave të huaja, MPB-ja konstaton se në rast ka edhe ndihmës vendas ose me lidhje të brendshme. Më shumë për këtë mund të lexoni në analizën e “Vërtetmatës” të publikuar më 06.03.2023 në rubrikën Kundërspin.
Petrovska: “Qëllimi i kërcënimeve hibride është rënia e qeverive”
Më në fund, në mesin e muajit, ministrja e Mbrojtjes Slavjanka Petrovska dha edhe një konfirmim për qëllimin e sulmeve, dhe për këtë bëhet supozimi (i bazuar) për autorët. Në një intervistë për TV 21, duke folur për sulmet në internet si pjesë e një lufte speciale hibride jo vetëm ndaj Maqedonisë por edhe ndaj Ballkanit Perëndimor, Petrovska tha:
Çdo luftë hibride në të cilën këto sulme kibernetike janë një objektiv integral, ka objektivin e vet. Në shumicën e rasteve, qëllimi i luftërave hibride ose sulmeve kibernetike është të prishin praktikisht jetën shoqërore, gjë që në fakt ndodh kur ka sulme të shpeshta. Gjithnjë e më shumë, kur knaqësia krijohet në një shoqëri, ajo plotësohet me pakënaqësi në një sferë tjetër. Synimi është të shkaktojë rënien e qeverive, kryesisht të atyre që kanë orientim perëndimor.
Siç filloi, edhe muaji përfundoi, me informacionin e ministrit Oliver Spasovski se është zbuluar një grup, ai e quan grup kërcënimesh nga vendas ndaj të cilëve po zhvillohen procedura dhe së shpejti do të ngrihet kallëzim penal për veprën penale terrorizëm. Këtë ai e ka bërë të ditur në fund të muajit dhe në një intervistë për MTV1 më 29 mars 2023, edhe një herë e ka përsëritur në detaje, për çka është raportuar në një pjesë të mediave:
Ky është një nga grupimet që besojmë se praktikisht i bën ato raporte në shkolla të shumta, periudha kohore që kanë qenë në të kaluarën. Sigurisht që ka të tjera, ju e dini më parë që kemi pasur katër-pesë raste që i kemi zbuluar. Këta kanë qenë individë, por këta janë persona që kanë kërcënuar procesin arsimor
Për dallim nga fillimi i muajit, për deklaratat e tilla të Spasovskit, të përsëritura disa herë në javën e fundit të marsit, nuk pati asnjë reagim nga partia kryesore opozitare apo subjekte të tjera politike në vend.
Dhe ajo që dëshmon lidhjen e jashtme dhe synimet gjeostrategjike të palëve të treta është fakti se pak para zgjedhjeve parlamentare në Bullgari, ky shtet fqinj ishte i ekspozuar ndaj një sërë kërcënimesh me bomba për disa ditë, kryesisht nëpër shkolla. Ngjashmërinë e kërcënimeve në Maqedoni dhe Bullgari, por edhe shfrytëzimin e përvojave nga Shkupi, e ka konfirmuar eksperti bullgar Jordan Bozilov në një intervistë për BNT.