Të njëjtat erëra sjellin dezinformata për Covid-in dhe ato kundër BE-së në Ballkan
Ashtu si në Ballkan, në Gjermani, Francë, Spanjë, Zvicër dhe Suedi, grupet që dikur përhapnin dezinformata për Covid-in kanë kaluar shprehimisht në narrativa pro-ruse. Dezinformimi për vaksinat është i dëmshëm për qytetarët e zakonshëm, por për ata që e ndajnë atë, ndoshta është një mënyrë për t’i parë gjërat edhe nëse kjo pikëpamje është e gabuar dhe ndonjëherë e çuditshme. Edhe nëse nuk janë të motivuar nga qëllime të këqija, këto fraksione bëjnë dëm dhe ndërthuren në një moçal ku ka diçka për të gjithë – si ata që synojnë të ulin besimin në BE dhe NATO dhe ata që refuzojnë përfitimet moderne të mjekësisë preteksti për të mbrojtur “të drejtën për të zgjedhur”, shkruan Vërtetmatësi.
Shkruan: Miroslava Simonovska
Pandemia e Covid-it në Maqedoninë e Veriut, Serbi dhe Bosnjë dhe Hercegovinë (BiH) ka sjellë një rritje të dezinformatave dhe teorive konspirative që synojnë të minojnë besimin e qytetarëve dhe t’i ngatërrojnë ata. Vaksinat ishin shënjestër të gënjeshtrave edhe shumë kohë pasi i morën qytetarët. Aty ku dezinformimi nuk arriti t’i shtynte qytetarët të vaksinoheshin, u përdorën metoda të tjera: vaksinat u fajësuan në mënyrë të pabazë për një sërë sëmundjesh që supozohej se shkaktoheshin nga vaksinimi. E gjithë kjo ishte e mbështjellë në sferën e teorive konspirative.
Por kur Rusia nisi pushtimin e saj të paprovokuar ushtarak të Ukrainës më 24 shkurt 2022, disa nga ata që ishin marrë me dezinformata rreth pandemisë u kthyen në një temë të re të nxehtë: përhapjen e ndjenjave anti-BE në favor të Rusisë. Këta aktorë në Maqedoninë e Veriut dikur vinin nga subjekte që shpreheshin hapur pozitivisht për Rusinë dhe ato në forma të organizuara politike, siç është partia politike Rodina. Më shumë se dy vjet pasi Rusia bëri luftë në Ukrainë dhe iu nënshtrua kufizimeve dhe dënimeve nga Perëndimi, Rodina paraqet në faqen e saj të internetit një realitet paralel në të cilin Putin luan një rol të ngritur.
Atdheu Maqedonia uron Vladimir Putinin për inaugurimin e tij si President i Rusisë. Atdheu Maqedonia vlerëson veçanërisht rolin e Rusisë në krijimin e një rendi më të drejtë ndërkombëtar, ku popujt do të jetojnë të lirë. Ishte lidershipi juaj në dekadat e fundit që inkurajoi shumë kombe të shkëputeshin nga kthetrat e skllavërisë koloniale dhe të merrnin rrugën e pavarësisë, njoftoi Rodina më 7 maj të këtij viti në mesazhin e tij të urimit drejtuar Putinit.
Partia njoftoi gjithashtu në faqen e internetit se është hapur kundër NATO-s dhe BE-së:
Jemi të bindur se krijimet artificiale ushtarake nxitëse të BE-së dhe NATO-s që po shpërbëhen para syve tanë së shpejti do të pushojnë së ekzistuari dhe qëllimi ynë programor është ta përgatisim Maqedoninë për realitetin e ardhshëm gjeostrategjik dhe opsionin e vetëm natyror për të paktën njëqind vitet e ardhshme dhe kjo është ideja e Charles de Gaulle për Euroazinë nga Lisbona në Vladivostok, si një komunitet i kombeve të lira dhe sovrane.
Një nga temat të cilës i kushtohet vëmendje e veçantë në Rodina është edhe vaksinimi. Kështu kur në vend ndodhi epidemia e pertusisit dalën me reagim.
U bëjmë thirrje partive politike, gojët e të cilave janë plot me BE dhe vaksinat rekomandohen në BE, të mbrojnë të drejtat themelore të njeriut, përfshirë të drejtën për pëlqimin e informuar gjatë ndërhyrjes mjekësore. Zoti e krijoi këtë botë të përsosur dhe njeriun në ngjashmërinë e tij., shkruan ai në një nga reagimet e Rodinës me rastin e masave të marra nga Ministria e Shëndetësisë pas epidemisë së shpallur të kollës së keqe në Shkup, se vetëm fëmijët që janë vaksinuar plotësisht me vaksinën Di Te Per duhet të pranohen në kopshte.
Goxho, Rodia dhe “Nga ne për ju”
Më 4 korrik 2019, në vend u krijua shoqata e qytetarëve “Nga ne tek ne”. Kryetare e shoqatës është Gordana Goxho, ajo është e diplomuar në ekonomi dhe është anëtare e kryesisë së partisë proruse Rodina. Si shoqata e Goxhos ashtu edhe partia kanë disa tipare të përbashkëta: përhapja e një narrative antiperëndimore dhe dyshimet për vaksinat pas velit të së drejtës për të zgjedhur dhe lirive demokratike. Nga profili i saj personal në Facebook, Goxho sulmon vazhdimisht programet e vaksinimit në vend, jo vetëm ato që lidhen me përballjen me koronavirusin, por edhe ato që lidhen me imunizimin e detyrueshëm të fëmijëve. Ajo takohet shpesh me prindër që kanë probleme me regjistrimin e fëmijëve në kopsht apo shkollë, sepse nuk pranuan t’i vaksinojnë. Si? Nëpërmjet një grushti deklaratash, aktet ligjore që ai thotë se janë në anën e “zgjedhjes së informuar” apo rezistencës ndaj vaksinave. Dezinformimi për Covidin i përhapur nga profili personal i Goxho madje përfshinte se “papaja dhe koka” rezultuan pozitive për Covid PCR.
“Mike Tyson”
Në Shkup këtë vit u shpall epidemi e kollës së keqe, e cila kontribuoi në forcimin e dy fushave të interesit në të njëjtat profile në Facebook: “kundër vaksinave dhe BE-së” dhe “për Rusinë”. Kakofonia që rezultoi nga disa postime të shpërndara publikisht konfirmoi se faktet nuk kanë rëndësi, por senzacioni që del nga narrativa të tilla ka. Nuk është e pazakontë që profilet që gjatë pandemisë së koronavirusit ishin fokusuar në skepticizmin e vaksinave dhe përhapjen e marrëzive, të fokusohen tani në tema të tjera konspirative që lidhen me luftën që Rusia filloi në Ukrainë. Dhe kjo – në anën e Putinit. Të paktën këtë tregon zhurma në postime.
Me kalimin e kohës ne jemi gjithnjë e më të bindur se ushtarët digjitalë kishin të drejtë. Covid është një mashtrim, kjo në Ukrainë nuk është një luftë, por një pastrim i gjarprit satanik. Asaj i pritet koka dhe Putini e pastron atë të keqen. Gjithnjë e më shumë njerëz po përmendin informacionin se në fakt po ndodh një pastrim i madh. Nëse dikush arrestohet në rrugë nga ato ushtri që do të ndjekin hajdutët, mashtruesit e qeverive që zbatuan planin e shpopullimit, vaksinat… Janë të gjithë të tradhtuar. Të gjithë e tradhtuan veten. Të gjithë ata që zbatuan planin e shpopullimit të Covid-it treguan fytyrën e tyre, mjekët, policët, komandantët, duke mbytur njerëzit, duke dhënë maska, vaksina, duke rekomanduar vaksina, të gjithë atletët që u detyruan vaksinat kundër virusit për të vrarë njerëz, Qeveritë që bënin bllokime të paligjshme, arrestonin, dënonin njerëz. Prej kohësh kam marrë informacionin se të gjithë atyre që do të arrestohen u dërgohet kërkesa për t’u dorëzuar brenda 24 orëve. Nëse nuk dorëzohen vetë, gjatë arrestimit pas 24 orësh kanë të drejtë ta vrasin nëse arratiset.
Kështu u është drejtuar ndjekësve të tij në Facebook, protagonisti kryesor i Q Anon në Maqedoni, i cili paraqitet me emrin Mike Tyson. Por në kundërshtim me pretendimet e tij, nuk pati arrestime të “shtetit të thellë”, ashtu siç nuk kishte asnjë plan shpopullimi të Covid-it dhe Putini nisi një pushtim të paprovokuar ushtarak të Ukrainës që është ende në vazhdim.
GATES, SHPOPULLIMI…TEMAT E PREFERUARA TE DEZINFORMIMIT
Profile të ngjashme e shpallin Putinin si fitues të luftës që nisi në Ukrainë, ndërsa Organizata Botërore e Shëndetësisë (OBSH), e cila paraqitet si krijim perëndimor, akuzohet për “terrorizëm”, sepse rekomandon vaksina kundër sëmundjeve të ndryshme. Profesionistët mjekësorë të vendit, të cilët po punojnë për të rritur ndërgjegjësimin e publikut se pse vaksinimi është i nevojshëm për të çrrënjosur sëmundjet e parandalueshme me vaksinë, nuk janë gjithashtu të imunizuar ndaj sulmeve. Ata janë shpifur si “vrasës” nga të njëjtat profile të paidentifikuara që përhapin simpati për Putinin. Natyrisht, nga të njëjtat profile që përhapin dezinformata dhe dyshime për vaksinat që shpëtojnë nga sëmundjet, thuhet edhe se “Maqedonia ka alternativë, e nuk është NATO dhe BE”. Figura kryesore politike të BE-së satanizohen, demonizohen dhe fajësohen për çdo gjë dhe gjithçka në këto profile konspirative.
Lufta e informacionit që luhet në kohë reale tregon se grupe të mëdha të organizuara në internet që më parë shtynin teori konspirative rreth koronavirusit, tani po e paraqesin pushtimin rus të Ukrainës si të luajtur midis “djaloshit të mirë të Moskës” dhe “Kievit të keq dhe mbështetësve të tij perëndimorë”. Është një trend që është vënë re në mediat botërore.
Grupet e ekstremit të djathtë në Francë, Gjermani dhe Shtetet e Bashkuara, të cilat kanë qenë kundërshtarë të zëshëm të kufizimeve dhe masave gjatë Covid-19, janë kampionë në përhapjen e dezinformatave që manipulojnë se “NATO inkurajoi pushtimin e Rusisë në Ukrainë”, shkruan Politico.
Ka profile në Facebook në vend që shprehen pa mëdyshje pozitivisht për Putinin, në të njëjtën kohë duke fajësuar Perëndimin për fillimin e pushtimit ushtarak në Ukrainë.
Gjithashtu është e pashmangshme të vërehet se, kur këto profile përhapin gënjeshtra dhe antagonizëm kundër BE-së dhe NATO-s, e bëjnë këtë duke u paraqitur si një lloj “mesia”, “ata që do të ndriçojnë popullatën për agjendën e fshehur”, shumë shpesh duke u paraqitur si njerëz të njohur me “të vërtetën thellësisht të fshehur” që “fsheh masmedia”. Ndonëse, e vërteta është se mediat serioze që punojnë në bazë të dëshmive dhe burimeve të informacionit të besueshëm, vendosin të mos përhapin dezinformata, sepse është në kundërshtim me standardet gazetareske, të cilat mungojnë në rrjetet sociale në këto postime konspirative. Në një rast të tillë, kthehet në demonizimin e dikujt që shpreh mendimin se lëvizja anti vaksina nuk është i rastësishëm, por një fenomen i organizuar.
“Ari sllav”
Në të gjithë Ballkanin, në Serbi, BiH dhe Maqedoninë e Veriut, ka “sete të përbashkëta”, pra baza nga të cilat derdhen dezinformatat e drejtuara kundër Perëndimit dhe në favor të Rusisë. Siç zbulon boshnjaku “Detektor”, i tillë është rasti me kanalin Telegram “Slovenski Medved”.
Në më pak se një vit, ky kanal Telegram ka tërhequr më shumë se 50,000 ndjekës në postimet e tij me mijëra video dhe dhjetëra mijëra foto që janë të rëndësishme për Rusinë që qytetarët e Serbisë t’i dinë. Kanali u lançua në janar 2023, një vit pas fillimit të pushtimit ushtarak rus të Ukrainës, dhe synon të jetë “zëri i Rusisë në Serbi” dhe është një nga kanalet pro-ruse në Telegram me rritjen më të shpejtë. Në një nga njoftimet e fundit për më shumë se 54 mijë ndjekës të saj, përmes kanalit kanë mbledhur para për luftën në Ukrainë, zbulon “Detektor”.
Nga ky kanal në Telegram dezinformata po derdhen edhe në rrjetet tjera sociale.
Dhe në zonën maqedonase, “Vërtetmatësi” ka vërejtur se video materialet e shpërndara fillimisht në këtë kanal Telegram janë transferuar në rrjetin social Facebook, duke e paraqitur Ukrainën si “naziste”, që është një nga motivet e lehta të propagandës dezinformative ruse.
Nga ana tjetër, Bashkimi Evropian, tashmë në kohën e pandemisë së Covid, zbuloi në faqen e tij dezinformimin kryesor pro-Kremlinit që synonte vaksinimin kundër Covid 19. Kjo u bë në vitin 2020 dhe katër vjet më vonë, mund të shihet ai i atyre profileve në Facebook ku u përhapën ato teori konspirative dhe qëndrime kundër vaksinimit, tani po përhapet mbështetja për Rusinë.
Dezinformatat qarkullojnë në territoret e tre shteteve. Dezinformatat më të mëdha që u përhapën për vaksinën gjatë pandemisë së Covid-it, të listuara në faqen e BE-së (delegacioni i BE-së në Azerbajxhan) ishin: vaksinat kundër Covid janë eksperimentale dhe të patestuara, efekte anësore të rrezikshme, duke implantuar çipa me vaksinat në trupat e të vaksinuarve, OBSH u demonizua për përpjekjen për të zvogëluar popullsinë botërore përmes vaksinave helmuese, se të vaksinuarve u është reduktuar imuniteti, se përmes vaksinimit do të dominojë shteti i thellë, se vaksinat janë joefektive dhe nuk ofrojnë mbrojtje, por janë pjesë e një mashtrim i udhëhequr nga Bill Gates… E gjithë kjo u mbështet nga pretendimet se ka “një kurë për Covid, por askush nuk dëshiron ta zbatojë atë sepse është i lirë”.
Një pjesë e madhe e këtij dezinformimi tashmë është përcaktuar nga Vërtetmatësi dhe e lartpërmendura Gordana Goxho i ka sublimuar në vetëm një intervistë. Analizën e plotë të asaj intervistë mund ta shihni KËTU. Në një llogari në Facebook të nënshkruar si Ilinka Gogova, gjatë pandemisë Covid, u përhapën teori konspirative se Bill Gates dëshiron të reduktojë popullsinë e botës në korrelacion me vaksinat. Kur mbaroi vaksinimi, pra kur filloi pushtimi ushtarak i Ukrainës nga Rusia, nga profili nisën menjëherë narrativat kundër BE-së, historitë se Bashkimi Evropian është i ndarë, i shpërbërë në pikëpamjet e tij për sanksionet ndaj Rusisë, etj.
Nga ky profil u përhap ndjenja kundër BE-së, nga ku u hodhën kritika për vlerat demokratike të Unionit, duke tentuar ta paraqesin atë si totalitar. Që në 12 dhjetor 2022, profili ndau brohoritjen e tij të luftës duke pretenduar “se Ukraina është në prag të kolapsit, plotësisht e varur nga mbështetja ushtarake e huaj dhe ushtria ruse është e pajisur me armë të fundit”. Ky profil brohorit hapur për Rusinë dhe pak muaj pas hyrjes në luftë, ai vend shpallet fitues.
Kontrolluesit e fakteve nga rajoni, konkretisht “Demaskimi” nga Bosnja dhe Hercegovina, zbulojnë se dezinformimi i vaksinës për Bill Gates dhe e gjithë teoria e konspiracionit se ai do të mikroçipojë njerëzit dhe do të kryejë “shpopullim masiv” është shpërndarë në grupe të ndryshme që nga ajo kohë fillimisht e ka origjinën nga kanali Telegram.
Një nga ato grupe është “Anti-Globalistët Serbia”. “Vërtetmatësi” kontrolloi aktivitetin e këtij grupi në vitin 2024 dhe gjetëm postime që pretendonin se “lufta në Ukrainë filloi në momentin kur kompania Shell në vitin 2013 pati mundësinë të nxirrte naftë në Azov” dhe ndau podcast me titullin “Serbia ka të bëhet një koloni e Perëndimit”.
Natyrisht, në përmbajtje mund të gjesh edhe ato që kanë të bëjnë me teorinë e konspiracionit se “jemi duke u marrë në pyetje nga aeroplanët”.
Dezinformimi epokal nga “Epoha”
Një burim i përhapur i narrativës kundër BE-së dhe kundër vaksinave, si dhe një portal nga ku narrativa ballkanike e “kotësisë dhe shpërbërjes së BE-së”, “teoria e konspiracionit që shteti i thellë dëshiron të kontrollojë botën dhe të kryejë shpopullim”, thotë faqja Epoch. Kontrolluesit e fakteve në të gjitha vendet e Ballkanit merren me të. Kjo faqe ka grafikë të veçantë dhe një shfaqje vizuale tërheqëse, të shoqëruar me tituj bombastikë që kanë për qëllim “të bëjnë punën e tyre” dhe të ngatërrojnë, trembin dhe përforcojnë ndjenjën anti-BE dhe skepticizmin e BE-së. Shembujt janë të shumtë. Një nga dezinformatat më të mëdha tronditëse dhe shqetësuese se “vaksinat shkaktojnë turbokarcinoma” doli në Epokë dhe u shpërnda në zonën maqedonase të rrjetit social Facebook. Nga kjo faqe u shpërndanë gënjeshtra se “Gjermania i ndalon qytetarët e saj të ngrohen me dru”, por edhe se “gratë që duan të kenë një fëmijë duhet të kërkojnë burra të pavaksinuar”. Rastësisht ose jo, Epoch kohët e fundit e ka portretizuar Perëndimin si një “hajdut i pronës dhe parave ruse” dhe ka ndarë postime që paraqesin fuqinë dhe dominimin e pretenduar rus.
Shërbimi boshnjak i kontrollit të fakteve Raskrinkavanje ka përpunuar narrativa të shumta kundër BE-së që vijnë nga Epoha. Kështu, në një rast thuhet se presidentja e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen ka thënë se “do të bëhet vaksinimi kundër mendimeve të gabuara”. Ajo për të cilën flet kryetarja e KE në fjalimin e saj të manipuluar në tekstin e Epohës është pikërisht lufta kundër manipulimeve. Ndryshe, ashtu si zyrtarë të tjerë nga BE-ja, është shënjestër e shpeshtë e narrativave për cenimin e integritetit të saj personal dhe integritetit të Unionit. Në fjalim, ajo shpreh shqetësim të veçantë për shkak të rritjes së manipulimeve të huaja të shoqërisë evropiane, demokracisë dhe zgjedhjeve. Në fjalën e saj ajo thekson se në rast se rizgjedhja kryetare e Komisionit Europian do të nisë një projekt me titull “Mburoja Demokratike Europiane”. Sipas Von der Leyen, projekti është një nga prioritetet kryesore të mandatit të ardhshëm, duke shtuar se ai duhet të përfaqësojë një projekt ambicioz evropian të fokusuar në kërcënimet më të mëdha nga manipulimet e huaja.
Dhe është më se evidente që faqja Epoha arrin lexuesit në Serbi, Bosnjë dhe Hercegovinë dhe Maqedoninë e Veriut. Ne do të citojmë një shembull që drejtpërdrejt përpiqet ta paraqesë Ukrainën si një shtet që është në prag të kolapsit, përmes abuzimit të më të cenuarve. Bëhet fjalë për një tekst që u publikua fillimisht në faqen e Epoha-s me titullin “Ukraina e dëshpëruar thërret në vijën e parë njerëzit me sindromën Down”. I njëjti dezinformim është i pranishëm edhe në Maqedoninë e Veriut, por kanali përmes të cilit vjen është kanali Telegram në gjuhën serbe.
Në përputhje me qëllimet strategjike të Kremlinit, për ta paraqitur presidentin e Ukrainës si të dëshpëruar, të mundur dhe pa besueshmëri morale, teksti i Epokës që u transmetua tre shteteve ballkanike thotë se Ukraina gjoja po thërret njerëzit me sindromën Down në vijën e parë të frontit sepse Zelenski nuk i përshtatet më ushtarakisht ushtarëve të rinj për luftën rraskapitëse me Rusinë. Është një e pavërtetë e tmerrshme. Personat me çrregullime kromozomale, me mosfunksionime të theksuara, duke përfshirë personat me sindromën Down, nuk mund të shërbejnë në ushtri sipas Rregullores së Ekzaminimit Mjekësor Ushtarak në Forcat e Armatosura të Ukrainës. Më 16 prill 2024, Zelenski nënshkroi Ligjin për Mobilizimin, i cili pritet të zgjidhë problemin e mungesës së ushtarëve në Ukrainë. Është klasike që propaganda ruse dhe instalacionet e saj të marrin një fakt dhe të përziejnë të vërtetën me shumë gënjeshtra, në mënyrë që publiku të jetë i hutuar dhe pjesërisht i çorientuar në përpjekjen për të marrë pamjen reale.
Sulmet personale ndaj presidentit të Ukrainës, Volodymyr Zelenski, në përpjekje për të theksuar narrativën karakteristike për të, e cila është e rrmee, janë intensifikuar në tre shtetet ballkanike. Në fund të fundit, ideja e propagandës ishte që të paraqitej Zelenski si një njeri që i do paratë dhe që dyshohet se abuzon me ndihmën e huaj ushtarake nga vendet perëndimore dhe Shtetet e Bashkuara për pasurimin dhe luksin e tij personal. Kjo është në favor të Kremlinit, sepse kështu diskreditohet Ukraina në arenën ndërkombëtare, përballë vendeve, përkrahja e të cilave ajo ka nevojë veçanërisht për të vazhduar mbrojtjen kundër pushtimit ushtarak rus. Ka një stuhi dezinformatash që po përhapen në të gjithë Ballkanin se Zelenski dhe gruaja e tij bejnë mallra luksoze, si kazino, makina Bugatti, etj., por asnjë nga këto nuk është e vërtetë dhe bëhet fjalë gjithmonë për dokumente të falsifikuara që pretendohet se tregojnë në mënyrë të rreme “faturat fiskale” apo “kontratat e shitjes”. Nuk duhet shumë përpjekje për të parë që i njëjti dezinformim shfaqet pothuajse në të njëjtën kohë në Serbi dhe në Maqedoninë e Veriut dhe në Bosnje-Hercegovinë, për shembull keqinformimi se “gruaja e Zelenskit bleu një Bugatti”. Në Serbi dhe Bosnje dhe Hercegovinë, burimi i këtij dezinformimi është Sputnik, një media që besohet se kontrollohet nga Kremlini. Fatkeqësisht, në Maqedoni dy media serioze raportuan dezinformimin.
Lufta e informacionit në Bashkimin Evropian po luhet në kohë reale, ashtu si në SHBA dhe ka të bëjë me komunitete të mëdha në internet të mirëorganizuara që më parë promovonin dezinformata në lidhje me pandeminë e Covid-it dhe tani e përshkruajnë pushtimin ushtarak rus si diçka që po ndodh mes Moskës së mirë dhe djalit të keq Kievit dhe aleatëve perëndimorë, të cilët tani përkufizohen edhe si “shtypës të rendit të ri botëror”. Kështu pohojnë për Politico ekspertët e dezinformatave dhe grupe të ndryshme të verifikimit të fakteve.
Të njëjtat tendenca dezinformimi përhapen në Ballkan dhe në Evropë
Grupet që përhapin teori konspirative rreth Covid në Facebook, disa prej të cilave kanë dhjetëra mijëra anëtarë, fajësojnë Perëndimin, jo Rusinë, për shkaktimin e luftës. Kanalet e Telegramit që në të kaluarën “gumëzhinin” kundër të ashtuquajturit shtet i thellë, tani publikojnë foto të ukrainasve të vdekur të vrarë nga sulmet ruse dhe pretendojnë se fotot janë të rreme. Faqet e lidhura me teorinë e konspiracionit QAnon sugjerojnë se Rusia pushtoi Ukrainën për të shfarosur grabitqarët që sulmojnë fëmijët, një mantra qendrore e të gjithë teorisë së konspiracionit.
Përforcimi i narrativave pro-Kremlinit për luftën nuk është në të vërtetë për shkak të Rusisë, por për shkak të skepticizmit të vazhdueshëm që këto grupe kanë ndaj qeverive të tyre. Vëmendja e botës është e përqendruar te pushtimi rus. Dhe kështu është e natyrshme që Ukraina të bëhet një pikë qendrore për këto grupe për të përhapur teori konspirative, tha për Politico Graham Brookey, drejtor i Laboratorit të Kërkimeve Ligjore të Këshillit Atlantik, një organizatë që monitoron dezinformatat në internet.
Ashtu si në Ballkan, në Gjermani, Francë, Spanjë, Zvicër dhe Suedi, grupet që dikur përhapnin dezinformata për Covid-in kanë kaluar shprehimisht në narrativa pro-ruse.
Të gjithë këta aktorë të rinj në internet u bënë me ndikim gjatë pandemisë, kështu që ata u zhvendosën në një pozicion pro-rus. Ata gjithmonë fokusohen në një teori të madhe konspirative që drejtohet nga elitat te njerëzit e thjeshtë. Njerëzit po vuajnë në Ukrainë. Dhe teoricienët e konspiracionit nuk do ta mohonin atë. Por thjesht do të thonin se është “pjesë e një komploti më të madh çnjerëzor që po ndodh,” i tha Politico-s bashkëthemeluesi i Ce MAS, Jan Ratje.
Dezinformimi për vaksinat është i dëmshëm për qytetarët e zakonshëm, por për ata që e ndajnë atë, ndoshta është një mënyrë për t’i parë gjërat edhe nëse kjo pikëpamje është e gabuar dhe ndonjëherë e çuditshme. Edhe nëse nuk janë të motivuar nga qëllime të këqija, këto fraksione bëjnë dëm dhe ndërthuren në një moçal ku ka diçka për të gjithë – si ata që synojnë të ulin besimin në BE dhe NATO dhe ata që refuzojnë përfitimet moderne të mjekësisë me pretekstin e avokimit të “të drejtës për të zgjedhur”.
