Ligji i gjuhëve, në dorë të gjykatësve Kushtetues

By F. Xh. On 30/08/2024 20:03

Gjykata Kushtetuese e RMV-së. Foto nga profili zyrtar në Facebook i Gjykatës Kushtetuese

Para gjykatësve kushtetues janë nismat për kushtetutshmërinë e ligjit për përdorimin e gjuhëve dhe ajo për balancuesit, për të cilat këtij institucioni mbase do t’i duhet të debatojë së shpejti. Lënda e Ligjit për Gjuhët përbëhet nga 13 nisma nga qytetarë, parti politike, shoqata të ndryshme dhe është themeluar që nga viti 2019, shkruan Alsat.

Në intervistë për MIA-n, kreu i Gjykatës Kushtetuese Darko Kostadinovski thotë se është i vetëdijshëm për interesin publik dhe pasojat e mundshme nëse Gjykata vendos të shfuqizojë, të lërë në fuqi këtë ligj ose të ndërhyjë në dispozita të caktuara.

“E rëndësishme është që të shihen objektivisht argumentet në çdo vendim përpara se të bësh ndonjë koment. Vendimi i Gjykatës duhet të respektohet dhe të pranohet si shprehje e pjekurisë së politikës dhe shoqërisë, vendimi duhet të jetë kornizë udhëzuese për veprimin e ligjvënësit”, deklaroi Darko Kostadinovski, kryetar i Gjykatës Kushtetuese.

Kostadinovski thotë se nuk mund të parashikojë vendimin e gjykatës por se sipas përvojës së tij, gjykata duhet të debatojë edhe për temat e ndjeshme, në vend që t’i prolongojë ato.

Ndaj njoftimit të kreut të kushtetueses reaguan partitë shqiptare. Sipas VLEN, nisma që vjen nga E Majta duhet të refuzohet.

“Duke pasur parasysh faktin se iniciativa vjen nga një parti anti-NATO që glorifikon regjimin komunist të Enver Hoxhës, më e pakta që presim është që kjo të refuzohet me konstatimin se është një përpjekje për grusht shteti. Kjo veçanërisht për faktin se bëhet fjalë për kontestimin e procesit të hyrjes në fuqi të Ligjit për përdorimin e gjuhëve, pa u thelluar në përmbajtjen e tij”, thonë nga VLEN.

Sipas Frontit Evropian, shkelje e mekanizmave dhe të drejtave që dalin nga Marrëveshja e Ohrit, nuk është gjë tjetër veçse kthim para Marrëveshjes së Ohrit.

“Ne duam t’i kujtojmë qeverisë aktuale se nuk ka dyshime për këto tema dhe janë mbyllur me ndryshimet kushtetuese dhe ligjet e tjera që janë në fuqi, të cilat janë votuar me shumicë të dyfishtë dhe absolute, nga përbërje të ndryshme parlamentare ku kanë marrë pjesë të gjitha partitë, numri më i madh, maqedonas”, thonë nga Fronti Evropian.

Një nismë e tillë ekziston edhe për vlerësimin e kushtetutshmërisë së balancuesit. Kostadinovski thotë se nga Gjykata mund të pritet seancë në të cilën do të prezantohen dhe përplasen faktet dhe argumentet kushtetuese-juridike dhe vendim që të bazohet në Kushtetutë.

Agjencia për Zbatimin e Gjuhës ka reaguar ndaj deklaratës së kryetarit të Gjykatës Kushtetuese, Darko Kostadinovski i cili deklaroi në një intervistë për AIM se Ligji për Gjuhës ka krijuar kaos juridik dhe se se bashku me Balanserin duhet të diskutohet dhe të hiqen dilemat.

Nga Agjencia deklaratën e Kostadinovskit e quajnë aventurë të rrezikshme pasi që dihet tashmë që gjuha shqipe njihet si gjuhë zyrtare në RMV krahas asaj maqedone.

“Lidhur me deklaratën e kryetarit të Gjykatës Kushtetuese, Darko Kostadinovski se me Ligjin e Përdorimit të Gjuhëve “politika ka krijuar një lloj kaosi juridik, i cili ka rezultuar me kaos politik, mosbesim, dilema”, Agjencia e Zbatimit të Gjuhës e RMV-së reagon siç vijon:

E para, deklarata e këtillë paraqet një aventurë shumë të rrezikshme për Republikën e Maqedonisë së Veriut, për shkak se preket njëra nga çështjet më të ndjeshme siç është gjuha e një etniteti, përkatësisht gjuha shqipe, çështje kjo e cila është zgjidhur me miratimin e Ligjit të Përdorimit të Gjuhëve më 2019, ligj ky që rrjedh pikërisht nga Marrëveshja e Ohrit e cila i dha fund konfliktit në këtë shtet. Ligj i cili në mënyrë të qartë dhe pa mëdyshje thotë që gjuhë tjetër zyrtare përveç gjuhës maqedonase dhe alfabetit të saj cirilik, është edhe gjuha shqipe dhe alfabeti i saj. Prandaj çdo përpjekje për ta ndryshuar këtë ose për ta reduktuar këtë të drejtë themelore, mbase është e rrezikshme”, thonë nga Agjencia.

Ata shtojnë se iniciativa të tilla ide të vjetra dhe pavarësisht tentativës Agjencioni do të vazhdojë të kryej punën e tyre.

“E dyta, konstatimi i kryetarit në fjalë se ky ligj “ka prodhuar kaos politik, mosbesim, dilema”, konsiderojmë se është një tendencë për ta dramatizuar situatën pa asnjë nevojë reale. Nuk mund të merret në rishqyrtim një nismë e ngritur, siç thotë ai, “nga qytetarë, parti politike, shoqata të ndryshme”, për arsye se fare nuk cenohet e drejta gjuhësore e tyre. Nismat e këtilla janë kryekëput me karakter politik, nacionalist dhe antinjerëzor. Gjuha shqipe u përket shqiptarëve dhe nuk rrezikon askënd. Tendenca për ta përjashtuar shqipen nga përdorimi zyrtar, është ide e vjetër e cila, siç e dimë, ka prodhuar tensione dhe konflikte.

E treta, pavarësisht nga tendencat, përpjekjet dhe deklaratat e tilla tensionuese, Agjencia e Zbatimit të Gjuhës do të vazhdojë ta kryejë punën e vet, siç ka bërë edhe deri tani, në pajtim me Ligjin e Përdorimit të Gjuhëve, duke i ndihmuar institucionet shtetërore me përkthim dhe lekturim dokumentesh, aktesh e shkresash të ndryshme, të cilat përmbushim kërkesat dhe nevojat e qytetarëve shqiptarë në Republikën e Maqedonisë së Veriut”, thuhet në reagim.