Raporti i ri i FAO zbulon pasigurinë ushqimore, problemet e të ushqyerit në Evropë

 Vendet e Evropës dhe Azisë Qendrore kanë bërë përparim të mirë duke zvogëluar prevalencën e kequshqyerjes, por rreth 14.3 milionë gra dhe burra në rajon nuk po marrin ende ushqimin e tyre dhe problemet e kequshqyerjes janë në rritje, sipas një raporti të FAO-s të botuar sot, njofton Portalb.mk.

Gjendja e Sigurisë Ushqimore dhe Ushqyerjes në Evropë dhe Azinë Qendrore 2017, analizon një sërë treguesish të sigurisë ushqimore dhe të ushqyerjes për të vlerësuar përparimin e vendeve drejt arritjes së Objektivit të Zhvillimit të Qëndrueshëm 2 (Zhdukja e urisë, arritja e sigurisë ushqimore, përmirësim i ushqimit dhe nxitja e bujqësisë së qëndrueshme) deri në vitin 2030. Ai vlerëson ushqimin me dietë energjike, treguesit e të ushqyerit siç janë mungesa e rritjes dhe humbja e peshës, anemia, mbipesha dhe obeziteti, si dhe ndryshimi i dietave dhe ndikimi i tyre në grupe të ndryshme të popullsisë.

Pas progresit të jashtëzakonshëm në vitet e fundit, situata në rajon tani duket të jetë e qëndrueshme. Rritja e nivelit të kequshqyerjes mbeti pothuajse e pandryshuar në Kaukaz dhe Azinë Qendrore sipas raportit që u prezantua në një Simpozium Rajonal mbi Sistemet e Ushqimit të Qëndrueshëm për Dieta Ushqimore të Shëndetshme.

“Varfëria mbetet pengesa e vetme dhe më e rëndësishme për sigurinë e ushqimit”, tha Vladimir Rakhmanin, Ndihmësdrejtor i Përgjithshëm i FAO dhe Përfaqësuesi Rajonal për Evropën dhe Azinë Qendrore. “Por ka një rrugë të qartë përpara. Objektivat e Zhvillimit të Qëndrueshëm, ose SDG-të, ofrojnë një kuadër të fuqishëm për të përballuar sfidat me të cilat ballafaqohen vendet e Evropës dhe Azisë Qendrore. “

Prevalenca e kequshqyerjes midis 2005-2007 dhe 2014-2016:

Për të vlerësuar më mirë drejtuesit dhe tiparet e pasigurisë ushqimore në rajon, raporti i FAO përfshin shkallën e re të përvojës së pasigurisë ushqimore (FIES), e cila shërben për të plotësuar analizën e progresit kundrejt treguesve të Objektivit Zhvillimit të Qëndrueshëm 2 (SDG2) për sigurinë ushqimore dhe të ushqyerin. Duke ofruar një analizë më të plotë dhe në kohë, metodologjia e re tregon se 14.3 milionë të rritur në rajon kanë vuajtur nga pasiguria e madhe ushqimore gjatë periudhës 2014-2016.

Pyetje për urinë 

Studimi i FAO përdor të dhënat në nivel vendi, dhe faktorët në rezultatet nga Shkalla e Re e Përvojës së Sigurisë Ushqimore ose FIES, të prezantuara për të plotësuar analizën e progresit kundrejt treguesve të SDG 2 që matin sigurinë ushqimore dhe ushqyerjen. Pyetësori i kërkon individëve t’u përgjigjen këtyre tetë pyetjeve.

 Gjatë 12 muajve të fundit, a ka pasur një kohë kur, për shkak të mungesës së parave apo burimeve të tjera:

• keni qenë të shqetësuar se nuk do të keni ushqim të mjaftueshëm për të konsumuar?
• nuk ishit në gjendje të hani ushqim të shëndetshëm dhe ushqyes?
• keni ngrënë vetëm disa lloje ushqimesh?
• keni dashur të anashkaloni një vakt?
• hani më pak se sa keni menduar që ju duhet?
• familja juaj mbeti pa ushqim?
• keni qenë të uritur por nuk keni ngrënë?
• ke kaluar pa ngrënë një ditë të tërë?

Përgjigjet përdoren për të vlerësuar nivelin e pasigurisë ushqimore. Raporti i FAO-s për vitin 2017 përfshin gjetjet e FIES për pasigurinë e madhe të ushqimit në rajonin e ECA.

Megjithatë, për të vlerësuar plotësisht gjendjen, të dhënat e të ushqyerit të mbledhura nga Organizata Botërore e Shëndetësisë (WHO) janë kyçe, vuri në dukje raporti. Kequshqyerja në një ose më shumë nga tre format kryesore të saj – mungesën e ushqimeve, mungesën e ushqimit dhe mangësitë në vlera mikroushqimore – është prezent në shkallë të ndryshme në të gjitha vendet e rajonit, thuhet në raport.

“Shpesh të tre bashkëjetojnë, në atë që quhet “barrë e trefishtë e kequshqyerjes,” tha zyrtarja e lartë e FAO, Ariella Glinni, autore kryesore e raportit. “Nuk është e pazakontë që vendet të përjetojnë ritme të larta të nënvlerësimit të ushqimit të fëmijëve dhe obezitetit. Mungesat e mikronutrientëve dhe kequshqyerja në fëmijët, gratë dhe burrat janë bërë dy shqetësime të mëdha të sigurisë ushqimore dhe të ushqyerjes në të gjithë rajonin.” 

Mbiushqyerja është një problem

Mbiushqyerja e popullsisë së rritur është një tjetër problem i rëndësishëm, thotë raporti. Një person është obez kur indeksi i tij trupor – raporti i peshës për lartësinë e matur si peshë në kilogramë pjesëtuar me nivelin e lartësisë në metra – tejkalon 30. Duke përmendur të dhënat e OBSH, raporti tregon një rritje prej 30 përqind në numrin e të rriturve obezë gjatë periudhës 2000 deri 2014. Përhapja më e madhe e obezitetit është vërejtur në vendet e Evropës Juglindore ku 26.9 përqind e të gjithë të rriturve janë klasifikuar si obezë.

Normat në rritje të obezitetit në rajon lidhen ngushtë me të ardhurat për një banor që lejojnë konsumimin e produkteve ushqimore me vlera kalorike më të larta, së bashku me mënyrën e jetesës gjithnjë e më pasive.

Në një masë më të vogël, tha Glinni, “një formë e obezitetit të kequshqyerjes mund të jetë gjithashtu rezultat i ndryshimit të shprehive dietike dhe i të ardhurave të ulëta që lidhen me konsumimin e ushqimeve më të lira me nivele të larta të yndyrës, sheqerit dhe karbohidrateve të tjera”. Mungesa e vetëdijes për dieta të shëndetshme gjithashtu kontribuon në rritjen e rasteve me mbipeshë dhe obezitet nëpër grupet e ndryshme të të ardhurave në rajon.

Gratë dhe burrat në rajon vuajnë nga forma të ndryshme të kequshqyerjes. Gratë në moshën riprodhuese rrezikohen më shumë nga anemia, duke krijuar një problem të rëndësishëm për shëndetin publik, sipas FAO.

Ndërsa gratë janë kryesisht përgjegjëse për rritjen, blerjen, përpunimin dhe përgatitjen e shumicës së ushqimit të konsumuar, në  mënyrë që të kemi ndryshim real, nismat për të përmirësuar ushqyerjen duhet të synojnë si gratë ashtu edhe burrat.

Ndryshimi i klimës dhe sfida të tjera

Raporti i këtij viti përmban temën: Sigurimi i sigurisë ushqimore nëpërmjet menaxhimit më të mirë të burimeve të pakta dhe të brishta natyrore në kontekstin e ndryshimeve klimatike.

Kërkesa për ushqim në rajon po rritet, modelet e konsumit po ndryshojnë ndërsa urbanizimi po përshpejton. Në të njëjtën kohë, shumë sisteme prodhimi në rajon janë tashmë të paqëndrueshme dhe të prekshme nga goditjet – duke përfshirë ato që vijnë nga moti ekstrem – duke ulur sigurinë për produktivitet, paralajmëron raporti. Arritja e sigurisë ushqimore në këto kushte do të kërkojë rritje të qëndrueshme në prodhimin bujqësor, rezistencë më të madhe dhe përdorim më efikas të burimeve natyrore.

Disa nga vendet në rajonin e Evropës dhe Azisë Qendrore janë ndër më të prekshmmet ndaj ndryshimeve dhe ndryshueshmërisë së klimës, dhe shumë prej tyre tashmë po përjetojnë ndikime negative në ekosistemet e tyre agro-ushqimore, sipas FAO. Dëmet dhe humbjet në rritje për nënsektorët e bimëve, bagëtisë, pylltarisë dhe peshkimit tashmë janë raportuar.

Nevoja për të zvogëluar humbjet e ushqimit dhe mbetjet, të cilat llogariten globalisht mbi 30 për qind të ushqimit të prodhuar, po bëhet gjithnjë e më urgjente. Duke humbur më pak ushqim dhe duke zvogëluar shpërdorimin e ushqimit përgjatë zinxhirit të vlerës, zvogëlohet presioni mbi ekosistemet e brishta, reduktohen emetimet e gazrave serë, sistemet bujqësore bëhen më efikase dhe siguria ushqimore dhe ushqimi rriten.

FAO gjithashtu studioi se si vende specifike po përgatiten për të adresuar problemet e tyre të sigurisë ushqimore dhe të ushqyerjes. U vu re se ndërkohë që shumë prej tyre kanë ndërmarrë hapat e parë për të zbatuar Axhendën2030 – mbi bazën e masave të miratuara përmbushjen e objektivave të zhvillimit të mijëvjeçarit – vetëm disa prej tyre kanë korniza të politikave që adresojnë të katër shtyllat e sigurisë ushqimore: disponueshmërinë, qasjen, shfrytëzimin dhe stabilitetin.

 Disa vende ende nuk kanë politika gjithëpërfshirëse të sigurisë ushqimore. Në vendet e tjerë, raporton FAO, siguria e ushqimit është përcaktuar duke u fokusuar kryesisht në vetë-mjaftueshmërinë kombëtare të ushqimit, pa marrë parasysh dimensionet e tjera të sigurisë ushqimore.

Shumë vende në rajon po pranojnë rëndësinë e trajtimit të çështjeve të ushqyerjes për të arritur sigurinë e ushqimit dhe për të përmirësuar mirëqenien e qytetarëve të tyre, sipas FAO. Megjithatë, politikat dhe programet e ushqyerjes kanë patur shkallë të ndryshme suksesi dhe duhet të kombinohen me masa të koordinuara – të tilla si mbrojtja sociale, zhvillimi rural dhe programet e ndërgjegjësimit të ushqyerjes – dhe të përqendrohen në shkaqet themelore të çdo lloji të kequshqyerjes.