Debat mbi ndryshimet kushtetuese në RMV: Shpejtësia e integrimit në BE varet më së shumti nga ne

N. D. 13:17, 01-12-2022

Debat në Kuvend, foto: Kabineti i Presidentit Pendarovski

Kryetari i Komisionit parlamentar për çështje evropiane, Arbër Ademi, në fjalimin e tij në seancën e pestë plenare të Konventës nacionale për Bashkimin Evropian në Maqedoninë e Veriut (KNBE-MK) theksoi se vendi nuk do të pësojë asnjë dëm nëse përmbushim kushtin për ndryshimin e Kushtetutës dhe fillimin e negociatave me BE-në, transmeton Portalb.mk.

Kolegu i tij nga Komiteti, nacional për çështje evropiane, deputeti nga VMRO-DPMNE, Aleksandar Nikollovski tha se partitë kryesore politike në Maqedoni kanë konsensus për çështjen e zgjerimit të Unionit dhe kërkoi që ky proces të mos keqpërdoret.

Ademi tha se jemi para një sfide të madhe që ka të bëjë me ndryshimet kushtetuese dhe parakusht për hapjen e klasterave.

Personalisht, por ky është edhe qëndrimi i BDI-së, tha Ademi, “Republika e Maqedonisë së Veriut nuk do të pësojë asnjë dëm nëse e përmbushim këtë kusht dhe bashkësitë tjera etnike, përfshirë atë bullgare, futen në Kushtetutën tonë”.

Sipas tij, këtë duhet ta bëjmë sa më shpejt që të jetë e mundur, nëse realisht e duam, dhe jo vetëm deklarativisht të ndjekim rrugën evropiane.

“Jam mbështetës i sigurimit të një konsensusi të gjerë shoqëror shtetëror ndërpartiak. Konsideroj dhe jam thellësisht i bindur se nuk kemi të drejtë të heqim dorë nga synimet strategjike të vendosura, të cilat nuk janë funksion i politikës ditore. Unë e mbështes plotësisht Qeverinë dhe përpjekjet e institucioneve tona për të hyrë në BE në vitin 2030. Të merremi më pak me politikë dhe të fokusohemi më shumë në reforma”, tha Ademi.

Kryetari i Këshillit nacional për iIntegrime evropiane në Kuvend, Aleksandar Nikollovski, theksoi se për qytetarët e thjeshtë anëtarësimi në BE vjen në gjendje ekonomike dhe jetë më të mirë dhe shtet funksional juridik dhe në këtë moment nuk kemi të dyja.

Nikollovski tha se entuziazmi për BE-në është në rënie, dhe gjithnjë e më shumë qytetarë po largohen, që me gjasë është përgjegjësi e BE-së dhe e Maqedonisë.

“Maqedonia ka mënyrën e saj unike për të hyrë në Union se çdo anëtar tjetër. Do të pajtoheni se asnjë vend tjetër nuk ka pasur këtë lloj presioni nga fqinjët e tij, fillimisht Greqia, e tani Bullgaria”, tha Nikollovski.

Kur i shikojmë gjërat në shtëpi, shtoi ai, ajo që e shqetëson më shumë është lyerja e gjërave bardh e zi, duke përdorur integrimet evropiane për politikë brenda partisë.

“Epo, shpesh mund të dëgjojmë se disa janë pro BE-së, të tjerët janë kundër BE-së, gjë që mendoj se është keqpërdorim i këtij procesi sepse absolutisht nuk ka dallime në partitë kryesore politike në Maqedoni, por ka një konsensus në lidhje me zgjerimin e BE-së. Nuk ka parti politike më serioze që është kundër BE-së dhe ai diskurs duhet të hiqet”, theksoi Nikollovski.

Nga njëra anë, theksoi ai, politikanët flasin për BE-në dhe korrupsioni po rritet dhe nuk ka shtet juridik funksional.

“Nuk mendoj se pro BE shkon me prokorrupcionin, nëse më lejoni, korrupsioni ka rënë në nivelin më të ulët të mundshëm në vend”, tha ai.

AI konsideron se konferenca të tilla do të ndihmojnë në uljen e polarizimit në të gjitha bazat, jo vetëm politike.

Ademi dhe Nikollovski folën në hapjen e seancës së pestë plenare të Konventës nacionale për Bashkimin Evropian në Maqedoninë e Veriut (NKEU-MK), e cila mbahet në Kuvend.

Në seancën plenare, panele diskutohen temat “Themelet e integrimit evropian: Sundimi i ligjit dhe reformat e zbatuara” dhe “Si të përballemi me ndryshimet klimatike dhe pasojat sociale në bujqësi, pylltari dhe mjedisin jetësor”.

Para tyre fjalim mbajti presidenti Stevo Pendarovski, e më pas ambasadorët e BE-së dhe Sllovakisë dhe zëvendësambasadori i SHBA-së.

Ambasadori Geer tha se Qeveria ka deklaruar me ambiciozitet se do të anëtarësohet në Bashkimin Evropian në vitin 2030. “Suksesi ose dështimi i këtij vendimi ambicioz do të varet nga përpjekjet tuaja. Anëtarësimi në BE duhet të jetë një projekt kombëtar, i gjithë spektri politik duhet të avokojë për interesat kombëtare dhe zbatimin e reformave që lidhen me BE-në, dhe reformat në drejtësi janë të nevojshme” dhe këtë e theksoi urgjentisht ambasadori evropian në vend”.

“Kjo nuk do të thotë se opozita duhet të ndalojë së punuari, roli i saj për të rishikuar çështjet e politikave është jetik, por duhet të ketë siguri se vendi do të vazhdojë në rrugën e tij drejt anëtarësimit në BE me të njëjtin ritëm të zbatimit të reformave, pavarësisht se kush është pushtet”, tha Geer.

Ai theksoi se pas një pritjeje shumë të gjatë, vendi më në fund hapi negociatat e anëtarësimit më 19 korrik dhe filloi skriningun dypalësh në lidhje me zbatimin e praktikave evropiane, duke përcaktuar boshllëqet në legjislacion. Lajmi i mirë është se skriningu po shkon mirë, por edhe që procesi i aksesit është një projekt kombëtar.

Anëtarësimi në BE, theksoi ai, duhet të jetë një projekt kombëtar që duhet ta udhëheqë Qeveria dhe në të cilin proces duhet të përfshihen të gjithë qytetarët, komuniteti i biznesit, shoqëria civile, si dhe mobilizimi i të gjitha resurseve të shtetit. Ky proces i transformimit të vendit nënkupton zbatimin e reformave në terren pa të cilat nuk mund të korren përfitimet e anëtarësimit dhe pa përkushtim ndaj reformave, procesi i anëtarësimit nuk mund të përparojë, tha Gir.

“Fokusi është në zbatimin e reformave që janë përpara jush. Vendi duhet të sigurojë stabilitet, prosperitet dhe llogaridhënie edhe në kohë të tilla të vështira me luftën e përgjakshme në fqinjësi, me çmimet gjithnjë e më të shtrenjta të jetës dhe energjisë. A është e thjeshtë rruga për në BE – sigurisht jo, a do të ketë pengesa – po, a do të ketë trazira – po. Megjithatë, të kuptuarit e kësaj teme nuk është e thjeshtë”, tha Geer.

Pendarovki nga ana tjetër tha se vullneti politik për shtetin e së drejtës duhet të jetë jo vetëm deklarativ, por edhe real dhe i pranishëm në fazën e zbatimit të ligjeve dhe jo vetëm gjatë miratimit të tyre në Kuvend. Ndryshimi i legjislacionit është vetëm një hap, i domosdoshëm, por i pamjaftueshëm për ndryshime reale në jetën tonë. Çelësi është zbatimi jo selektiv i ligjeve dhe respektimi i vazhdueshëm i pavarësisë së institucioneve në këtë fushë, nga ne politikanët.

“Faza e skriningut dypalësh është në zhvillim e sipër, na pret një periudhë mjaft dinamike, kështu që nga këtu dua të them, të qëndrojmë të përkushtuar dhe të angazhuar, sepse integrimi evropian dhe reformat që janë duke u zhvilluar dhe veçanërisht ato që janë përpara, janë detyrë parësore për politikanët përgjegjës, por edhe për shumë aktorë të tjerë shoqërorë. Se sa i shpejtë do të jetë procesi i integrimit tonë në Bashkimin Evropian varet si nga Brukseli ashtu edhe nga shtetet anëtare, por më së shumti nga ne. Ne nuk po i bëjmë reformat për të kënaqur burokratët evropianë, por për të ndryshuar rrënjësisht shoqërinë tonë dhe punën e institucioneve tona, me të cilat qytetarët tanë nuk janë të kënaqur në përqindje të lartë. Kjo do të thotë që fokusi nuk duhet të jetë në përmbushjen teknike të kritereve të anëtarësimit, por në cilësinë e procesit. Nuk ka rrugë tjetër që reformat të jenë të qëndrueshme dhe të ndalojnë tendencat negative me të cilat po përballemi në fushën e sundimit të ligjit. Vetëm duke dalë nga zona e komfortit të deklaratave politike, procesi i anëtarësimit në Bashkimin Evropian do të ketë fuqinë transformuese që na nevojitet më shumë se kurrë.”, tha Pendarovski.

Ndryshe, Parlamenti do të duhet mbledhë shumicën e kërkuar prej dy të tretash për të miratuar ndryshimet kushtetuse të kërkuara nga Bullgaria. Kjo nuk dihet se si do të ndodhë, pasi pushteti nuk ka numra. Për këtë arsye, kryeministri Kovaçevski, ftoi në takim liderët e partive politike, takim i cili përfundoi pa ndonjë marrëveshje. Në deklaratën e tij për media, kryeministri Kovaçevski theksoi se takimi ka qënë i një rëndësie të veçantë, ku të gjithë liderët e pranishëm i kanë shpalosur qëndrimet e tyre.

“Sot në takim nuk u morën vendime në bazë të të cilave do të mund të thonim se diçka që ishte propozua ishte pranuar. Megjithatë, arritja më e madhe ishte se të gjithë u ulëm në një tavolinë dhe mund t’i këmbenim mendimet dhe qëndrimet e çdo lideri politik në raport me rrugën evropiane të shtetit tonë”, theksoi pas takimit kryeministri, Dimitar Kovaçevski.

Në takim morën pjesë kryetarët e BDI-së Ali Ahmeti, ASH-së Arben Taravari, DOM Maja Moraçanin, VMRO-DPMNE Hristijan Mickoski, Alternativa Afrim Gashi, Bashkimi Demokratik Pavle Trajanov, PDSH Menduh Thaçi. Në takim nuk morën pjesë liderët Dimtar Apasiev nga “E majta” dhe Bilall Kasami nga Lëvizja Besa.

Nga ana tjetër, nëse hapen këto ndryshime kushtetuese, partitë shqiptare duan që edhe 20% në Kushtetutë të zëvendësohet me “shqiptarë”, duke e paralajmëruar edhe si kushtëzim për mbështetjen e ndryshimeve kushteutese. ASH paralajmëroi se gjatë javës së ardhshme, do të prezantojë pakon e kushteve për mbështetjen e ndryshimeve kushtetuese.