Dita Ndërkombëtare e Gruas Rurale: Në RMV rritja e çmimeve ka hapur mundësi të reja për fermeret gra, por edhe sfida digjitale
Motoja e sivjetme e UN Women – “Gratë rurale rritin ushqim të mirë për të gjithë”, kushtuar Ditës Ndërkombëtare të Grave Rurale – 15 Tetor, thekson rolin thelbësor që luajnë gratë dhe vajzat në prodhimin e ushqimit në botë. Megjithatë, edhe pse ato janë të përfshira në procesin e prodhimit bimor deri në përpunimin e tyre, përgatitjen dhe shpërndarjen e ushqimit, puna e grave nuk vlerësohet njësoj me burrat, shkruan Meta.mk, transmeton Portalb.mk.
Si rezultat, gratë fermere fitojnë më pak të ardhura. Shoqata qytetare “Koalicioni rural” thekson se fermeret në vend, përveç të ardhurave më të ulëta në krahasim me burrat, përballen edhe me një sërë sfidash tjera.
Nga njëra anë, rritja e çmimeve të ushqimeve i motivon fermerët dhe konsumatorët që të kërkojnë alternativa për blerjen e produkteve ushqimore. Analiza e furnizimit në internet tregon se disa produkte janë më të lira për t’u blerë në internet drejtpërdrejt nga fermeret sesa në një supermarket. Por kur çmimit të transportit i shtohet çmimi i produkteve, shuma është pothuajse e barabartë.
Kjo mënyrë e tregtisë online përmes rrjeteve sociale dhe platformave digjitale si “Nasha tezga”, përveçse një mundësi për të fituar para, paraqet edhe një sfidë digjitale që duhet ta kapërcejnë.
Të dhënat e Bankës Popullore tregojnë se qytetarët e Maqedonisë së Veriut po përdorin gjithnjë e më shumë kanalet e pagesave digjitale në vend.
Sipas të dhënave të tremujorit të dytë të vitit 2022, ka pasur rritje të tregtisë së kartave të pagesave. Në të njëjtën kohë, numri i transaksioneve të kryera në pikat e shitjes online u rrit me 12,6% krahasuar me tremujorin e dytë të 2021.
Por, sigurisht që ka konsumatorë që nuk duan të blejnë derisa ta shohin, siç është rasti me Ljubica Nikollovska, nënë e studentëve. Ajo nuk është e gatshme të porosisë asgjë, sepse thotë se nuk është e sigurt se çfarë do të marrë. Megjithatë, Nikollovska tha se është e sigurt se fëmijët e saj blejnë ushqime dhe produkte të tjera online.
“Ndryshe nga unë, djali dhe vajza ime dinë të përdorin rrjetet sociale dhe para se të paguajnë kontrollojnë me kujdes se çfarë do të blejnë. Sinqerisht mendoj se në të ardhmen do të ndodhë që të mos kenë kohë t’i përgatisin vetë rrobat e dimrit, ndaj do t’i blejnë online. Por, tani për tani dua të shoh dhe ndjej se çfarë po blej”, tha Nikollovska.
Pra, ndërkohë që qytetarët janë të orientuar drejt tregtisë online, gratë fermere jo vetëm duhet të jenë bindëse se ajo që shesin ia vlen për paratë e shpenzuara, por duhet të përmirësojnë edhe aftësitë e tyre digjitale. Dhe për të lënë mënjanë një pjesë të fitimeve për marketing të përshtatshëm që do t’i ndihmonte ata të ngjallnin besim te blerësit.
“Qytetarët po orientohen gjithnjë e më shumë drejt blerjeve online, duke përfshirë edhe ushqimin, dhe kjo është reale dhe e mundur vetëm nëse bëhet fjalë për tregje të organizuara apo dyqane online. Kur flasim për prodhuesit e vegjël të ushqimit, ne përballemi me sfida të shumta në këtë fushë që duhet t’i kapërcejmë. Përkatësisht, hapëm e-marketin e parë rural për gra, “Nasha tezga”, i cili funksionon më shumë se shkëlqyeshëm, por gjithsesi në mënyrë tradicionale, pra me telefonata dhe kontakte të drejtpërdrejta me prodhuesit”, thanë nga Koalicioni Rural.
Sipas grave fermere, ato përballen me burime të pamjaftueshme, teknike dhe njerëzore, për të promovuar shitjet online.
“Kemi në plan të vendosim pagesën online, por edhe të zhvillojmë një rrjet shpërndarjeje që do të mbulojë të gjithë territorin e vendit. Duhet investuar shumë më tepër në zhvillimin e aftësive digjtale të grave që janë pjesë e platformës, në mënyrë që ato të dinë të regjistrohen, të përditësojnë profilet, çmimet etj”, theksoi Koalicioni Rural.
Sipas përvojës së tyre të deritanishme, shkrim-leximi digjital është ende një sfidë e madhe në sektorin e bujqësisë dhe zhvillimit rural, por edhe vetë qëndrueshmëria e platformës “Nasha tezga”, derisa ajo të kthehet në një sipërmarrje sociale të qëndrueshme siç e parashikojnë, duke pasur parasysh faktin se ata ato ndihmojnë gratë nga zonat rurale që janë në kufi të një grupi të margjinalizuar.
Ata thonë se disa nga sfidat me të cilat përballen janë mënyra e llogaritjes së çmimeve dhe kostove.
“Llogaritjet janë vështirësi për gratë si dhe markimi, paketimi dhe shtimi i vlerës së produkteve. Ky do të jetë fokusi ynë në periudhën e ardhshme, për të cilën arritëm të marrim një grant në drejtim të zhvillimit të një ndërmarrje sociale, si dhe të ndërtimit të një marke të njohur në të cilën të gjithë do të duan të investojnë dhe kontribuojnë, edhe qytetarët e thjeshtë duke blerë produkte. Sepse është e vetmja mënyrë që platforma të tilla që fillojnë pa mbështetje mund të rriten në një biznes të qëndrueshëm social që jo vetëm do të fuqizojë ekonomikisht gratë, por gjithashtu do të sigurojë fonde si për zhvillimin e vetë platformës ashtu edhe për zhvillimin e komunitetit lokal ku jetojnë gratë ”, tha Koalicioni Rural.
Ndryshe, sipas Ligjit për Bujqësi dhe Zhvillim Rural, për dallim nga produktet tjera që shiten në internet për të cilat nuk ka rregullore specifike, shitja e produkteve bujqësore mund të bëhet drejtpërdrejt nga ekonomia bujqësore, në tregje, por edhe përmes internetit.
Shitjet në këto raste mund të kryhen nga ekonomitë bujqësore, shoqëritë tregtare, kooperativat bujqësore dhe organizatat e prodhuesve. Ligji thotë se produktet bujqësore nga ekonomia bujqësore dhe produktet nga aktivitetet shtesë të destinuara për konsum final mund të shiten nga prona bujqësore. Shitja e produkteve të tilla mund të kryhet nga pronari i njësisë bujqësore ose anëtari i saj.
Ndryshe, kur jemi te barazia gjinore, Maqedonia e Veriut duhet të bëjë shumë punë në drejtim të avancimit të barazisë gjinore, kjo është konstatuar në Raportin e fundit për vitin 2022 mbi progresin e Maqedonisë së Veriut në rrugën e saj të integrimit evropian. Raporti thekson mangësitë ku vendi duhet të bëjë progres më të madh si dhe pikat ku vendi ka bërë përparim.
