Zgjyra e Shkritores do të shitet në bursë, nuk ka kompani që do ta blejë tërë sasinë
Nuk ka asnjë kompani që do ta blejë tërë sasinë e zgjyrës nga Shkritorja e Velesit, prandaj lënda e parë minerale teknogjene do të shitet pjesë-pjesë në bursë. Nga koncesionari “Caps Mont Group” thonë se punët duhet të lëvizin, ndërsa lënda e parë të fillojë të eksportohet, kurse ndërkohë të kërkohet ndonjë blerës serioz. Aktualisht po përgatitet terreni për vendosjen e pajisjeve që do të kenë kapacitet më të madh për ndarjen e metaleve nga Zgjyra e grumbulluar në kodrën e zezë. Deponia përmban 1.8 milionë tonelata mbetje të pasura me metale që dikur përpunoheshin në kapacitetin industrial. Sipas vlerësimeve, rreth 10 për qind janë zink, një për qind plumb si dhe metale të tjera të rrezikshme si kadmiumi, bakri, arseniku, indiumi, taliumi, raporton Meta, përcjell Portalb.mk.
“Gjatë tre viteve të fundit, që kur e morëm koncesionin dhe B licencën e integruar, jemi përballur me pengesa që nuk mund t’i parashikonim, pandemia e kovid-19 dhe një krizë që ndryshoi çmimet e energjisë dhe transportit, të cilat janë vendimtare. në punën tonë. Në kushte të këtilla për punë vendosëm që njëkohësisht të kërkojmë bashkëpunim me ndonjë kompani për blerje të sasive të mëdha, por edhe të kërkojmë blerës në bursë që do të blinin sasi më të vogla që do t’i ndajmë ne”, thotë nga “Caps Mont Group”.
Ata theksojnë se zona përreth deponive tashmë është pastruar nga bimësia e egër, është blerë një agregat dhe po përgatitet ujësjellësi, përpara se të fillojë instalimi i pajisjeve të reja.
Gjërat janë duke vendnumëruar qysh në fillim, kur destinacioni origjinal për lëndën e parë minerale, Malajzia, pavarësisht se kishim marrëveshje të vlefshme të nënshkruar me një kompani atje, për të blerë të gjithë sasinë, e ndaloi importin e mbetjeve. Ndërkohë, sipas të dhënave të Ministrisë së Mjedisit Jetësor, përveç 100 tonelatave sasi, provë të lëndës së parë që u eksportuan në Malajzi në vitin 2019, vetëm në vitin 2020 u transportuan 368,9 tonelata nga Velesi për në Serbi, Shqipëri, Turqi dhe Kosovë. Që atëherë, në këtë lokacion nuk ka pasur asnjë aktivitet dhe kodra e zezë vazhdon të dëshmojë punën e ish-kapacitetit të plumbit dhe zinkut.
Kombinati ka filluar të funksionojë në vitin 1973, kurse e ndërpreu punën në vitin 2005. Në periudhën që pasoi atë e bleu kompania private “Metrudhem”, e cila tentoi ta rifillonte me punë në vitin 2011, por tentativa rezultoi e pasuksesshme. Në disa lokacione, rreth fabrikës dhe mbeturinave, por edhe në të gjithë qytetin, Ministria e Shëndetësisë ka kryer analizat e tokës që kanë vërtetuar praninë e metaleve të rënda, në radhë të parë plumbit dhe kadmiumit, të cilat janë të rrezikshme për shëndetin e qytetarëve. Hulumtimet kanë dëshmuar se toka në afërsi të zgjyrës është e ndotur në një rreze prej rreth njëzet kilometrash dhe ka fusha ku rritet ushqimi. Perimet që i konsumojnë banorët e Velesit përmbajnë 1.5 herë më shumë përqendrim të plumbit se sa lejohet dhe 2.5 herë më të lartë të kadmiumit, ndërsa perimet me gjethe janë më të ndoturat.
