Narativat anti-BE dhe pro-ruse në RMV forcohen për shkak të përçarjeve mbi ndryshimet kushtetuese

Naile Dauti 08:00, 03-09-2022

Eurointegrime, negociata, be rmv, bashkimi evripian — Foto: MPJ

Është e paqartë se si parlamenti do të mbledhë shumicën e kërkuar prej dy të tretash për të miratuar ndryshimet kushtetuse të kërkuara nga Bullgaria ose nëse një referendum i mundshëm do të ndihmojë për të kapërcyer përçarjet mbi këtë çështje në vend. Elementet anti-BE, të krahut të djathtë ekstrem dhe pro-rus në Maqedoninë e Veriut janë forcuar për shkak të këtij episodi dhe mund të shohin një rritje të mbështetjes zgjedhore në zgjedhjet e ardhshme, vlerësohet në dokumentin e Institutit për Politika Evropiane – EPI, “Politika e zgjerimit të BE-së: Erërat vjeshtore të ndryshimeve drejt përparimit?”, transmeton Portalb.mk.

Nëse qëllimi i Putinit, thuhet më tej, ishte ‘të ndante dhe të pushtonte’ me qëllim që ta trazonte BE-në sa i përket Ballkanit, zhvillimet e fundit duket se i japin përparësi direkte Rusisë.

“Prandaj, rreziku që Maqedonia e Veriut ka lëvizur nga të qënurit një hap afër pranimit në një maratonë në rreth, po qëndron pezull mbi marrëveshjen. Kjo perspektivë e pengon arritjen, veçanërisht duke ditur historinë e gjatë të vendit sa i përket ndodhjes në një gjendje të pezulluar”, thuhet në dokument.

Gjithashtu, nënvizohet se problemi nuk është aq shumë që procesi i zgjerimit është i ngadalshëm, pasi transformimi efektiv mund të dojë kohë. Çështja kryesore është se standardet dhe procedurat e pranuara mbi zgjerimin shpërfillen gjithnjë e më shumë nga vendet anëtare për shkak të konsideratave të lidhura me politikat e tyre të brendshme. Shpeshtësia e sulmimeve dhe mundësive që kryeqytetet e BE-së të ndërhyjnë dhe ta prishin procesin, shpesh duke kapërcyer opinionin e Komisionit, është rritur gjatë viteve. Deri tani, paqëndrueshmëria e vazhdueshme e kryeqyteteve të BE-së mbi zgjerimin është e dokumentuar mirë dhe priret të pengojë procesin, edhe kur kushtet e vëna janë përmbushur nga vendet aspirante.

“Kjo gjë aktualisht po pengon marrëveshjen mbi dhënien e vonuar gjatë kohë të liberalizimit të vizave për Kosovën. Dinamika të tilla maskojnë mungesën e vizionit të besueshëm për angazhimin e Bashkimit me aleatët e tij në Ballkan. Pse ndryshe BE-ja do të dështonte të konsolidonte hapësirën e saj politike duke lënë jashtë fqinjët ballkanikë nga Konferenca e fundit mbi të Ardhmen e Evropës? Ato gjithashtu ushqejnë pakënaqësi në rajon dhe shtyjnë vendet e Ballkanit të kërkojnë alternativa pragmatike në koalicionet rajonale dhe me pushtete të tjera. Atëherë nuk është për t’u habitur që vendet kandidate si Serbia nuk e fshehin miqësinë e tyre me Putinin dhe refuzojnë që të lidhen me sanksionet e BE-së kundër Rusisë”, vlerësohet në dokumentin eEPI-t.

Ndryshe, më 19 korrik të këtij viti, Këshilli më në fund nisi negociatat e pranimit me Maqedoninë e Veriut dhe Shqipërinë. Të dy vendet kishin marrë miratimin për fillimin e bisedimeve të anëtarësimit tashmë në vitin 2020, por Bullgaria më pas kishte vënë veton ndaj miratimit të Kornizës së Negocimit për Maqedoninë e Veriut në lidhje me çështjet e historisë dhe gjuhës. Meqenëse BE i trajton kërkuesit e dyshes në ‘pako’, Shkupi dhe Tirana bashkë u frenuan në udhën drejt pranimit gjatë viteve të kaluara për shkak të mosmarrëveshjes së Maqedonisë së Veriut me Bullgarinë.

Propozimi francez për zgjidhjen e ngërçit Bullgari-Maqedoni e Veriut dhe hapjen e negociatave eurointegruese, në vend mbërriti më 30 qershor.

Vendimi për t’i lejuar të dy vendet të përparojnë në një rrugë të gjatë drejt anëtarësimit në BE është i rëndësishëm dhe goxha i vonuar. Megjithatë, kjo vjen pasi Shkupi ra dakord të bëjë kompromis bazuar në propozimin francez të hartuar për të bindur Bullgarinë të zhbllokojë rrugën e pranimit të Maqedonisë së Veriut. Protokolli kërkon që Maqedonia e Veriut të ndryshojë Kushtetutën e saj për të njohur pakicën bullgare dhe të vendosë masa që mbrojnë të drejtat e pakicave dhe ndalojnë gjuhën e urrejtjes. Sipas të njëjtit propozim, Bullgaria mban të drejtën e saj për të mos njohur gjuhën maqedonase dhe i kërkon Shkupit të pasqyrojë marrëdhëniet e fqinjësisë së mirë gjatë gjithë negociatave. Deputetët e Maqedonisë miratuan kushtet në marrëveshjen e ndërmjetësuar nga Franca me një diferencë të vogël, pa mbështetjen e opozitës. Miratimi i Parlamentit gjithashtu u vendos përpara kundër protestave të dhunshme dhe kritikave të shumta rreth asaj se përfshirja e çështjeve dypalëshe në bisedimet e pranimit po krijonte një precedent të rrezikshëm. Një diskutim i tillë i përhapur krijon një “festim të trishtuar” dhe sugjeron se marrëveshja mund të mos rezultojë me një zgjidhje të qëndrueshme. Një nga arsyet është se kjo nuk e pengon Bullgarinë të bllokojë përsëri procesin në të ardhmen. Por edhe pa një veto të re bullgare, Maqedonia e Veriut do të duhet së pari të ndryshojë Kushtetutën e saj përpara hapjes aktuale të kapitujve të parë të negociatave.

Së bashku me Shqipërinë, Maqedonia e Veriut u bllokua më parë në vitin 2019 nga Franca dhe Holanda derisa një metodologji e re për negociatat e pranimit u miratua (përsëri), bazuar në propozimet franceze. Përpara kësaj, një mosmarrëveshje e ashpër me Greqinë kishte penguar përparimin e saj për një dekadë deri sa vendi ndryshoi emrin nga Maqedoni në Maqedoni e Veriut për të kapërcyer veton e Athinës. Çdo vonesë e mëtejshme, pavarësisht të gjitha koncesioneve që shteti ka pranuar tashmë, është e garantuar se do të ketë ndikime negative në të gjitha aspektet.