Çfarë do të fitojnë punonjësit me honorar në Maqedoninë e Veriut për paratë që do t’ua marrë qeveria?
Nëse futja e kontributeve për punonjësit me honorar nuk ishte e mirë 7 vjet më parë, përse do të ishte mirë tani, pyesin punonjësit me honorar. Të tjerë pyesin se çfarë do të marrin për paratë që do t’ua marrë shteti. Ministri Fatmir Besimi tha se ka ende paqartësi, prandaj edhe nuk kanë dalë me propozim konkret, raporton REL, përcjell Portalb.mk.
Kritika të ashpra nga punonjësit me honorar pas ndryshimeve të paralajmëruara tatimore me të cilat do të duhet të paguajnë kontribute për sigurim pensional dhe shëndetësor. Thonë se qeveria dëshiron ta mbushë buxhetin me para nga ata që mezi ia dalin mbanë, të tjerë përkujtojnë se qeveria e Nikolla Gruevskit u përpoq të fillojë aplikimin e një zgjidhjeje të ngjashme në vitin 2015, por se ka hequr dorë pas protestave. Ata pyesin përse nëse nuk ishte zgjidhje e mirë atëherë, do të ishte tani, dhe të tjerë venë në pah paqartësitë e shumta dhe pyesin se çfarë do të marrin nga shteti për paratë që do t’ua marrë ai.
Aktorja Daniela Ivanoska nga Teatri i Prilepit thotë se futja e kontributeve për punonjësit me honorar është ide e keqe dhe kujton se edhe në vitin 2015 përpjekje të tillë ka bërë edhe qeveria e Nikolla Gruevskit, por nën presionin e publikut dhe pas protestave të punonjësve me honorar, ai propozim është tërhequr.
“Nuk e shoh kuptimin që të gjuhet me diçka që nuk do të dalë mirë për krijuesit, për artistët”, thotë ajo.
Botuesi Nikolla Gelevski thotë se pagesa e mijëra nëpunësve që nuk bëjnë asgjë bie mbi kurrizin e atyre që mezi ia dalin mbanë.
“Është thelbësore që arkat e shtetit të mbushen me taksa nga njerëzit më të pasur. Ajo barrë nuk duhet të bjerë mbi të dobëtit, të varfrit, mbi ata që mezi ia dalin mbanë dhe një numër i madh i përkthyesve honorar janë të tillë. Është skandaloze, thjesht. E gjithë kjo duket si një zgjidhje e përkohshme, paliative. Masat afatshkurtra në zor shumë të madh, sepse ky dimër do të jetë i vështirë për të gjithë. Nuk duket të jetë zgjidhje sistematike, afatgjatë dhe mbi të gjitha nuk duket të jetë zgjidhje e drejtë dhe fer”, thotë Gelevski.
Ministri i Financave, Fatmir Besimi, paralajmëroi reforma tatimore nga janari i vitit 2023, me të cilat do të shfuqizohen një sërë lirimesh tatimore, me të cilat shteti duhet të mbledhë 54 milionë euro shtesë nga qytetarët dhe ekonomia.
Ndër masat e propozuara janë pagesa e taksës 10 për qind për interesin nga depozitat e kursimeve, si dhe pagesa e kontributeve pensionale dhe sigurimeve shëndetësore për punëtorët me kontratë dhe për punonjësit me honorarë.
Këtu janë paqartësitë më të mëdha. Njerëzit punojnë me honorar në ndonjë projekt për një vit të tërë, por ndodh që paratë u paguhen të gjitha përnjëherë. Ata pyesin nëse kanë fituar 5000 euro nga projekti dhe jetojnë me ato para një vit të tërë, a do t’u kreditohet 12 muaj shërbim apo do të konsiderohet si një pagë e madhe prej 5000 euro për të cilën do të marrin një muaj pension. dhe përfitimet shëndetësore.
Ministri i Financave, Fatmir Besimi, ditë më parë në një konferencë për media tha se për të është e paqartë nëse ata që tashmë janë të punësuar dhe herë pas here punojnë me pagesë do të duhet të paguajnë kontribute në tarifa.
“Edhe për mua është një dilemë. Edhe unë ia bëj vetes këto pyetje si ju. Prandaj, Ministria e Financave nuk ka dalë me propozim konkret, kurse presim që ai të dalë nga diskutimi i gjerë”, tha Besimi.
Muzikanti Petar Mlladenovski thotë se ka shumë paqartësi se si do të paguhen kontributet për punonjësit me honorar dhe çfarë do të marrin në këmbim.
“A do të paguhen kontribute për çdo shumë kontratë në vepër, a përfshin kontributet për një artist të caktuar për ndonjë ngjarje që do ta realizojë e që do të zgjasë një apo dy muaj? A do të zgjasin këto kontribute në baza vjetore? Shumë nebuloza, shumë paqartësi. Është e lehtë të thuash thjesht se do të shkojmë në taksa shtesë që do të mbulonin vrimat në buxhet”, thotë i njohuri Pece Superhiks.
Petar Mlladenovski, këngëtar dhe basist në grupin Superhiks
Ai bën thirrje për vigjilencë për të mos goditur xhepat e muzikantëve që mezi i mbijetuan pandemisë për shkak të anulimit të shfaqjeve. Mlladenovski kujton se një përpjekje të ngjashme ishte bërë nga ish-qeveria në vitin 2015.
“Të gjithë e dimë dhe kujtojmë se çfarë protestash ka pasur, sidomos nga ata që janë pjesë e skenës së pavarur që jetojnë nga tarifat që fitojnë herë pas here. Ne e dimë se cilat ishin reagimet, ndaj qeveria u tërhoq. Kjo më vjen pak si e njëjta situatë”, thotë ai.
Në anën tjetër, muzikanti Trajko Simonovski, i cili është edhe kryetar i Shoqatës për Mbrojtjen dhe Promovimin e të Drejtave të Muzikantëve ”Muzika tani“, thotë se ata me muaj të tërë kërkojnë zgjidhjen e statusit të muzikantëve, por nuk kanë asnjë informacion për këtë propozim konkret.
Simonovski thotë se kanë kërkuar miratimin e Ligjit për veprimtari muzikore, me të cilin do të rregullohen obligimet e muzikantëve ndaj shtetit, por edhe të shtetit ndaj tyre. Nuk mund të them nëse kjo zgjidhje është e mirë apo e keqe sepse nuk i kemi parë detajet, thotë Simonovski.
“Ajo që ne kërkuam ishte, sipas shembullit të kategorisë tashmë ekzistuese të fermerëve individualë, që ne vetë, brenda kuadrit financiar që është realist sipas tregut, të paguanim kontribute, sociale, shëndetësore dhe pensionale, pa qenë nevoja të hapim kompani, tregtarët individualë, të cilat janë një goditje e rëndë sepse tregu thjesht nuk lejon derdhje të tillë fondesh. Kjo që po dëgjojmë tani është e re për ne, nuk i dimë detajet, nuk mund të themi kategorikisht nëse është e mirë apo e keqe dhe çfarë do të thotë për ne, sepse detajet ende do të diskutohen”, thotë Simonovski.
Qeveria e mëparshme në vitin 2014 kishte gjithashtu një plan për të futur pagesën e kontributeve të punonjësve me honorar. Ajo shkaktoi protesta të ashpra, kështu që në fillim të vitit 2015, qeveria hoqi dorë nga propozimi.
Ndryshe, në fillim të muajit gusht Qeveria e Maqedonisë së Veriut ka mbajtur seancën e 67-të ku u miratua edhe propozim-koncepti për reformat tatimore.
Ministria e Financave i propozoi këto draft-koncepte, në përputhje me Strategjinë për reforma në sistemin tatimor (2021-2025), përmes së cilës planifikohet një sistem më efikas, transparent, të drejtë dhe bashkëkohor, duke u bazuar në teknologjinë digjitale dhe inovacione. Në këto reforma planifikohet edhe përfshirja e “tatimit ekologjik”.
