Ekspertët paralajmërojnë: Ngrohja globale po shkatërron artin shkëmbor dhjetëra mijëra vjeçar (FOTO)
Tashmë janë shkaktuar dëme serioze pasi intensiteti i erozionit, zjarret, përmbytjet dhe ciklonet janë rritur. Arti shkëmbor që ka zgjatur dhjetëra mijëra vjet po shkatërrohet nga ndryshimet klimatike, shkruan The Guardian, transmeton Portalb.
Erozioni bregdetar, zjarret, përmbytjet dhe ciklonet janë ndër ngjarjet ekstreme që parashikohen të bëhen më të rënda me ngrohjen globale. Arkeologët dhe historianët tani po paralajmërojnë se tashmë janë bërë dëme serioze.
Të martën u mbajt një simpozium i Universitetit Flinders për të reaguar ndaj raportit të gjashtë të Panelit Ndërqeveritar për Ndryshimet Klimatike, i cili paralajmëroi një rritje “të mundshme” të temperaturës globale prej më shumë se 1.5C, duke sjellë më shumë ngjarje ekstreme të motit.
Disa nga ndryshimet tani janë të pashmangshme dhe “të pakthyeshme”, paralajmëruan.
Dr Daryl Wesley, një arkeolog multidisiplinar nga Flinders, i tha forumit për shkatërrimin e shkaktuar nga cikloni Monica, një nga ciklonet tropikale më të rënda të Australisë, i cili goditi Arnhem Land në 2006.
Arti shkëmbor gjithashtu pikturohet shpesh në gur ranor, i cili thith shumë ujë. Nxehtësia nga zjarret zgjeron ujin, duke shpërthyer shkëmbin dhe kështu vendet janë zhdukur.
Wesley tha se një sërë faktorësh mjedisorë dhe njerëzorë po degradonin tashmë artin shkëmbor – ai ka dokumentuar ndryshime gjatë 56 viteve të fundit. Por, ai tha se kriza klimatike “ndoshta do ta shtyjë atë në një skaj” pasi moti duke përfshirë ciklonet bëhet edhe më i rëndë.
“Sot, ne jemi në një lloj situate kritike ose një moment kritik,” tha ai.
Një shkencëtar arkeologjik i Universitetit Griffith, Dr Jillian Huntley, ka zbuluar se kristalet e kripës janë shkëmbinj që shemben në pikturat më të vjetra në botë, ndërsa kristalet zgjerohen dhe tkurren në ndryshimin e motit.
Huntley studion artin shkëmbor në domenin e musonit australian, i cili shtrihet nga veriu i Australisë deri në Indonezi, dhe ajo është e specializuar në artin shkëmbor në Sulawesi. Ajo tha se i njëjti efekt i shkaktuar nga kripa mund të shihet përmes skajit të sipërm të Australisë dhe në Pilbara në Australinë Perëndimore. Efekti i kristalizimit po përshpejtohet nga ndryshimi i klimës, tha ajo, i cili është më i keq në tropikët.
“Këto rritje të temperaturës ndihen me një normë tre herë më të madhe se pjesa tjetër e botës,” tha ajo. “Një ngrohje 2.4 gradë Celsius do të ishte një ngrohje 6 gradë Celsius në tropikët, e cila do të ishte absolutisht katastrofike”.
