Kundërspin: Nuk mund të thuhet se “ligji për ndërtimet pa leje” ka të bëjë me të varfërit

Deklaratat e kryeministrit Zoran Zaev dhe disa prej përfaqësuesve të pushtetit ekzekutiv se ligji për legalizimin e ndërtesave pa leje mbron, mbi të gjitha, të varfërit dhe se duhet të ketë një lloj amnistie, janë rrotullime, sepse nuk ka vlerësim të saktë sa ka ndërtime pa leje dhe nëse ato janë kryesisht të qytetarëve të varfër, as nuk është e lejueshme nga kushtetuta ose së paku e kontestueshme, me nen në ligjin për ndërtesat e paligjshme, që të bëhet amnisti e përgjithshme për një grup qytetarësh, transmeton Vërtetmatësi.

Shkruan: Teofil Bllazhevski

Kryeministri Zoran Zaev, në përgjigje të një pyetjeje nga gazetarët, dha një deklaratë në lidhje me ligjin kontestues për legalizimin e ndërtesave të paligjshme, në të cilën vërehen dy spin-e:

Zaev: Qeveria ka detyrim të marrë vendime, kështu që ky është një vendim për të vazhduar legalizimin me 50 për qind shërbime më të shtrenjta, por mbi të gjitha, për të mbrojtur shtëpitë e qytetarëve të varfër. Një risi në ligj është se raportet gjeometrike do të përgatiten falas për të gjithë përfituesit e ndihmës sociale dhe ato 50 mijë objekte do të legalizohen falas. Kur merret një vendim i tillë për t’u dhënë mundësi mbi 50,000 shtëpive që do të legalizohen, atëherë nuk mund të ndiqni penalisht ato të mëparshmet. Nuk është kushtetuese. Nëse aludoni në Jakimovskin, ai ka tre vepra penale, dy nuk kanë asnjë lidhje me legalizimin, dhe në një ka më shumë se tre aktakuza, njëra prej të cilave është vetëm për legalizim …”

Kundërspin: Të gjitha kritikat drejtuar ndaj të ashtuquajturit ligj për legalizimin e ndërtesave të paligjshme, që erdhën nga publiku profesionist dhe i gjerë, kritika që erdhën edhe nga Presidenti i RMV-së, Stevo Pendarovski, me veton e tij ndaj ligjit dhe kthimit në Kuvend për rishqyrtim, pushteti ekzekutiv po përpiqet t’i amortizojë me luftën për të zgjidhur problemin, i cili mbi të gjitha, sipas këtyre deklaratave, ishte problem i shkaktuar nga varfëria. Këtë e bënë edhe kryeministri Zoran Zaev, para tij edhe zv.kryeministri Ljupço Nikollovski dhe ministri i Transportit dhe Lidhjeve, Blagoja Boçvarski.

Para kësaj, në një pjesë të deklaratave shtrembërohet dhe bëhet spin, siç është shembulli në deklaratën e kryeministrit Zoran Zaev.

Vetë pohimi se bëhet fjalë për 50 mijë objekte është kontestues. Një regjistër i tillë nuk është gjetur askund në publik deri më tani, as nuk është i disponueshëm në ndonjë nga faqet e internetit të institucioneve të pushtetit ekzekutiv, por është për shkak të një vlerësimi të vitit 2011 se sa ndërtesa në vend janë ndërtime të paligjshme dhe sa ndërkohë janë legalizuar. Zaev pretendon se një zgjidhje e tillë ligjore është bërë që të mos rrënohet, por gjithashtu “mbi të gjitha, për mbrojtjen e shtëpive të qytetarëve më të varfër“. Ose, siç thotë ai, “Çfarë duhet të bëjmë me qytetarët që kishin të drejtë të legalizonin ndërtesat për 8 vjet, por ata nuk kishin para? Ata nuk ishin në gjendje të paguanin elaboratet, ndërsa ligjërisht u është dhënë mundësia“.

Për këtë grup të qytetarëve, të cilët janë përfitues të ndihmës sociale, në të vërtetë në nenin 20, pika 8 të ligjit është shkruar se ata lirohen nga detyrimi për të paguar shërbimet komunale, dhe me këtë edhe nga elaborati, mbi bazë të të cilit llogariten shërbimet komunale.

Por, si do ta dinte publiku që ligji miratohet, mbi të gjitha, për qytetarë të tillë, nëse askund me ligjin ose jashtë tij nuk tregohet analizë eksperte, sa prej tyre, le t’i marrim si saktësisht 50 mijë objekte, u përkasin atyre qytetarëve – me rrezik social dhe marrës të ndihmës sociale nga shteti. Analizë të tillë nuk ka.

Përveç kësaj, deklarata e Zaevit se këta janë qytetarë që e kishin këtë të drejtë për tetë vjet, por nuk kishin para, bie në kundërshtim me pretendimin në preambulën e ligjit, i cili thotë se “nga ana e Njësive të Vetëqeverisjes Lokale është konfirmuar se në pjesë të madhe janë evidentuar ndërtime pa leje, që janë ndërtuar pas 3 marsit 2011”. Në fund të fundit, nëse flasim për qytetarë kryesisht të tillë, pse në Ligj në Nenin 2, paragrafi 2 përmenden pishinat si objekte që janë subjekt i legalizimit?

Por, siç thamë, nuk ka asnjë analizë se sa është numri i ndërtimeve pa leje dhe kujt i përkasin, ashtu siç nuk ka Vlerësim të ndikimit të rregullores, pasi ky ligj miratohet me procedurë të shkurtuar.

Problemet në ligj janë, mbi të gjitha, të natyrës kushtetuese

Megjithatë, pikëpamjet mbizotëruese kundër ligjit janë që nene të caktuara janë në kundërshtim me Kushtetutën. Kjo është përmbledhur më së miri nga presidenti Pendarovski, i cili në deklaratën e tij pse e kthen ligjin në Kuvend, ndër të tjera, përmend nenin 41, i cili në një farë mënyre imponon amnisti për të gjithë ata për të cilët ka procedura administrative ose gjyqësore për ndërtime pa leje:

“Kjo dispozitë është në kundërshtim me nenin 8, paragrafi 1, alinea 4 të Kushtetutës, ku ndarja e pushtetit në pushtet legjislativ, ekzekutiv dhe gjyqësor përcaktohet si vlerë themelore e rendit kushtetues. Zgjidhja ligjore e formuluar në këtë mënyrë ndërhyn në punën e gjykatave dhe siguron amnisti të “fshehur” për autorët e krimeve në lidhje me ndërtimet pa leje dhe abuzimin e detyrës. Kompetenca kushtetuese e Kuvendit, në përputhje me nenin 68 të Kushtetutës, për të dhënë amnisti është e padiskutueshme. Sidoqoftë, amnistia, siç kërkohet nga praktika legjislative, duhet të jepet me ligj të veçantë për amnisti, dhe shpjegimi për ligj të tillë duhet të tregojë arsyetimin shoqëror, dmth interesin publik për dhënien e amnistisë”, thotë Pendarovski.

Presidenti konstatoi se zgjidhje të caktuara ligjore janë në kundërshtim me disa nene të Kushtetutës, duke përmendur nenin 8, i cili përcakton sundimin e ligjit, nenin 9, i cili flet për barazinë e njerëzve para Kushtetutës dhe ligjeve, nenin 43, ku të gjithëve u garantohet e drejta për mjedis të shëndetshëm, neni 51, i cili përcakton se të gjithë janë të detyruar të respektojnë Kushtetutën dhe ligjet, etj.

Shkeljet e një pjese të Kushtetutës, të renditura nga Pendarovski, janë deklaruar, ndër të tjera, edhe nga Gordana Siljanovska, deputete e VMRO-DPMNE-së, e cila ishte e vetmja nga ai grup parlamentar që votoi kundër miratimit të këtij ligji.

“…Nuk është e mundur të thirremi në sundimin e ligjit dhe të miratohen ligje për të rregulluar statusin ligjor të ndërtesave të ndërtuara në mënyrë të paligjshme nga pikëpamja ligjore dhe etike,” tha Siljanovska.

Probleme në nenet e ligjit nga aspekti kushtetues sheh edhe Komisioni Antikorrupsioni, kryetari i të cilit Biljana Ivanovska, tha se Komisioni do të nisë iniciativë para Gjykatës Kushtetuese nëse mbetet zgjidhja e tillë ligjore.

Përveç subjekteve politike që janë kundër këtij ligji, në Kuvend janë përfaqësuesit e RDM-së, Lidhjes Demokratike dhe “Të Majtës”, kundër ligjit janë edhe organizatat joqeveritare për mbrojtjen e mjedisit, të tilla si iniciativa O2, “Eco Svest”, Fondi Botëror për Natyrën, ndërsa në kërkesën e mbështetura edhe nga 22 organizata të tjera joqeveritare, thuhet se ligji duhet të miratohet me procedurë të rregullt.

Për shkak të argumenteve të mësipërme, mund të vlerësohet ajo pjesë e deklaratës së Zaev, e cila lë përshtypjen se ligji për ndërtimet pa leje ka të bëjë “kryesisht me mbrojtjen shtëpive të qytetarëve më të varfër“, si dhe pjesa e deklaratës në të cilën ai thotë se është “jo kushtetuese” të ndiqen penalisht “ata që parë” që ndërtuan ndërtesa të paligjshme, janë shtrembërim i së vërtetës, gjegjësisht SPIN.