GJUHA SHQIPE ËSHTË ATDHEU YNË I PËRJETSHËM!

Vonë është, pas mesnate. Gjergji është i ulur në karrige pranë tryezës në sallën e ngrënies. Para tij disa letra të bardha, një grumbull lapsash me ngjyra, disa libra, fjalorë të vjetër, të zverdhur, thuajse të shpërbërë. Buzuku, Hahni, Kristoforidhi, Çabej, Pano Tase, Gazulli, Abdullah Zymberi, fjalorë arbëreshë dhe disa vëllime të Studimeve filologjike ku ka fjalë të rralla shqipe. Një gotë e madhe për gjysmë me lëng thanash, të cilin e bën çdo vjeshtë e shoqja e tij Donika, një taketuke e drunjtë dhe një cigare e harruar aty, së cilës i është zgjatur hiri ngase Gjergji ka harruar ta thithë. Ai shkruan e shkruan fjalë e kthehet pasta shkruan në letra. Donika herë hyn në sallën e ngrënies e herë del. Është mërzitur se Gjergji me muaj e muaj rri e shkruan diçka në atë fletore e nëpër letra. Ajo s’e di se çfarë bën Gjergji. Nuk ka dëshirë ta mërzitë të shoqin duke e pyetur pse kështu e pse ashtu. Po sonte Gjergji e zgjati të ndejtmen shumë e asaj nuk i shkohet më në shtrat pa Gjergjin. Jetojnë vetë dhe veç kësaj Donika  ia ka drojen territ. Ka net e net  që shtrieht pa e fikur dritën. Bie, i ngul sytë në tavan dhe i mendon fëmijët që janë diku larg në kurbet. E mendon këtë shtëpi me nipër e mbesa që luajnë. Gjergji e di se ajo nuk fle. Afrohet te dera e hapur e dhomës së gjumit: Oj grua, i thotë, fli se edhe unë, ja erdha. Po si jo, do të vish! ia kthen e shoqja me një dozë të vogël ironie, po Gjergji s’e dëgjon. Ajo pastaj e bën me dorë në shenjë pakënaqësie. Gjergji e zë atë çast, po bëhet se s’ka parë gjë. Gjergji shkon pranë tryezës. Pas pak edhe Donika kthehet në sallon dhe i rregullon gotat që kanë mbetur të shpërndara, ndonjë pjatë pemësh e kështu. Gjergji e shikon. Hej kjo ende ka ruajtur mjaft nga freskia femërore, mendon dhe ndonëse i ka kaluar të gjashtëdhjetat një rrymë ndjenjash të këndshme i përshkon damarët e tij për Donikën. Shtati i saj i gjatë e hedh hijen elegante mureve të bardha  herë andej e herë këndej, varësisht prej pozitës që ka Donika kundruall dritave. Herë zgjatet, herë lakohet. Thuajse vallëzon. Dikur ajo e çon leckën kah kroi dhe nga atje i thotë: Kolë, vetëm dritat tona kanë mbetur ndezur. Ora është rrafsh njëmbëdhjetë. Katundi i tërë është në gjumë. Është e lodhur nga punët e shtëpisë të cilat i kanë mbetur të tërat asaj. Edhe pak më ka mbetur e erdha, erdha, ia kthen Gjergji dhe i rendit letrat e shkruara mbi tryezën e madhe, e cila mbulohet me letra të shkruara. Pastaj thotë: se ç’m’u kujtua edhe një. Prit ta shkruaj… Pastaj edhe një, edhe një e varg e vijë shkruan e mbushet edhe një letër, mbushet tjetra, tjetra… Gjergji shkruan, shruan…  Letrat si dalin e ai i dalldisur shkruan nëpër mure. E di se do t’i mbetet hatri Donikës, po do t’i kalojë.

Gjergji kthehet shpejt, e fik dritën dhe bie edhe ai. Krevati është i hekurt, me dy mjellma të vizatuara te koka. Në çdo lëvizje të Gjergjit, krevati kërcëllon. Burrë e grua qeshin. Pastaj gjelat këndojnë. Sa e mbaron njëri, ia nis gjeli tjetër. Donika qesh përsëri. Pse po qesh? e pyet Gjergji. Më bëri të qesh kjo kërcëllima. A të kujtohet si e bënim dikur natën ditë në këtë krevat. Qeshin të dytë. Dhe, thotë Gjergji pastaj, ishim të rinj e kërcëllima e krevatit na dukej si muzikë e bukur. Shkova t’i pjek kafetë, thotë Donika. S’ka më gjumë. Ajo merr të çohet. Gjergji e mban për krahu. Rri edhe pak. Ajo nuk reziston. I evokojnë kujtimet. Sa shpejt u rritën fëmijët. U rritën e ikën, thotë Donika. Ne u falëm rininë atyre, ata na lanë neve të kacafytemi me pleqërinë. Pastaj ora bie shtatë herë ding-dong, ding-dong. Donika çohet. Çohet edhe Gjergji. Tashmë nuk e dëgjojnë krevatin si kërcëllon kur u ngrihen. Gjergji e shikon orën e murit dhe mendon si ikën koha. I duket se ajo po i rrëshqet duarsh dhe duke ikur si hajneshë i lë nganjë rrudhë në ballë. Koha si mallkim më duket, si tinzare e cila t’i grabit gjerat më të mira pa e hetuar fare, mendon. E shikon Donikën pas shpine. Tash nuk i duket siç iu duk mbrëmë, me freskinë e ruajtur të rinisë. I duket sikur supet e saj janë lëvarur pak. Aty te ora është edhe fotografia e ditës së martesës së tij me Donikën. Përqëndrohet te fotografia. Sa të rinj kanë qenë kur janë marrë. Ai njëzet e dy vjeç, ajo tetëmbëdhjetë. Fytyrat në fotografi duken të freskëta, gati fëmijërore. Donikë, e thërret Gjergji. Ajo e kthen kokën. Në atë çast nga rruga dëgjohet zëri i një jevgu që blen vjetërsira: vjetërsiraaa, vjetërsiraaa blejmë! Gërvallja e jevgut që në qendër të bërtimës e ka fjalën vjetërsira, fytyra tashmë ndryshe, me rrudha, e Donikës për dallim nga freskia e fytyrave të fotografisë ku kanë dalë ai me Donikën ditën e martesës-  sikur e trondisin. Çfarë dallimi! A është e mundur ky çift nga fotografia të jetë ky që jemi ne – pleq?! Dhe, sa shpejt arriti ky çast! Gjergji  luhatet si një boksier që merr goditjen e fortë në ring. Ulet në shtrat dhe e mbulon fytyrën me dy duart e tij të mëdha.. Hë Kolë? A je mirë, shpirt? A do ujë, Kolë? Jo, jo. A je më mirë?! e pyet Donika përsëri. Mirë, jam, mirë. Je lodhur, burri im, kaq ditë me ato letra deri në mëngjes. Atëherë i vjen çasti ta pyesë të shoqin: Çfarë bën gjithë natën me ato letra? Po të pyes se po mërzitem për ty, jo për tjetër. Ne jemi në moshë më. Dyzet vjet martesë kemi. Na duhet gjumi. Gjergji e ngre kryet dhe e shikon orën. Akrepi i sekondave e tregon shpejësinë e kohës që ikën e nuk kthehet. Donikë, i thotë, Gjergji, qitja një peshqir përmbi orës, të lutem. Donika e dëgjon. Donikë, a më pyete pse rri natën? Po. Kam bërë plane për fëmijët tonë. Hajt t’i shohim bashkë. Duhet ta dinë ku e kanë oxhakun, ku i kanë rrënjët, ku e kanë gjuhën… Duhet ta dinë ku janë varret e katundit tonë, Donikë. Ku i kanë themelet.. Si thua? Eja ta shohësh se çfarë plani kam bërë. Dhe dalin.

Në sallonin e ndenjës të gjitha fjalët shqipe që i kishte nxjerrë Gjergji nga fjalorët dhe të gjitha fjalët që i dinte nga nëna e gjyshja e që i kishte shkruar në letra e mure ishin shndërruar në gurë të imtë të çmueshëm që shndrinin. Ato tash o fluturojnë  tufa-tufa nëpër sallon, o rrinë pezull në ajrin e dhomës si xixëllonja, ndërkaq fjalët e shkruara në mur tash  ishin shndërruar në lule, lule të vërteta, me shumë ngjyra ndër të cilat dominon ngjyra e purpurit, kurse midis tyre me ngjyrë të zezë me shkronja prej gurëve të çmuar, mbi bazën e kuqe prej rubinësh, shkruan: Gjuha shqipe është atdheu ynë i përjetshëm!

O Gjergj, çfarë mrekullie! thotë Donika dhe e përqafon të shoqin. Si e bëre këtë mrekulli?! S’e bëra unë, Donikë e dashur, po gjuha jonë shqipe është e këtillë, gjuha jonë hyjnore. Është vetë mrekullia! Po, o Gjergj, a po e dëgjon një melodi që del nga këto shtatë lulet ngjyrë purpuri që paskan dalë këtu në mur? Janë lulet e Teutës nga të cilat gjithmonë dëgjohet kënga e dhembshme e mbretëreshës për atdheun e saj të cilin e ujiti me gjak, thotë Gjergji. Prandaj ato lule e kanë ngjyrën e purpurt.

Kjo është mrekullia e gjuhës shqipe, e cila i ruan fshehtësitë e pafuntme, thotë Gjergji.

Shkrimi është shkruar enkas për Portalb.mk. Të drejtat e publikimit i kanë vetëm ©Portalb.mk dhe autori, sipas marrëveshjes mes tyre.