DOLLAPI, PORTOKAJT

Erdhi babai nga kurbeti pas shumë kohësh. Nëna gëzohej dhe këtë s’e fshehte dot nga emocionet që i pasqyroheshin në sy. Por nuk e manifestonte gëzimin me pasthirrma ose me gjestikulacione. Asokohe ishte turp që para  më të moçmëve të dukej për fushe se gruaja gëzohet që i ka ardhur burri në shtëpi. Babai i mori ngrykë prindërit e tij, njëherë, u pyetën e u këqyrën mes vetes, pastaj ne të treve na i lëmoi flokët duke na thënë me pak zë: lepurushat e vegjël…

Pastaj gjyshi e pyeste babain për Gjermaninë, ndërsa fjalët e babait që i thoshte për të përshkruar atë vend të largët dukeshin si jehona të tingujve muzikorë që vijnë nga e panjohura, si krijime mjeshtërore filigranike të gjuhës shqipe, duke u dhënë mundësi kokave tona të vogla t’i hapim shtigje imagjinatës sonë dhe secili ta “shihte” bukurinë e Gjermanisë në mënyrën e vet.

Dikur ra heshtja. Në ato çaste secili e tirrte fijen e imagjinatës së vet duke krijuar tablo personale të pamënive të ndryshme. Të gjithë kësaj ëndrre i dha fund babai duke vendosur valixhen para vetes. Ne të gjithë i drejtuam sytë andej, të shohim e të prekim ndonjë cikërrimë nga mrekullitë për të cilat na foli babai. Me shpirt prisnim çfarë do të ketë sjellë. Dhe… kapaku i valixhes u hap. Brendia e valixhes kishte për detyrë të na habisë dhe të na nxisë të shkojmë ta përqafojmë babain, ngase ajo, brendia pra, shpërndau një erë të mirë të çokollatës, të panjohur deri atëherë për ne. Babai iu drejtua gjyshit:

“Babë, kam pru do imtsina”…

“Hajt, ma para epu caullve”… tha me basin e tij gjyshi dhe babai e futi dorën e tij të madhe midis gjërave të renditura në valixhe dhe nxori çokollatat erëmira. “Mirrni voglusha kupulusha”, shtoi gjyshi. Dhe mbresave tona, kësaj radhe iu shtua edhe habia për butësinë e gjyshit të cilën e shprehu e të cilën jo që e njihnin shumë.

Pastaj, me çokollatat në dorë, ne u futëm në një ëndërr të çuditshme në të cilën babai e valixhja e hapën një muzikë të bukur e cila gjatë tërë jetës do të jehojë me intonacionin e saj të butë e gazmor, që të përkund në magjinë e ndjenjës njerëzore për përjetësi. Ndërkohë babai secilit i kishte dhënë nga diçka, duke lënë në valixhe vetëm dhuratën për nënën, sepse ishte turp t’i jepen dhurata  gruas para prindërve. Kur mori fund magjia e valixhes, gjyshi tha, nënës:

“A po na e pjek ni kafe, bre bijë”?

Pas kësaj gjyshja u ngrit, e mori valixhen e doli pas nënës. (Sigurisht do t’ia ketë dhënë nënës dhuratat që ia kishte sjellë babai).

Atëherë ne fëmijët zbritëm nga krahët e ëndrrës në realitetin e shtëpisë sonë. Para nesh ishte ajo pamëni me mobilimin tradicional që shpërndante zymtësi: minderët e vjetër, një krevat hekuri me dy mjellma sqep më sqep të vizatuara në mbajtësen e krevatit, një orë e vjetër muri, një dollap në mur, ku gjyshi i ruante kafenë, sheqerin dhe gjërat tjera me vlerë për të, raftet… Po. Ama kësaj radhe cikërrimat që kishte sjellë babai e stolisnin këtë realitet dhe i jepnin material  poetik atij.

Kështu, para gjyshit në tavolinën e vogël e të vjetër ku ai lexonte Kuranin, qëndronin një kuti duhani e argjendtë, një kamish i gjatë i stolisur me argjend e që në fund kishte një gogël qelibari nga ku thithej duhani, ndërsa gjyshja pranë vetes, në minder, kishte një grumbull me tesha. Këto e nxirrnin në plan të dytë zymtësinë e dhomës. Atëherë gjyshja na u drejtua:

“Bardh, Vigan, Dritë”, na thërriti me zë të butë. “Hecni me pa xhi u ka prau baba”… Pastaj ajo na nxori ne djemve nga një parë pantallona dhe nga një këmishë, Dritës një fustan  të kaltër, me lule të imta, që ta kujtonin qiellin me yje dhe të treve nga një parë këpucë. “I gzofshi”, na thanë me radhë, gjyshja, gjyshi dhe babai. Mendoj se regëtimat e zemrave tona të vogla dëgjoheshin si tiktaku i orës së murit. Ndërkohë nëna i solli kafetë, kurse babai e hapi dhe e theu një çokollatë të madhe për ta ngrenë gjatë ceremonisë së pirjes së kafesë, ku edhe ne fëmijët patëm të drejtën të marrim nga një copë çokollate, të ëmbëlsohemi.

Kjo ishte, të them, skena e parë, e ardhjes së babait nga kurbeti. Pason pjesa tjetër, kur gjyshi e hap dollapin e vet, pamje kjo të cilën ne fëmijët e përcollëm me kujdes dhe mallëngjim ngase e shihnim se si para syve tonë gjyshi në të vërtetë nuk hapte gjë, por e mbyllte me dry misterin e dhuratave të cilat aq shumë të tërheqin. I sheh si i fut portokajt, fiqtë e thatë, disa kuti në madhësi të kutive të kafesë dhe të llokumit që edhe sot nuk e dimë se çfarë kanë fshehur brenda…

I shikoja si i rendiste këto gjëra të mrekullisë gjyshi. Aq kisha dashur që edhe unë ta zgjat dorën, të prek në këtë mrekulli, por kush mundet përveç gjyshit të përzihet në dollap? Ndërkaq erërrat e mira, magjike, gjyshi s’i mbyllte dot. Ato e vërshuan dhomën.

Mendoj, ndoshta ndonjë ditë gjyshi do ta harrojë pa mbyllur me dry dollapin dhe unë do ta marr së paku një lugë sheqer, të cilin e pashë në skaj të dollapit në një kavanoz të vogël xhami, që me të ta lyej copën e bukës së kollomojtë që e hanim asokohe me kripë, por as gjyshi harronte e as unë guxoja të prek aty. Do të ishte ky një gabim i madh të prekej, i cilësuar si gjynah që nuk falet.

Pastaj ato pamje e ngjyra të gjerave e kutive që mbylleshin në dollap mbeteshin të të ndjekin tërë jetën. Dhe, ja edhe sot mendoj për dollapin ku rrinë të renditura e të paluara mirë kutitë e qeset me mistere dhe, kuptohet edhe portokajt.

Sot mbi tryezë kalben portokajt e askush s’i prek. Po, unë këta portokaj s’i dua. Ata portokajt e dollapit të gjyshit i dua. Era e mirë e tyre më duket ndryshe. E magjishme.

Shkrimi është shkruar enkas për Portalb.mk. Të drejtat e publikimit i kanë vetëm ©Portalb.mk dhe autori, sipas marrëveshjes mes tyre.