Trump nuk po e sulmon NATO-n, po e forcon atë

Duke parë se Presidenti Trump ka vënë në bangën e tëakuzuarve Gjermaninë dhe aleatët e tjerë, për shkak tëngurrimit të tyre për ta financuar NATO-n në masën e duhur me nevojat e mbrojtjes, demokratët nëUashington kanë nxituar të vihen në krah tëGjermanisë. Siç kanë deklaruar në njëkomunikatë tëpërbashkët Nancy Pelosi dhe Charles Schumer, respektivisht dy liderët e demokratëve në Dhomën e Përfaqësuesve dhe në Senat, “fyerjet shpifarake dhe tëpafytyra që Presidenti Trump ka lëshuar në adresë tëGjermanisë, një prej aleatëve më besnikë të Shteteve tëBashkuara, janëvërtet të turpshme”, shkruan Bota.al.

Më vjen keq që t’ju kundërshtoj, por Trump ka të drejtë.

Motivi i vërtetë i turpit është se Gjermania, një prej vendeve më të pasura europiane, shpenzon thuajse 1.24% të PBB-së së saj për mbrojtjen, duke u renditur në mesin e më kurnaceve midis tëgjitha vendeve tëNATO-s (Shtetet e Bashkuara shpenzojnë 3.5% të PBB-së në sektorin ushtarak).

Një kërkim i realizuar nga McKinsey vëren se rreth 60% e avionëve Eurofighter e Tornado, si edhe 80% e helikopterëve Sea Lynx në përdorim të aviacionit gjerman, faktikisht janë të papërdorshme. Sipas kanalit televiziv publik “Deutsche Welle”, një investigim iParlamentit të Berlinit ka zbuluar se “në fund të 2017,asnjë nëndetëse dhe asnjë prej 14 avionëve transportues të aeronautikës ushtarake gjermane nuk janë në gjendje të fluturojnë, duke u gjendur të bllokuar për riparime”dhe se, sipas një raporti të Ministrisë së Mbrojtjes, “trupat gjermane nuk kanë një numër të mjaftuar tutash mbrojtëse, uniformash dimërore dhe çadrash fushimi qëtë mund të marrin pjesë në mënyrën e duhur në njëmission të rëndësishëm të NATO-s”.

Mungojnë çadrat??? Është e pabesueshme.

Për t’ju përmbajtur detyrimeve të veta në gjirin e Aleancës Atlantike, Gjermania do të duhet t’i shtojë28 miliard dollarë buxhetit ushtarak vjetor të saj. në pamje të parë, Gjermania nuk duket në gjendje ta përballojënjë shpenzim të tillë të mëtejshëm, por me sa duket është jashtëzakonisht e aftë që t’idërgojë miliarda dollarë Rusisë – vend për t’u mbrojtur nga i cili ështëkrijuar NATO – me qëllim që tëblejë gaz natyror dhe tëkontribuojë në ndërtimin e një gazsjellësi që do ta bënte Gjermaninë dhe vendet e Europës Lindore akoma edhe më të dobëta ndaj Moskës.

Fatkeqësisht, Gjermania nuk është një rast i izoluar. Belgjika, që mirëpret selinë qendrore të NATO-s, shpenzon thuajse 0.9% të PBB-së së saj për mbrojtjen dhe, brenda kësaj shifre modeste, 1/3 e parave është e destinuar për pagimin e pensioneve. Të gjithë sëbashku, aleatët europianë të NATO-s kanë rreth 1.8 milionushtarë, por më pak se 1/3 e tyre është e përdorshme nëoperacione në terren dhe afër 6% e tyre është në gjendje të përballojë operacione për një periudhë të zgajtur.

Kur Donald Trump thotë se NATO është “demode”, pa kurrfarë dyshimi që ka të drejtë.

Por ky problem nuk ka lindur dje. Jam ndodhur nëPentagon më 11 shtator të 2001 dhe e kujtoj shumë mirëse kur erdhi momenti për të vepruar kundër Afganistanit, vetëm një grup i vogël vendesh aleate kishte mjetet e kërkuara ushtarake për të përballuar fazat e para të vështirë tëOperacionit “Enduring Freedom”. Në samitin e NATO-s të mbajtur në vitin 2002 në Pragë, aleatët europianë premtuan se do t’i zgjidhnin këto mangësi duke u impenjuar që tëinvestonin të paktën 2% të PBB-së së tyre në sektorin ushtarak, me gadishmërinë për të alokuar fonde sidomos për teknologji dhe pajisje vërtet performuese. Në të vërtetë, fondet europiane në mbrojtje kanë zbritur nga 1.9% e PBB-së në periudhën 2000 – 2004, në 1.7% 5 vite më pas, me një ulje të mëtejshme në1.4% në vitin 2015.

Asnjë surprizë për faktin që kur NATO ndërhyri në Libi 10 vite pas 11 shtatorit, “The Washington Post” shkroi kështu: “Thuajse 1 muaj nga fillimi i operacioneve nëLibi, NATO rezulton e privuar nga bombat e saktësisë, duke evidentuar vështirësitë e Mbretërisë së Bashkuar, Francës dhe të aleatëve të tjerë europianë nëpërballimin e një ndërhyrjeje relativisht të vogël në njëhark kohor relativisht tëgjatë”. Një aleancë qëllimi kryesor i së cilës është të parandalojë një aggression ushtarak ruse, po demonstrohej e paaftë të kryente njëseri të kufizuar bombardimesh kundër një kundërshtari jashtëzakonisht më të dobët.

Presidenti Obama i quajti aleatët e NATO-s “free riders”, ndërsa Presidenti George W. Bush i ftoi europianët që t’i rrisnin shpenzimet e tyre ushtarake. Asnjë prej të dy presidentëve arriti kushedi se çfarë. Por sapo Presidenti Trump refuzoi vitin e kaluar që tëkonfirmojë se Shtetet e Bashkuara do ta respektonin Nenin 5 të NATO-s – me anë të të cilit çdo vend duhet të ndihmojë çdo aleat qësulmohet – europianët pranuan menjëherë që t’i rrisin shpenzimet e tyre ushtarake me një total prej 12 miliard dollarësh. Por kjo nuk ështëpërveçse një pikë në det: McKinsey ka llogaritur se aleatët europianë duhet të shpenzojnë 107 miliard dollar më shumë çdo vit, në mënyrë që t’u përmbahen impenjimeve që duhet të përmbushin të gjithë. Duke parë se nxitjet e bëra nga paraardhësit e tij nuk kanëfunksioniar, Trump ka reaguar me ashpërsi: në samitin e NATO-s ka kërkuar që çdo vend iAleancës të dyfishojëinvestimet e tij ushtarake, për të arritur në 4% të PBB-së.

Në ndryshim nga sa kanë thënë disa kritikë, kjo nuk është aspak një dhuratë për Rusinë. Gjëja e fundit qëPutini dëshiron është që Trump të arrijë të sigurojë njëimpenjim më të madh financiar tëNATO-s. dhe nëse aleatët e Shteteve të Bashkuara janë të frikësuara nga ngurtësimi ndaj Rusisë, ka një rrugëdalje të thjeshtë: tëinvestojnë më shumë resurse për ta rritur fuqinëparandaluese tëAleancës dhe kapacitetrin e saj për tëpërballuar një agresion eventual nga ana e Rusisë.

Pozicionimet drastike nga ana e Presidentit Trump nuk do të thonë se ai e konsideron NATO-n sit ëtejkaluar. Nëse Trump do të mendonte vërtet se nuk hyn më nëpunë, nuk do të humbiste kohë me një muhabet të tillë.Por është e qartë se nëse aleatët europianë nuk kërkojnëqë të ngrenë një sistem ushtarak më robust, atëhere NATO do të bëhet vërtet e kotë. Një aleancë që nuk është në gjendje tëluftojë atëhere kur një prej anëtarëve të saj përfundon nën sulm apo që i mbarohen municionet mu në mes të një ndërhyrjeje operative, me definicion bëhet një strukturë e kotë.

NATO ka nevojë vetëm për vëmendjet e duhura dhe Presidenti Trump po ua kushton.

Në fund, falë tij Aleanca Atlantike do të dalë e forcuar.