Rekuiem mbi makinën time të shtypit

Në një rrumbullakim motesh jetësore, seç hetova në rradake një dridhje si ajo e celularit pa zë dhe, për një çast, rrufeshëm, m’u kujtua makina ime e shtypit, ajo që i dha shije jetës sime. Me të kisha “lidhur” kontratë pune kur isha 29 vjeç. Më shoqëroi në jetë, në raste të mira e të këqija: pas seancave dramatike e solemne, inaugurimeve me vlerë e të kota, protestave të suksesshme e të dështuara. Tek ajo gjeja prehjen, shfryja gëzimin dhe mllefin. Por ajo, duronte me stoicizëm goditjet e gishtave, mbante për vete sekretet e punës, mundit, djersës, ofshamave, euforive…

Duhet pranuar se edhe më parë kisha përdorur një makinë të tillë. Isha ulur për herë të parë para një makine, kur e përgatita temën e maturës, që trajtonte sintagmën latine: “Mens sana, corpus sana”. Për atë temë, kisha huazuar makinën e dajës, një prodhim çekosllovak, me të cilën ai shkruante drama për fëmijë. Pastaj, gjatë studimeve në një kryeqendër, punoja në një revistë mujore në tri gjuhë, me emrin “Shenjëzat”. Derisa në cirilikë kishin prurë një makinë të re, për mua, në zyrë, kishin sjellë një makinë arkaike, me pamje të çuditshme, që kisha parë vetëm në filma të vjetër të zhanrit kriminalistik. Ishte një makinë e lartë, trefish më e lartë se ato standarde, me sustat e rrethuar me një vijë alumini, që jepnin hijeshi. Ishte një makinë e prodhimit amerikan apo anglez, tepër e vjetër, sa që shpesh ndodhte të ngjiteshin në letër shkronjat e shtrembëruara nga plumbi dhe më duhej t’i ktheja me gisht në tastierë.

Më vonë, kur zgjodha profesionin e jetës në një redaksi lokale, punova disa vite me një makinë të prodhimit “jugosllav”. Por kjo, me të cilën, siç thash, lidha kontratë pune për korrespondencë gazetareske me një ndërmarrje të madhe e me renome, ishte e fjalës së fundit. Prodhim gjerman, me një etiketë metali, ku shkruante “Olympia”. Se ç’duroi kjo makinë…! Kur i preka për herë të parë sustat e kësaj makine isha pa mbushur 30 vjeç. Shtypja mesatarisht nga 60 faqe në muaj ose mbi 700 faqe në vit. Kjo punë ishte baras me “dy libra”, me nga 350 faqe. Me të u shoqërova 22 vjet, me një fond të shtypur në letër prej 44 “librash” fiktivë.

Asnjëherë gjatë “jetës” së saj, kjo makinë nuk u prish dhe nuk më tradhtoi. Më siguroi ekzistencë jetësore. Por unë, ç’bëra? E tradhtova! Pas 22 vjetësh “komunikimi” me të, në vitin 1998, mora, e pastrova bukur dhe e futa në kutinë e vet. Pastaj, me kujdes, e vendosa në kthinën e gjësendeve të vjetra. Për çudi, fare nuk më dhimbsej. S’kisha emocione për të…! Sepse, ndjeja sikur kisha gjetur një “të dashur” të re, apo një pus të ri dhe, pa hamendje, pështyja në atë të vjetrin.

Atëbotë isha shumë krenar. Isha ulur para kompjuterit, i cili më magjepsi me performancat që kishte. Gishtat e dorës nuk merrnin më ndezje reumatike, si nga goditjet e forta në tastierën e makinës sime të shtypit, të cilën e nxora në “sheshin” e antikiteteve. Me shumë punë, durim e nerva, arkivova në kompjuter materialet shumëvjeçare të makinës sime, me 60 faqe në muaj, për 22 vjet me radhë dhe…bëra një “reset”! Nga kompjuteri dolën vetëm 3 libra, me nga 300 faqe: “Distinktivi tetovar” /2008/, “Përthyerjet politike” /2013/ dhe “Viktimat e monizmit” /2015/. Mbeti, mjerisht, edhe ndonjë tjetër “në dorëshkrim”, pa parë dritë, duke pritur sponsorë që nuk përfillin “emra të vegjël” si puna ime.