Disa ecin para, të tjerët ngecin pas

Siç duket, Bashkimi Evropian ka vendosur të ndajë Shqipërinë dhe Maqedoninë e Veriut në negociatat e tyre të anëtarësimit, një ndryshim i rëndësishëm që thekson dallimet në përparim mes dy vendeve të Ballkanit. Sipas raportimeve të portalit me bazë në Bruksel “Euractiv”, Komiteti i Përfaqësuesve të Përhershëm të shteteve anëtare të BE-së (Coreper) ka dhënë dritën jeshile për Shqipërinë që të nisë bisedimet për anëtarësim ndaras nga Maqedonia e Veriut. Ky veprim shënon një largim nga vendimi i BE-së në vitin 2022 për të negociuar me të dy vendet si një paketë.

Procesi i negociatave për të dy vendet filloi në korrik 2022, kur BE-ja vendosi të hapë bisedimet për anëtarësim njëkohësisht me Maqedoninë e Veriut dhe Shqipërinë. Të dy vendet përfunduan procesin fillestar të skriningut, por negociatat e mëtejshme u shtynë. Për Maqedoninë e Veriut, pengesa kryesore ka qenë dështimi për të ndryshuar Kushtetutën, një kërkesë e vendosur nga BE-ja për të përfshirë minoritetin bullgar në kornizën kombëtare, të ngjashme me njohjen e dhënë për grupet e tjera etnike si turqit, vllehët, serbët dhe romët. Ky dështim për të vepruar e ka mbajtur procesin e anëtarësimit të Maqedonisë së Veriut të ngrirë.

Një faktor tjetër kritik ka qenë mungesa e konsensusit politik brenda Maqedonisë së Veriut. Marrëveshja e ndërmjetësuar nga Franca midis Bullgarisë dhe Maqedonisë së Veriut në vitin 2022 synonte të zgjidhte mosmarrëveshjet duke siguruar ndryshime kushtetuese, por vullneti politik nuk është materializuar. Ky vonim ka bërë që Maqedonia e Veriut të mbetet në një pozicion të ngecur në rrugën e saj drejt BE-së.

Ndërsa Maqedonia e Veriut përballet me pengesa kushtetuese, Shqipëria ka pasur sfidat e saj—veçanërisht një mosmarrëveshje diplomatike me Greqinë pas arrestimit të Fredi Belerit, një kandidat etnik grek për kryetar bashkie në Shqipëri, mbi akuzat për blerje votash. Greqia fillimisht bllokoi progresin e Shqipërisë, por pas lirimit të Belerit dhe zgjedhjes së tij si deputet i Parlamentit Evropian, Shqipërisë i është dhënë drita jeshile për të ecur përpara me negociatat.

Më 15 tetor 2024, Shqipëria pritet të mbajë një Konferencë Ndërqeveritare me BE-në, duke shënuar një hap të rëndësishëm përpara. Gjatë kësaj konference, Shqipëria do të hapë diskutimet mbi Klasterin 1, “Vlerat Themelore”, i cili përfshin kapitujt mbi Prokurimet, Statistikat, Gjyqësorin dhe të Drejtat Themelore, Drejtësinë, Lirinë dhe Sigurinë, si dhe Kontrollin Financiar. Ky është një moment kyç për Shqipërinë në rrugën e saj drejt anëtarësimit në BE, duke shënuar avancimin e saj përpara Maqedonisë së Veriut.

Vendimi i BE-së për të ndarë proceset e anëtarësimit të Shqipërisë dhe Maqedonisë së Veriut nënvizon rëndësinë e stabilitetit politik dhe përmbushjen e detyrimeve në rrugën evropiane. Për Shqipërinë, kjo është një mundësi e qartë për të përshpejtuar anëtarësimin e saj, ndërsa për Maqedoninë e Veriut, vendimi shërben si një kujtesë e ashpër se bllokimi politik dhe premtimet e paplotësuara mund të çojnë në stagnim në procesin e anëtarësimit në BE.

Në përmbledhje, vendimi i BE-së përfaqëson një fitore për Shqipërinë dhe një moment kritik për Maqedoninë e Veriut. Ndërsa Shqipëria bën hapa të rëndësishëm përpara, Maqedonia e Veriut përballet me pasojat e mosveprimit politik, duke vonuar ambicien e saj të gjatë për t’u anëtarësuar në Bashkimin Evropian.