Samiti i NATO-s në Vilnius ofron mundësi të përsosur për të shfaqur unitetin e aleancës përballë agresionit rus në Ukrainë. Por samiti ka gjithashtu disa rezultate të mëdha. Rezultati i këtyre do të shërbejë si stres test për qëndrueshmërinë dhe unitetin e NATO-s, shkruan Camille Grand, njohës i politikës, për Këshilli Evropian për Marrëdhëniet me Jashtë, transmeton Portalb.mk.
Të dorëzueshmit
Mbështetje dhe garanci sigurie për Ukrainën
Duke pasur parasysh mbështetjen e publikut evropian për Ukrainën, pavarësisht kostove ekonomike, aleatët e NATO-s do t’i dërgojnë një mesazh të fortë mbështetjeje Kievit. Kjo mund të përfshijë premtimin për t’i dhënë Ukrainës armatim shtesë, duke përfshirë pajisje gjithnjë e më të afta. Kjo duhet të shoqërohet nga një rrugë drejt anëtarësimit në NATO që shkon përtej kompromisit të paqartë të bërë në samitin e Bukureshtit të vitit 2008, i cili mund të kombinojë:
- Në krijimin e një këshilli NATO-Ukrainë, duke lejuar Ukrainën të marrë pjesë më nga afër në punën e NATO-s.
- Një rrugë e besueshme për anëtarësim.
- Gatishmëri për të ofruar garanci të përkohshme më të forta se memorandumi i Budapestit i vitit 1994 që çoi në denuklearizimin e Ukrainës.
- Ka të ngjarë të lindin mosmarrëveshje rreth ofrimit të garancive të tilla menjëherë ose vetëm pas një armëpushimi ose marrëveshjeje paqeje.
Hyrja e Suedisë
Anëtarësimi i Suedisë në NATO, si ai i Finlandës, do të dërgonte një mesazh të fortë politik dhe do të forconte sigurinë e aleancës, duke mundësuar bashkëpunim shumë më të ngushtë në rajon midis Balltikut dhe Veriut të Lartë, i cili është i një rëndësie kritike. Me përjashtim të Turqisë dhe Hungarisë, të gjithë aleatët kanë përfunduar proceset e tyre të ratifikimit. Mungesa e progresit nga Ankaraja dhe Budapesti në ditët e fundit e bën të pamundur ratifikimin e tyre zyrtar përpara Vilniusit, por aleatët duhet të dërgojnë megjithatë një mesazh të fortë politik për këtë. Shumë vende të NATO-s do ta shohin përparimin thelbësor si një provë të përkushtimit të Turqisë dhe Hungarisë ndaj aleancës.
Transformimi i qëndrimit parandalues dhe mbrojtës i NATO-s
NATO po harton plane të reja për të mbrojtur Evropën, të cilat supozojnë se marrëdhëniet me Rusinë do të mbeten të paqëndrueshme. Këto kërkojnë:
- Planifikim dhe trajnim për të siguruar gatishmërinë dhe për të qenë në gjendje të ofrohet përforcim në një njoftim të shkurtër.
- Forca dhe asete përpara në krahun lindor.
- Përcaktimi i prioriteteve të aftësive (armët bërthamore, konvencionale dhe raketat) për të adresuar mangësitë dhe për t’u përgatitur për të ardhmen.
Shpenzimet në mbrojtje
Aleatët e NATO-s do të rishikojnë arritjet e premtimit të investimeve të mbrojtjes të vitit 2014 dhe të hedhin bazat për angazhimet e ardhshme. Këto mund të përfshijnë:
- Zotim të ripërtërirë për të përmbushur objektivat për të shpenzuar të paktën 2 për qind të PBB-së në mbrojtje dhe 20 për qind të kësaj për investime pa vonesa apo paralajmërime, pasi shumë vende tani i tejkalojnë këto objektiva dhe për të mbështetur këtë nivel përpjekjesh, që është kritike për të rindërtuar ushtritë e aleatëve pas dekadave të dividentëve të paqes.
- Fokus në adresimin e mangësive të aftësive të identifikuara në procesin e planifikimit të mbrojtjes së NATO-s.
- Përpjekje e qëllimshme për të lidhur më mirë udhëzimet e NATO-s me aktivitetet e Bashkimit Evropian pasi ky i fundit luan një rol në rritje në zhvillimin e aftësive.
Vlera konkrete
Vendimet në këto katër fronte mund të mos jenë të qarta, por vëzhguesit duhet të presin përparim thelbësor. Kohët e jashtëzakonshme kërkojnë guxim pasi vëzhguesit e NATO-s – miq dhe armiq – do të monitorojnë nga afër rezultatet e samitit. Më e rëndësishmja, përmbushja e këtyre qëllimeve do të kundërshtonte besimin e Moskës se ajo mund të jetë më e gjatë se durimi strategjik i Perëndimit.