Përfaqësimi i grave në vendimmarrje në Maqedoninë e Veriut ende është shumë i ulët, sidomos i grave shqiptare. Pavarësisht se ndër vite ky përfaqësim është përmirësuar, ende nuk është në nivelin e kënaqshëm. Së fundmi RMV-ja u bë me përbërje të re parlamentare dhe qeveri të re, ku vendi shënoi regres në drejtim të përfaqësimit gjinor. Në kuvend janë gjithsej 10 gra deputete shqiptare ndërsa në qeveri nuk ka asnjë ministre shqiptare. Për këtë problematikë dhe të tjera, në një seri intervistash Portalb.mk sjell biseda me deputetet shqiptare të Kuvendit të RMV-së. Këtë herë biseduam me Kaltrina Beqirin, deputete në Kuvendin e RMV-së e cila vjen nga koalicioni VLEN.
Intervistoi Albina Ramadani
Portalb: Ndër vite përfaqësimi i gruas në politikë është rritur, megjithatë kur vjen puna te postet vendimmarrëse gratë, sidomos ata shqiptare ngelin të papërfaqësuara, sipas jush pse ndodh kjo?
Kaltrina Beqiri: Nuk do të thosha se për momentin gratë shqiptare janë të papërfaqësuara, sidomos në funksionet vendimmarrëse. Ja le ta marrim shembull përbërjen e re parlamentare të koalicionit VLEN. Nga 14 deputet sa kemi si koalicion 6 jemi gra, që do të thotë mbi 40%. Unë vlerësoj se Kuvendi është institucioni edhe ku duhet gratë të jenë më të përfaqësuara, sepse aty krijohen të gjitha politikat e vendit, aty propozohen e miratohen ligjet dhe plotësim-ndryshimet e ligjeve. Por po ashtu Kuvendi dhe deputetët janë ata që kontrollojnë punën e ekzekutivit. E kur gratë janë pjesë e krijimit të politikave, ligjeve dhe kontrollimit të zbatimit të tyre, atëherë mendoj se janë në vendin dhe në pozitën e duhur.
Portalb: Së fundmi vendi u bë me qeveri të re, por nuk kemi asnjë ministre shqiptare grua, por edhe në të kaluarën përfaqësimi ka qenë thuaj se inegzistent për këtë pozitë, si e vlerësoni këtë?
Kaltrina Beqiri: E ceka edhe më lartë se në pushtetin aktual, gratë kanë pozitat më të forta dhe atë në Kuvend aty ku krijohen politikat bazë të shtetit të cilat duhet ti zbatojnë ministrat por edhe të gjithë ushtruesit tjerë të posteve në Qeveri. Por edhe pse nuk ka asnjë ministre shqiptare në këtë përbërje të Qeverisë, besoj se numri i gruas që do të jenë udhëheqëse të institucioneve në eshalonin e dytë dhe të tretë do të jetë i madh, e si VLEN vazhdimisht do të punojmë që gruaja të jetë sa më e përfaqësuar në çdo sektor dhe pozitë.
Portalb: Pse gratë në vendin tonë janë të heshtura kur vjen puna te ndarja e “kulaçit” dhe posteve në vendimmarrje?
Kaltrina Beqiri: Mendoj se janë më shumë arsye, por si kryesoret do ti cekja se pasojë e kësaj është mënyra e sjelljes ndaj gruas nga pushteti 20 vjeçar i BDI-së, e cila gruan gjithmonë e ka llogaritur si element i domosdoshëm për të plotësuar “normat” që i parashikojnë ligjet vendase por edhe rekomandimet e BE-së, e asnjëherë e nuk e kanë llogaritur si pjesë të barabartë të shoqërisë, si njeri me kapacitete të larta për të ushtruar pozitat dhe për të kontribuar me dijen dhe kreativitetin e saj në menaxhim. Edhe më e keqja është se këto politika të gabuara të partisë shqiptare në pushtetet e kaluara kanë ndikuar që gruaja të humb vetëbesimin, të veprojë me mendësinë se duhet të jetë e nënshtruar, por edhe shumë vajza të reja të braktisin vendin për të bërë karrierë e ngritje profesionale jashtë vendit. Mirëpo e gjithë kjo së shpejti do të ndryshojë dhe do të punojmë që gruas t’ia kthejmë dinjitetin e saj.
Portalb: A mendoni se listat e hapura do ishin një lloj zgjidhjeje për përfaqësim më të madh të grave në Kuvend dhe të njëjtat të kontribuonin në mbështetjen më të madhe të grave në politikë?
Kaltrina Beqiri: Po, mendoj se listat e hapura si model zgjedhor përveç se do të ishin një zgjidhje më e mirë për përfaqësimin e gruas në politikë, do të ishin zgjidhje edhe më e mirë për vendin, sepse atëherë qytetarët drejtpërdrejtë do të zgjedhin personin që vërtet mendojnë se do ti përfaqësojë me dinjitet, e jo të zgjedhin atë që ua imponon tjetër kush, siç po ndodhte vazhdimisht tek partitë shqiptare që tani janë në opozitë.
Portalb: Ku qëndron zgjidhja sipas jush në bërjen e RMV-së një mjedis më të mirë për gratë në politikë?
Kaltrina Beqiri: Duhet të kthejmë vetëbesimin e gruas. Ne kemi plot gra, vajza të reja të cilat janë tepër të afta në fusha të ndryshme. Por duhet sa më shumë të punojmë me ta që ta kuptojnë se sa janë të rëndësishme për shoqërinë por edhe për të ardhmen e vendit dhe popullit tonë. Duhet të bëjmë gjithçka që ata të jenë pjesë e çdo procesi në vend, të japin kontributin e tyre dhe ta mendojnë të ardhmen e tyre në vendlindje. Pasi ta realizojmë këtë proces me sukses, gjithçka do të jetë më e lehtë.
Portalb: Cilat janë sfidat me të cilat përballet një grua politikane shqiptare në Maqedoninë e Veriut?
Kaltrina Beqiri: Vendi për momentin po përballet me një ndryshim serioz, i cili ka filluar të ndodh pas rrëzimit të një regjimi i cili ishte instaluar në kampin politik shqiptar. E ceka edhe më lartë se gruaja nga ai regjim shihej vetëm si numër për të plotësuar përqindjet që i kërkonin ligjet. E tani po punojmë që të tejkalojmë të gjitha sfidat, siç janë nënshtrimi që i është bërë gruas në politikë, mos besimi i dhënies së pozitave, si dhe shumë sfida të tjera. Mendoj se pushteti aktual e ka dëshmuar në vepra se e vlerëson gruan në politikë. Për herë të parë vendi ka një presidente grua. Tani duhet të vazhdojmë me dhënien e besimit në të gjitha fushat e politikëbërjes.
Portalb: Për fund, çfarë mesazhi do ju jepni të gjitha vajzave të reja të cilat duan t’i futen politikës por nga rrethi dhe situata aktuale ngurojnë?
Kaltrina Beqiri: Të mos hezitojnë, por të guxojnë! Sepse vetëm atëherë mund të rrisin peshën e gruas në politikë, mund të kenë më shumë sukses, por edhe të realizojnë ëndrrën kombëtare që rinia, e sidomos vajzat të ndërtojnë ardhmërinë e tyre në vendlindje. Ndërsa unë personalisht, qëndroj në dispozicion për të punuar dhe për të mbështetur çdo vajzë të re e cila ka dëshirë që të jetë pjesë e politikës.
Ditëve në vijim Portalb.mk do të publikojë intervistat edhe me deputetet tjera shqiptare në Kuvendin e RMV-së.
- LEXO: Arbana Pasholli: Nëse nuk kemi gra në pozita vendimmarrëse nuk do mund t’i motivojmë vajzat e reja të përfshihen në politikë
- LEXO: Imërlije Saliu: Nuk është krejt zi, gratë duhet të jenë më këmbëngulëse për përfaqësim më të madh në vendimmarrje
- LEXO: Dijana Toska: Listat e hapura do nxisnin konkurrencë më të drejtë, mund ta rrisin numrin e grave në pozita të rëndësishme