Trofta e Ohrit mes angazhimeve për mbrojtjen e saj në përputhje me kërkesat e UNESCO-s dhe peshkimit të pakontrolluar

Të gjitha subjektet përgjegjëse për menaxhimin e burimeve natyrore të Liqenit të Ohrit duket se po bëjnë përpjekje për të realizuar aktivitetet e nevojshme për mbrojtjen e tij, po punohet për problemin, por përshtypja e përgjithshme është se aktivitetet zhvillohen ngadalë, në mënyrë joadekuate, me improvizime, pa përfshirje dhe konsultim adekuate të opinionit ekspert.

Projekti për rindërtimin e Kalasë së Liqenit në Ohër, i cili parashikoi një ujëmbledhës shtesë në pjesën bregdetare të liqenit, pilot-projekti megaloman për ndërtimin e një marine për anijet në kënetës së Studençanit, shembujt e menaxhimit të papërshtatshëm të fondit të peshkut në Liqen, së bashku me peshkimin e paligjshëm të peshkut, koncesionet e parregulluara konfirmojnë pa mëdyshje praktikën negative të presionit shtesë antropogjenik mbi ekosistemin tashmë të mbingarkuar. Shembuj të tillë të lënë përshtypjen e diletantizmit, mungesës së njohurive për nevojën e një qasjeje sistematike në trajtimin e problemit, i cili është larg fushës së menaxhimit të përgjegjshëm shoqëror të një rezervati të tillë natyror botëror që është më shumë se dy milionë vjet i vjetër.

Dy vitet e dhuruara nga UNESCO kaluan shpejt

Dy vitet që Komiteti i Trashëgimisë Botërore të Organizatës së Kombeve të Bashkuara për Arsim, Shkencë dhe Kulturë në seancën e zgjeruar plenare të 44-të të mbajtur në vitin 2020 në qytetin kinez Fuzhou u dha institucioneve të vendit për të shpëtuar rajonin e Ohrit dhe futjen e tij në listën e pasurive kulturore dhe natyrore botërore që janë në rrezik, ka përfunduar, ndërsa gjendja nga terreni nuk tregon ndonjë hap të rëndësishëm përpara në angazhimet dhe përpjekjet e deklaruara për parandalimin e tij.

Sa për kujtesë, me propozimin e Bosnje-Hercegovinës dhe me mbështetjen e Rusisë, Hungarisë, Arabisë Saudite, Kinës dhe Guatemalës, Maqedonisë së Veriut dhe Shqipërisë, si shtete që menaxhojnë rajonin e Ohrit, iu dha një periudhë shtesë prej dy vjetësh për të përmbushur rekomandimet e dy Misioneve Reaktive të UNESKO-s.

Sipas vendimeve të rishikuara të Komitetit të Trashëgimisë Botërore, organet e ekspertëve të IUCN (për trashëgiminë natyrore) dhe IKOMOS (për trashëgiminë kulturore) kërkuan kategorikisht që të dy vendet të hartojnë një plan strategjik të detajuar për rivitalizim, me një plan veprimi të përshtatshëm për anulimin e kërcënimeve ekzistuese, që do të të zbatohet në faza, por sipas afateve afatshkurtra dhe afatgjata të përcaktuara qartë. Plani do të bazohej sipas rekomandimeve të Misionit Monitorues Reaktiv nga viti 2020, me një kuadër gjithëpërfshirës politik dhe institucional ndërkufitar për të zgjidhur kërcënimet dhe sfidat serioze dhe të shumëanshme me të cilat përballet rajoni i Ohrit në tërësi.

Dy Misionet Monitoruese Reaktive të UNESCO-s i nënvizuan në 19 pika rekomandimet kryesore që duhet të zbatohen nëse synohet zhvendosja e rajonit në listën e vendeve të trashëgimisë botërore në rrezik. Pika 12 kërkon konkretisht forcimin e bashkëpunimit ndërkufitar me Shqipërinë në mbrojtjen dhe ruajtjen e liqenit, konkretisht monitorimin e biodiversitetit dhe cilësisë së ujit, shkëmbimin e të dhënave shkencore dhe rregullimin dhe kontrollin e përbashkët të kuotave të peshkimit.

Fondi i peshkut në liqen është në mëshirën e hajdutëve të peshkut

Lloji endemik i troftës apo koranit të Ohrit (Salmo letnica) po humbet betejën me faktorin antropogjen që është përgjegjës për zvogëlimin drastik të popullsisë së saj. Shumë faktorë ndikojnë në zvogëlimin e stokut total të peshkut në Liqenin e Ohrit, por sfida më e madhe për peshqit, përfshirë troftën dhe mbijetesën e saj, është tejkalimi i masës së peshkimit që bëhet në të dy anët e liqenit.

Problemi me tejkalimin e masës së peshkimit në Liqenin e Ohrit vazhdon prej dekadash, veçanërisht i theksuar vitet e fundit. Faktori më i madh për uljen e numrit të koranit është peshkimi i tepruar, i ligjshëm dhe i paligjshëm, mbrojtja e pamjaftueshme fizike të stabilimenteve për pllenimin e peshkut para dhe gjatë pllenimit natyrale të troftës, si dhe kriteret e pabarabarta për kuotat dhe përdorimin e mjeteve të lejuara të peshkimit, periudha e ndalimit të peshkimit etj, ndërmjet dy shteteve, Maqedonisë së Veriut dhe Shqipërisë.

Fakti që shumica e restoranteve përreth liqenit të Ohrit dhe më gjerë ofrojnë dhe servirin troftën e Ohrit, edhe në periudha kur liqeni nuk kishte koncesionar si i vetmi person juridik nga i cili mund të sigurohet peshqit ligjërisht nga pala maqedonase, e tregon më qartë situatën me vjedhjen e peshkut.

Muajt e fundit në tregun e zi është rritur furnizimi me troftë të Ohrit, ofrohet peshk i mbushur me vezë peshku për 600 denarë për kilogram, që është çmim shumë i ulët duke pasur parasysh se një kilogram troftë e Ohrit kushtonte 1500 denarë. Furnizimi i shtuar është një konfirmim se peshku po peshkohet pa mëshirë dhe jo sepse popullsia e tij është rritur deri në atë masë sa liqeni nuk është rezervuar me vezë artificiale për pesë sezone

Situata në terren është alarmante

Milutin Sekuloski – Miqo, instruktor zhytjeje, është pothuajse çdo ditë në liqen. Si polumbar profesionist, ai pothuajse nuk humbet asnjë ditë pa hyrë në Liqenin e Ohrit dhe të zhytet në vende ku pakkush ka pasur mundësi, duke përfshirë vendet më të fshehura të grumbullimit të vezëve të peshkut të troftës.

“Situata me troftën është alarmante, pavarësisht kush se çfarë thotë. Vitet e fundit nuk kryhet plenimi artificial, ka peshkim të pakontrolluar, rrjeta nënujore sa të duash… Rrjetat nuk zgjedhin, as hajdutët e peshkut. Janë vendosur rrjeta më të dendura dhe në këtë mënyrë të gjithë peshqit që vijnë në vendet e plenimit dhe i kanë të gjitha kushtet për tu pllenuar, të kapen në rrjetë”, tha Sekulloski për MIA-n.

Ai shpjegon se vite më parë ndodh e njëjta gjë, furnizimi me peshk është i madh.

Lajme të ngjashme

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Back to top button