Çfarë është Frontex-i dhe cilat janë përfitimet e RMV-së nga kjo marrëveshje?

Më 26 tetor 2022, Maqedonia e Veriut nënshkroi të ashtuquajturën “Marrëveshje për Fronteks”, marrëveshje e parë e këtij lloji ndërmjet Komisionit Evropian dhe Republikës së Maqedonisë së Veriut. Nënshkrimi u bë në prani të kryeministrit Dimitar Kovaçevski dhe kryetares së Komisionit Evropian, Ursula fon der Lajen. Çfarë nënkupton kjo marrëveshje, cilat janë prioritetet dhe fushat e bashkëpunimit, Portalb.mk, sjell një përshkrim më të detajuar.

Frontex apo Agjencia evropiane e rojës kufitare dhe bregdetare, promovon, koordinon dhe zhvillon menaxhimin evropian të kufijve në përputhje me kartën e të drejtave themelore të BE-së dhe konceptin e Menaxhimit të Integruar të Kufirit.

Frontex fokusohet në parandalimin e kontrabandës, trafikimit të qenieve njerëzore dhe terrorizmit, si dhe në shumë krime të tjera ndërkufitare. Agjencia ndan çdo informacion përkatës të mbledhur gjatë operacioneve të tij me autoritetet përkatëse kombëtare dhe Europol. Është qendra e ekspertizës në fushën e kontrollit kufitar.

Frontex mund të kryejë operacione në territorin e vendeve jo anëtare të BE-së fqinje të paktën me një shtet anëtar, në rast të presionit migrator në kufirin e një vendi jo anëtar të BE-së.

Bashkëpunimi me vendet jo anëtare të BE-së është pjesë integrale e mandatit të Frontex-it për të siguruar zbatimin e menaxhimit të integruar evropian të kufijve (IBM) dhe një nga prioritetet strategjike për punën e agjencisë.

Së bashku me partnerë nga jashtë BE-së, Frontex punon për të zhvilluar një bashkësi globale të menaxhimit të kufijve gjithnjë e më të lidhur që përmbush standardet më të larta për menaxhimin e kufirit, mbrojtjen bregdetare, zbatimin e ligjit dhe kthimin, garanton mbrojtjen e të drejtave themelore dhe bashkëpunon ngushtë në adresimin e parregullsive migrimi dhe krimi ndërkufitar.

Frontex zhvillon dhe mban një rrjet të besueshëm partneriteti me autoritetet kompetente të vendeve jo anëtare të BE-së, veçanërisht në vendet fqinje me BE-në, si dhe në vendet e origjinës dhe tranzitit për migrimin e parregullt.

Marrëveshja RMV-Fronteks
Marrëveshja RMV-Fronteks

Prioritetet dhe parimet e bashkëpunimit

Bashkëpunimi me vendet jo anëtare të BE-së bazohet në prioritete të qarta të përshkruara në Strategjinë e Bashkëpunimit Ndërkombëtar të Frontex. Frontex është i përkushtuar të sigurojë që puna e bashkëpunimit ndërkombëtar të agjencisë është:

  • koherente me ligjet dhe politikat e BE-së, duke përfshirë politikën e saj të jashtme dhe të sigurisë;
  • zbatohet në partneritet me aktorë të tjerë përkatës të BE-së;
  • respekton gjithmonë të drejtat themelore;
  • duke pasur parasysh interesat reciproke të të dyja palëve dhe
  • të përkushtuar ndaj zgjidhjeve të qëndrueshme.

Fushat e bashkëpunimit

Bashkëpunimi ndërkombëtar i Frontex shtrihet në të gjitha fushat e punës operacionale të agjencisë, nga shkëmbimi i informacionit, analiza e rrezikut, operacionet e përbashkëta, tek kthimi, trajnimi, kërkimi dhe inovacioni.

Bashkëpunimi zakonisht bazohet në marrëveshjet e punës të nënshkruara ndërmjet agjencisë dhe autoriteteve kompetente të vendit jashtë BE-së.

Partnerët e Fronteks-it marrin pjesë dhe kontribuojnë në aktivitete të ndryshme të Frontex-it dhe përfitojnë nga mbështetja e agjencisë në drejtim të asistencës teknike dhe trajnimit. Për shembull:

  • Një rrjet i gjerë i komuniteteve rajonale të shkëmbimit të inteligjencës të drejtuara nga Frontex luan një rol vendimtar në lehtësimin e shkëmbimit të informacionit dhe njohurive, si dhe në analizat e përbashkëta midis BE-së dhe vendeve pjesëmarrëse jashtë BE-së. Këto përfshijnë Rrjetin e Analizës së Riskut të Ballkanit Perëndimor (WB-RAN), Rrjetin e Analizës së Riskut të Partneritetit Lindor (EaP-RAN), Rrjetin e Analizës së Riskut të Turqisë-Frontex (TU-RAN) dhe Komunitetin e Inteligjencës së Afrikës Frontex (AFIC).
  • Vëzhguesit nga disa vende jo anëtare të BE-së, me pëlqimin e shtetit anëtar pritës, mund të ftohen të marrin pjesë në aktivitetet operacionale të agjencisë.
  • Një numër pikash koordinimi janë krijuar në pikat e kalimit kufitar midis dy vendeve jashtë BE-së që kanë një marrëveshje pune me Frontex-in dhe aktivizohen për një periudhë të caktuar me kërkesë të vendeve partnere. Vëzhguesit nga Ekipet Evropiane të Rojës Kufitare dhe Bregdetare janë vendosur më pas në këto pika koordinimi për të lehtësuar bashkëpunimin dhe shkëmbimin e informacionit, veçanërisht në lidhje me zbulimin e hershëm të tendencave të migrimit të parregullt.
  • Frontex gjithashtu mund të mbështesë vendet fqinje me BE-në me operacione të përbashkëta të koordinuara nga Frontex me fuqitë ekzekutive. Për këtë qëllim, BE-ja do të duhet të lidh një marrëveshje për statusin ndërkombëtar me atë vend.
  • Projektet e asistencës teknike të financuara nga BE-ja plotësojnë dhe përmirësojnë punën e bashkëpunimit të jashtëm të agjencisë, duke mbështetur zhvillimin e zgjidhjeve të qëndrueshme të menaxhimit të kufijve dhe migracionit në vendet jo anëtare të BE-së.
  • Oficerët ndërlidhës të Frontex në vendet jashtë BE-së lehtësojnë dialogun dhe zbatimin e bashkëpunimit në terren.

Marrëveshjet e punës

Frontex ka përfunduar marrëveshje pune me autoritetet e 18 vendeve. Agjencia ka nënshkruar gjithashtu marrëveshje pune me Këshillin e Komandantëve të Trupave Kufitare të CIS dhe Qendrën Rajonale MARRI në Ballkanin Perëndimor.

Marrëveshja RMV-Fronteks
Marrëveshja RMV-Fronteks

Projektet e asistencës teknike në vendet jo anëtare të BE-së

Frontex vazhdon të forcojë bashkëpunimin e tij me vendet joanëtare të BE-së përmes projekteve të synuara të asistencës teknike, duke përdorur instrumente të ndryshme financimi të Komisionit. Agjencia përpiqet të sigurojë që veprimi i saj i asistencës teknike të plotësojë politikat e përgjithshme të marrëdhënieve të jashtme të BE-së. Ndërsa çdo projekt fokusohet në një rajon dhe tema të ndryshme prioritare, të gjitha aktivitetet e projektit adresojnë nevojat specifike të vendeve përfituese dhe i mbështesin ato në ndërtimin e kapaciteteve të tyre në fushën e sigurisë dhe menaxhimit të kufijve. Projektet e asistencës teknike kontribuojnë në hedhjen e themeleve për bashkëpunimin strategjik, ose në ndërtimin e marrëdhënieve funksionale tashmë të vendosura ndërmjet Frontex-it dhe autoriteteve kombëtare të vendeve përkatëse.

Autoritetet e vendit konsiderojnë se me marrëveshjen me Agjencinë Evropiane të Rojës Kufitare dhe Bregdetare (Frontex) është krijuar kornizë ligjore për bashkëpunim për ruajtjen dhe menaxhimin e përbashkët të kufijve dhe parandalimin e krimit ndërkufitar.

Ministri i Punëve të Brendshme, Oliver Spasovski, në një intervistë për Televizionin e Maqedonisë, duke folur për nënshkrimin e Marrëveshjes për aktivitete operative që i kryen Agjencia Evropiane e Rojës Kufitare dhe Bregdetare (Frontex) në vend, Spasovski theksoi se është shumë krenar që arritëm, siç tha, ta nënshkruajmë këtë marrëveshje të parë me BE-në që ka më shumë kuptime për shtetin.

“Gjëja e parë dhe më domethënëse që ka mbetur në histori është se është nënshkruar në gjuhën maqedonase dhe si marrëveshje e parë, praktikisht tregon perspektivat e hapjes së negociatave me BE-në. Jam krenar që kjo Qeveri e futi gjuhën maqedonase në gjuhët zyrtare të BE-së”, theksoi ministri Spasovski.

Ai sqaroi se me Marrëveshjen, me kërkesë të shtetit, zyrtarët policor nga Frontex mund të vendosen në pikat kritike të kufirit, për të punuar me kolegët e tyre nga Maqedonia, ku të gjitha veprimet të jenë në bashkëpunim me policinë e Maqedonisë.

“Përveç shkëmbimit të përvojave dhe njohurive, do të mundësohet shfrytëzimi i të gjitha pajisjeve të Frontex-it, ndërsa përfitimi më i madh është siguria e qytetarëve tanë të rajonit dhe të BE-së”, sqaroi ministri Spasovski.

I pyetur se pse u prit kaq shumë për nënshkrimin e marrëveshjes dhe cilat ishin pikat kontestuese, gjegjësisht cila ishte kyçe për heqjen e këtyre pikave kontestuese, ministri Spasovski tha se iniciativa fillestare për marrëveshjen e ka nisur në dhjetor të vitit 2016 nga Komisioni Evropian.

Oliver Spasovski

“E pranuam, formuam një ekip për negociata, ekipi Maqedonisë negocioi edhe në korrik 2018 me komisionerin e atëhershëm evropian Avramopoulos, ne iniciuam tekstin e Marrëveshjes me Frontex, që na bëri vendin e parë në rajon që i përfundoi plotësisht negociatat. Pse u zvarrit? Për shkak të bllokadës nga Bullgaria. Kemi insistuar që Marrëveshja të nënshkruhet në gjuhën maqedonase dhe nuk kemi devijuar nga kjo. Janë ofruar disa formulime, por ne kemi dashur që kontrata të nënshkruhet ekskluzivisht në gjuhën maqedonase”, sqaroi ministri Spasovski, duke shtuar se për shkak të ndryshimit të rregullores evropiane, është nisur një projekt-kontratë e re, e cila ka përfunduar në një kohë shumë të shkurtër në dy raunde bisedimesh me KE-në.

I pyetur se sa jemi të përgatitur si institucione dhe shtet për këtë Marrëveshje, ministri Spasovski ndër të tjera theksoi se profesionalizmi, etika, integriteti, respektimi i të drejtave të njeriut janë themelet e kësaj marrëveshjeje, si dhe bashkëpunimi i policisë së Maqedonisë me BE-në, si partner i besueshëm me BE-në, por edhe me Shtetet e Bashkuara në shumë aksione të përbashkëta operacionale.

Spasovski iu referua faktit se nga viti 2015 e deri më sot kemi marrëveshje me aksion bilateral me policë nga Çekia, Kroacia, Polonia, Sllovakia, Austria, Hungaria, Serbia, punojmë së bashku për sigurimin e kufijve.

“Kapaciteti dhe integriteti i policisë së Maqedonisë është i denjë për të qenë partnerë me vendet evropiane”, u shpreh decid ministri Spasovski.

Marrëveshja Fonteks u nënshkrua gjatë vizitës së kryetares së Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen në Shkup.

“Sot në sallën solemne në Qeverinë e Republikës së Maqedonisë së Veriut u nënshkrua e ashtuquajtura “Marrëveshja për Fronteks”, një marrëveshje e parë e këtij lloji ndërmjet Komisionit Evropian dhe Republikës së Maqedonisë së Veriut në gjuhën maqedonase, në prani të kryeministrit Dimitar Kovaçevski dhe kryetares së Komisionit Evropian, Ursula fon der Lajen”, sqaruan nga Qeveria, duke vlerësuar që kjo marrëveshje do të përmirësojë cilësinë gjatë menaxhimit të kufirit.

Frontex tani është agjencia e vetme e cila ka shërbim të uniformuar në BE. Njëherit është edhe agjencia me buxhetin më të lartë në BE, me buxhet vjetor prej rreth 800 milionë eurosh, i rritur tetë herë në periudhën prej vitit 2014 deri në vitin 2022, gjë që më së shumti është për shkak të krizës me migrantët.

Marrëveshja e cila është firmosur më 28 tetor është e rangut të të ashtuquajturave „marrëveshje statusore”, të cilat në pajtim me Regullativën për Frontex-in, BE-ja mund t’i lidhë me vende të treta. Vetë Frontex-i mund të lidhë „angazhime pune”, siç kishte lidhur Ministria jonë e Punëve të Brendshme në vitin 2014, por ato nuk kanë karakter të marrëveshjeve ndërkombëtare. Marrëveshje statusore tashmë kanë lidhur Shqipëria, Mali i zi dhe Serbia, ndërsa që po vazhdojnë bisedimet me Bosnjën dhe Hercegovinën. Për dallim nga marrëveshjet e tjera të ngjashme me vendet e rajonit, marrëveshja jonë nuk e ka titullin „marrëveshje statusore”, edhepse në vetë përmbajtjen identifikohet si e tillë.

Lajme të ngjashme

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Back to top button