Si arriti Mijallkov për shtatë vite nga pasuria prej 1.5 milionë eurove, në 36 milionë euro?

Pasuria që Mijalkov nuk e ka pasur apo nuk e ka raportuar shtatë vjet më parë do të kalojë nën kontrollin e shtetit. Shtrohet pyetja, si ka mundësi që cili do person fizik nga një pasuri prej 1.5 milionë euro, brenda shtatë viteve të arrijë në pasuri mbi 30 milionë euro? Ose më saktë, sa, nëse dhe si në vendin tonë eventalisht sanksionohet pasuria e fituar në mënyrë të paligjshme? Nëse nuk sanksionohet, atëherë është legjitime të pyesim se sa lehtë është e mundur të arrihen dënime më të ulëta burgimi nëpërmjet transferimit të pronës shtetit, e cila nuk është fituar ose raportuar ligjërisht që në fillim, shkruan Vërtetmatësi.

Shkruan: Меri Jordanovska

Në vitin 2015, kur Sasho Mijalkov, ish-drejtori i Drejtorisë së Sigurisë dhe Kundërzbulimit (DSK) la postin e tij, gjegjësisht dha dorëheqje, pasuria e tij peshonte 1.5 milionë euro, duke përfshirë të gjitha pikturat e artit, aksionet, aksionet pronësore në kompani, një apartament në Shkup, Pragë, shtëpi në Shtip…

Për shtatë vjet, shumë gjëra kanë ndryshuar. Mijalkov u ul në bankën e të akuzuarit, kundër tij janë duke u zhvilluar disa procedura gjyqësore, ndërsa është dënuar me burgim për rastet “Arka” dhe “Target-Fortesa”. Ai u pajtua me prokurorinë për çështjen “Perandoria” dhe mori tre vjet burg. Por një gjë ka ndryshuar më shumë se çdo gjë tjetër – pasuria e tij.

Kjo, sipas Komisionit Shtetëror për Parandalimin e Korrupsionit, është lista anketuese për gjendjen pasurore që Mijalkov ia ka raportuar institucionit pak para se të jepte dorëheqje në vitin 2015, e cila peshon afërsisht 1.5 milionë euro.

Më 3 korrik të këtij viti, Prokuroria për Ndjekjen e Krimit të Organizuar dhe Korrupsionit njoftoi se përveç dënimit me 3 vjet burgim të Mijalkovit për rastin “Perandoria”, atij do t’i konfiskohet edhe pasuria në vlerë prej 36 milionë eurove, nga të cilat 30 milionë pronë dhe gjashtë milionë euro kesh. Në ndërkohë Mijalkov ka ndërruar adresën, nga Shkupi në Ohër, kështu që dënimin me burg do ta vuajë në burgun e Strugës, i cili është i tipit të hapur dhe aty mund të kalojë vetëm natën.

Sa i përket pasurisë së Mijallkovit, nëse ishte shkruar në dy faqe derisa ishte në detyrë, tani Prokuroria ka publikuar faqe dhe faqe të pasurisë që po i konfiskohet, duke filluar nga njëzet banesa, parcela, objekte afariste të kompanisë “Exico” në Qendër, hapësirë ​​afariste hoteliere, letra me vlerë të “Exico” në Stopanska banka – Manastir, tokë e pandërtuar në Haraçinë, tokë në Kavadar, pronë e menaxhuar nga kompania “Bet com co”, pronar i së cilës është kompania “Exico”, etj.

Ose, thënë më saktë, nën kontrollin e shtetit do të kalojë prona që Mijalkov nuk e ka pasur apo nuk e ka deklaruar shtatë vjet më parë. Edhe më e saktë është pyetja, si është e mundur që cilido person fizik nga një pasuri prej 1.5 milionë euro, brenda shtatë viteve të arrijë në pasuri mbi 30 milionë euro? Ose më saktë, sa, nëse dhe si sanksionohet në këtë vend pasuria e fituar në mënyrë të paligjshme?

Në mënyrë të ligjshme, vjen deri te pyetja se sa e lehtë është të marrësh dënime më të ulëta burgimi duke i kaluar shtetit pronën, e cila nuk është fituar apo raportuar ligjërisht që në fillim, diçka që prokuroria aktualisht nuk po e heton.

Elementet e krimeve të përmendura nuk nënkuptojnë mënyrën se si është fituar pasuria, por fakti që pasuria në dispozicion të personit të dënuar tejkalon të ardhurat e tij të fituara me ligj dhe për të cilat ai ka dhënë të dhëna të rreme ose jo të plota, tregon qartë se është pronë e fituar në mënyrë të paligjshme, thanë nga Prokuroria.

Mijalkov disa herë ka ofruar shuma milionëshe për t’u mbrojtur nga liria, ndërsa vitin e kaluar shuma që ka ofruar ka arritur mbi 11 milionë euro. Dhe më pas mediat pyesnin nëse institucionet do të hetonin origjinën e pasurisë së ish-drejtorit të DSK-së, ndërsa Arafat Muaremi, drejtor i Drejtorisë së Policisë Financiare, deklaroi se për Mijallkovin nuk është bërë asnjë verifikim i origjinës së pasurisë, sepse ai ishte objekt i një hetimi. Ai deklaroi se nuk kanë marrë urdhër të tillë nga prokuroria, ndonëse policia financiare mund të bëjë kontroll me iniciativën e saj. Muaremi me ngulm, insistonte në deklaratat për mediat, se nuk mund të kryente kontroll mbi një person dhe pasuri që është objekt hetimi.

Nuk do të kishim marrë vesh kurrë për pronën e Mijallkovit nëse nuk do të hapej procedura kundër tij dhe nuk do t’i konfiskohej prona. Praktika e kalimit të pronave tek të tretët gjatë kohës që është në detyrë një person i caktuar nuk është e re, por është e vështirë të vërtetohet. Natyrisht, ajo del në dritë vetëm kur ajo pronë duhet të shkëmbehet me liri dhe të dalë nga burgu, ose të marrë një dënim më të vogël.

Sasho Mijalkov, kur nuk ishte më në detyrë, pushoi së fshehuri kapitalin e tij. Pas largimit nga detyra, ai fitoi aksione në shumë kompani të suksesshme përmes kompanive familjare. Edhe pse ai nuk gjendej askund në dokumentet zyrtare, si rregull, në dokumente dilte kompania me pronësi misterioze – “Exico”. Më vonë, kur firmat familjare të Mijalkovit u shfaqën në strukturat e pronësisë, “Exico” u zhduk.

Blihen pasuri dhe aksione në emër të personave të tretë për t’u fshehur pronari i vërtetë

Kontrolli mbi kapitalin në shtet nuk ka qenë kurrë pika e tij e fortë. Sipas Ligjit për parandalimin e korrupsionit, çdo zyrtar i emëruar apo i zgjedhur duhet të dorëzojë fletë anketuese për gjendjen pasurore 30 ditë pas hyrjes në detyrë dhe 30 ditë pas largimit nga ajo. Ndërkohë raportohet edhe për çdo ndryshim në pronën e tij apo të anëtarëve të familjes me të cilët jeton. Komisioni kundër korrupsionit duhet të monitorojë, nëse ndonjë nga zyrtarët ka fituar pasuri që është në mënyrë disproporcionale më e madhe se të ardhurat e tyre, të njoftojë institucionet kompetente, Policinë Financiare, Prokurorinë Publike, DAP ose Drejtorinë e Inteligjencës Financiare, të cilët më pas duhet të hetojnë çështjen dhe vendosin nëse do të hapin procedurë kundër atij personi.

Për dy gjyqtarë, për shembull, kemi pasur dyshime se pasuria e tyre është rritur në mënyrë disproporcionale në raport me të ardhurat e tyre, e kemi njoftuar Policinë Financiare, por rastet nuk kanë marrë asnjë epilog, thotë Biljana Ivanovska, kryetare e Komisionit Shtetëror për Parandalimin e korrupsioni (KSHPK).

Nëse shikoni fletët anketuese të një numri të madh zyrtarësh, mund të shihni se shumica prej tyre nuk kanë raportuar asgjë në fletët anketuese, ose përndryshe, ata raportuan vetëm një makinë të vjetër në emër të gruas së tyre, ose një apartament, ose tokë ndërtimore që është në pronësi të tyre.

Problemi më i madh është fakti se, kushdo që ka pasuri të përfituara në mënyrë të paligjshme, e sidomos para në dorë, mund të blejë pronë në emër të një të treti, ndërsa kur të mos jetë më në detyrë (kështu nuk do të ketë as detyrimin për të paraqitur listë anketuese dhe për të qenë nën vëzhgimin publik), mund ta transferojë në emër të tij. Dhe kjo tashmë hyn në domenin e të dhënave personale dhe mbetet mister se çfarë lloj pasurie kanë këta persona.

Një grup pune ekspertësh ka kohë që po përgatisin projektligjin për origjinën e pronës, i formuar nga kabineti i ish-zëvendëskryeministrit Ljupço Nikollovski dhe Këshilli i Evropës.

Përgatitja e draft versionit të ligjit të propozuar është në fazën përfundimtare. Zgjidhja ligjore e propozuar parashikon dispozita që mundësojnë verifikimin e origjinës së pasurisë nëse ka dyshime për mënyrën e përftimit të saj. Me këtë zgjidhje ligjore vendoset për herë të parë kontrolli i kapitalit, i cili i hap rrugë konfiskimit të pasurisë së fituar në mënyrë të paligjshme dhe parandalon pasurimin e paligjshëm në kurrizin e qytetarëve, shkruan në faqen e Qeverisë.

Përvoja, sipas Nikollovskit, ka treguar se zyrtarët pronën e fituar në mënyrë të paligjshme ua transferojnë personave të tjerë dhe pas përfundimit të detyrës e kthejnë në emër të tyre, prandaj në draft-versionin e ligjit janë vendosur standarde kohore.

Të gjithë ata që nuk do të mund të dëshmojnë origjinën e pasurisë mbi 30 mijë euro të fituar vitin e kaluar, do t’i konfiskohet, parashikon draft-versioni i Ligjit për prejardhjen e pronës, njoftuan mediat vitin e kaluar.

Por, ky ligj ende nuk është miratuar dhe Ivanovska thotë se ka pasur disa sugjerime se si të futen sa më shumë dispozita që do të sjellin efikasitet më të madh. Por, e gjithë kjo kushton shumë para.

“Ajo që kam menduar se duhet të përfshihet në ligj është që në momentin kur çdo person fizik fiton një pronë të caktuar, duhet të japë prova se nga vijnë mjetet e tij. Është një sistem që duhet bërë duke lidhur të gjitha të dhënat nga institucione të ndryshme, duke filluar nga bankat, Drejtoria e Policisë Financiare, DAP etj. E gjithë kjo mund të bëhet përmes softuerit të zhvilluar mirë, dhe pastaj do të shohim se çfarë mungon që ai softuer të zhvillohet më tej. Por asgjë nuk doli nga kjo, sepse kushton shumë para. Sipas vendimeve të deritanishme, zyrtari mund të blejë pronë në emër të palëve të treta dhe kur nuk do të jetë më zyrtar i zgjedhur apo i emëruar, mund ta kthejë atë në emër të tij dhe aty përfundon gjithçka”, thotë Ivanovska.

Në përvojën e deri tanishme, nuk njihet asnjë zyrtar që ka dhënë përgjegjësi për pasuritë e deklaruara që tejkalojnë ndjeshëm të ardhurat e tij. Për pasurinë e padeklaruar në Komisionin Kundër Korrupsionit, gjobat janë të buta dhe prandaj, në këtë mënyrë zyrtarët janë më të motivuar që të mos deklarojnë pasurinë, sesa ta deklarojnë atë dhe kështu të jenë nën vëzhgimin e publikut dhe të hetohet origjina e saj.