Si mund të përgatiten qeveritë për kriza komplekse në shekullin XXI?!
Qeveritë kudo në botë vazhdimisht duhet qenë në kërkimin dhe zbatimin e instrukcioneve për tejkalimin e pengesave për politikëbërjen në një botë gjithnjë e më të ndërlidhur.
Nevoja për politikëbërje për t’iu përgjigjur krizave komplekse ndërkombëtare të mbivendosura nuk ka qenë kurrë më e nevojshme. Shikuar nga pandemia globale COVID-19 dhe efektet e saj të gjera ekonomike dhe sociale deri te pushtimi i vazhdueshëm rus i Ukrainës dhe ndikimi i tij i thellë në sistemet ndërkombëtare të energjisë dhe ushqimit që tashmë po përballen me kërcënimin e ndryshimeve klimatike, politikëbërësit po përballen gjithnjë e më shumë me krizat që nuk mund të kufizohet në një fushë të vetme politike apo shkallë analize. Në të vërtetë, nevojitet një ndryshim më i thellë dhe në detaje në mënyrën se si qeveritë i imagjinojnë skenarët strategjikë, ngase qasjet ekzistuese janë të pamjaftueshme për t’u marrë me emergjencat komplekse dhe politikëbërësit duhet t’u përgjigjen në mënyrë efektive ngjarjeve.
Krizat komplekse vazhdojnë të ndodhin, politikëbërësit nuk janë të përgatitur
Në një botë më të kontestuar, ekziston një çekuilibër i fortë midis anës së kërkesës dhe ofertës së qeverisë. Kapaciteti i qeverive për të ofruar mallra publike dhe ndërkombëtare sfidohet rëndë për shkak të hiperlidhjes që vjen me globalizimin dhe ndërrimet e vazhdueshme të fuqisë globale. Shtetet sot veprojnë në një mjedis të karakterizuar si nga aktorë transnacionalë, ashtu edhe nga sfidat e politikave që tejkalojnë ndarjen e brendshme dhe atë ndërkombëtare që mbështet strukturat e qeverisjes moderne. Ky është një problem shumë serioz që ka shkaktuar polarizimin, populizmin, protestën dhe konfliktin e brendshëm në një sërë vendesh, përfshirë edhe Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Derisa kjo përhapje transnacionale e pushtetit e bën më të lehtë marrjen e pushtetit, ajo gjithashtu e bën më të vështirë përdorimin dhe më të lehtë humbjen. Prandaj, nevoja për të zhvilluar strategji që janë të përshtatshme për qëllimin e caktuar, është me të vërtetë shumë urgjente.
Sot, institucionet kombëtare dhe ato ndërkombëtare kanë mbetur prapa. Ekziston një tendencë shumë e madhe për t’iu përgjigjur problemeve në pjesët përbërëse të tyre në vend që t’i trajtojmë ato në mënyrë holistike. Përballë sfidave të mbijetesës së sotme, të cilat përfshijnë fusha të shumta të lidhura me politikat, strategjia dhe shtetësia shpesh duken të kufizuara. Për shembull, konflikti global kino-amerikan i reziston reduktimit në luftime ose aleanca me shumën zero. Shumë analistë fokusohen nëse dhe kur SHBA-ja dhe Kina janë të destinuara të shkojnë në luftë. Por, inkuadrimi i përhapjes dhe tranzicionit të fuqisë globale në këtë mënyrë kap vetëm një pjesë të vogël të problemeve komplekse shoqëruese me të cilat politikëbërësit duhet të përballen.
Për të marrë një shembull tjetër tingëllues, përgjigjet ndaj COVID-19 nuk mund të arrihen vetëm brenda kufijve të një shteti. Qeveritë duhet të lundrojnë jo vetëm sistemet politike dhe atributet sociale të vendeve të tyre, por edhe mjedisin e tyre global për të gjetur mënyrën më të përshtatshme për të fituar besimin dhe pajtueshmërinë e publikut për menaxhimin e çdo kërcënimi për shëndetin publik. Prandaj, politikat kombëtare minohen nëse qeveritë dështojnë të bashkëpunojnë për të rritur normat e vaksinimit në nivel global dhe të fokusohen vetëm në popullsinë e tyre.
Përqafimi i kompleksitetit si një rrugë përpara
Siç e kanë ditur prej disa kohësh strategët e korporatave, qasja ndaj problemeve komplekse të ndërlidhura do të thotë gjetja e mënyrave për të vepruar brenda këtij kompleksiteti, në vend që të vazhdojë me mjetet e politikave që nuk janë të përshtatshme për qëllimin. Politikëbërësit duhet të mendojnë përtej fushave të politikave të izoluara dhe binarit vendas/ndërkombëtar. Të bësh këtë do të sjellë një lëvizje drejt qasjeve holistike që përdorin me vetëdije marrëdhëniet midis sektorëve dhe sistemeve të kuptuara më parë veçmas. Kjo jo vetëm që do të çojë në përgjigje më të mira ndaj krizave komplekse, por gjithashtu do të zbulojë një sërë aktorësh dhe marrëdhëniesh që mund të shfrytëzohen dhe kultivohen në ndjekjen e objektivave të politikës. Si rezultat, ky vlerësim me natyrën e ndërlidhur të politikës ndërkombëtare ka potencialin për të fuqizuar vendimmarrësit duke zbuluar rrugët për të shqyrtuar objektivat e tyre të errësuara më parë nga qasjet e politikave konvencionale.
Strategjia dhe krijimi i shtetit të shekullit të njëzetenjë duhet të përqafojë rivlerësimin e vazhdueshëm dhe të vetëdijshëm të bazave mbi të cilat ndiqet strategjia dhe shtetësia.
Trajtimi i problemeve komplekse në një mënyrë efektive nuk vjen me një plumb argjendi. Politikëbërësit duhet të jenë mjaft të guximshëm për të dështuar në strategjitë dhe politikat e tyre, për të rivlerësuar dhe rikalibruar. Kjo kërkon mbështetje institucionale dhe një kulturë që përqafon dështimin, duke përfshirë trajnimin dhe mësimin e vazhdueshëm. Kjo është sfida përfundimtare që duhet të përballojë strategjia bashkëkohore dhe shteti.
