Këto janë janë ndryshimet midis propozimit francez paraprak dhe atij të ri

F. Xh. 21:08, 01-07-2022

Qeveria publikoi sot dokumentet që lidhen me të ashtuquajturat Propozimi francez, pra përpjekja e presidencës së djeshme franceze me BE-në për të hequr veton e Bullgarisë që Maqedonia e Veriut të nisë negociatat e anëtarësimit, shkruan Portalb.mk.

Është një paketë e disa dokumenteve që duhet të merren parasysh si një e tërë, sepse janë të ndërlidhura. Ndër to, më e rëndësishmja është Korniza Negociative, e cila përshkruan mënyrën dhe përmbajtjen e negociatave të anëtarësimit për Maqedoninë e Veriut. Së bashku, dokumentet janë 33 faqe dhe, të paktën tani për tani, janë të disponueshme vetëm në anglisht.

Këto janë ndryshimet nga propozimi paraprak dhe ky i fundit:

Fillimi i fillimit të negociatave

Një ndryshim lidhet me çështjen e fillimit të negociatave të anëtarësimit.

Propozimi francez i 17 qershorit parashikonte që Këshilli i Çështjeve të Përgjithshme të BE-së të miratojë Kornizën Negociative për Maqedoninë e Veriut dhe të caktojë një konferencë politike ndërqeveritare për të njëjtën ditë.

Gjithashtu ishte parashikuar që Këshilli në të njëjtën mbledhje të merrte një vendim që konferenca e ardhshme ndërqeveritare për hapjen e negociatave për anëtarësim të mbahej sapo Maqedonia e Veriut të përfundojë procedurën për ndryshimin e Kushtetutës me qëllim të afrimit të bullgarëve. Këtu është formulimi nga propozimi fillestar francez (përfundimet e Këshillit të BE-së) për fillimin e negociatave:

Në propozimin aktual të modifikuar, ngjashëm me atë të mëparshëm, është paraparë që Këshilli i BE-së të miratojë Kornizën Negociuese dhe të caktojë një konferencë politike ndërqeveritare. Risi është futja e të ashtuquajturit “faza e hapjes” së negociatave të anëtarësimit, e cila fillon me konferencën politike ndërqeveritare dhe përfundon me një konferencë të re (të dytë) ndërqeveritare, e cila do të zhvillohet (pa pasur nevojë për një vendim të ri politik të Këshillit të BE-së) pas përfundimit të ndryshime kushtetuese për futjen e bullgarëve në të. Procesi i shqyrtimit do të zhvillohet ndërmjet konferencës së parë dhe të dytë ndërqeveritare. Prezantimi i Kornizës Negociuese është paraparë të bëhet në konferencën e dytë ndërqeveritare. Këtu është formulimi nga propozimi i modifikuar (Përfundimet e Këshillit të BE-së) për fillimin e negociatave:

Në vend të një protokolli, rishikime vjetore sipas nenit 12

Një nga arsyet kryesore që propozimi fillestar francez nuk ishte i pranueshëm për Qeverinë ishte përmendja e protokolleve dypalëshe të Marrëveshjes me Bullgarinë në pjesën e Kornizës Negociuese ku monitorohen rezultatet në fushën e marrëdhënieve të fqinjësisë së mirë. Në atë version të propozimit francez, në kllapa, ishte teksti i mëposhtëm:

“…si dhe protokollet dypalëshe për zbatimin e saj (të marrëveshjes me Bullgarinë)”.

Në propozimin e ri, konkretisht në Kornizën Negociuese, nuk ka asnjë shprehje “protokolle dypalëshe”. Një formulim i ri është shtuar në vend të tij:

“…si dhe rishikimet vjetore dhe masat për zbatimin efektiv të tij në përputhje me nenin 12 (të marrëveshjes me Bullgarinë)”.

Përndryshe, neni 12 i Marrëveshjes për fqinjësi të mirë me Bullgarinë nga viti 2017 është një mekanizëm me të cilin Shkupi dhe Sofja ranë dakord të themelojnë një komision të përbashkët ndërqeveritar që do të mbajë takime një herë në vit, me qëllim që të shqyrtohet zbatimi efektiv i Marrëveshjes.

Protokolli që do të nënshkruhet nga ministrat e jashtëm (para se Këshilli i BE-së të vendos Kornizën Negociuese dhe të vendosë për mbajtjen e dy konferencave ndërqeveritare) përmendet në konkluzionet e Këshillit dhe në deklaratën hapëse të BE-së për konferencën e parë ndërqeveritare, me vlerësimin se është një “hap i rëndësishëm që do të kontribuojë në marrëdhëniet e fqinjësisë së mirë dhe bashkëpunimin rajonal, të cilat mbeten elemente thelbësore të procesit të zgjerimit”.

Ndryshe, sot Qeveria e Republikës së Maqedonisë së Veriut pas takimit të mbajtur me partnerët e koalicionit, në formë integrale në ueb-faqen e saj e ka publikuar propozimin nga presidenca franceze për tejkalimin e çështjeve mes RMV-së dhe Bullgarisë, me qëllim që t’i hapet rrugë fillimit të bisedimeve me Bashkimin Evropian. Kryeministri Dimitar Kovaçevski, këtë propozim e ka vlerësuar si më të favorshëm se sa parapraku, të cilin e refuzoi në Bruksel.

Ndryshe, së fundmi në Bullgari, ra Qeveria e kryeministrit Kiril Petkovit, çka rëndoi edhe më tej krizën politike në Bullgari. Në Samitin e BE-së, Bullgaria nuk e kishte hequr veton, pasi parlamenti duhej të miratonte propozimin francez dhe për rrjedhojë edhe të hiqte veton. Por pas Samitit, gjegjësisht më 24 qershor të këtij viti propozimi i Macronit kaloi në Parlamentin bullgar, që nënkuptonte heqjen e vetos nga Bullgaria ndaj Maqedonisë së Veriut, por njëkohësisht edhe heqjen e pengesës për Shqipërinë për vijimin e mëtejshëm të procesit integrues në BE.

Kujtojmë se para heqjes së vetos, hapja e negociatave me Bashkimin Evropian për Maqedoninë e Veriut bllokohej vazhdimisht nga Bullgaria. Sofja zyrtare kërkonte që Shkupi t’i pranojë kërkesat bullgare se gjuha maqedonase është normë e asaj bullgare dhe se kombi maqedonas është krijuar nga Josip Broz Tito. Ky kontest bllokoi për dy vite procesin eurointegrues të vendit, me çka Bullgaria gjatë vitit 2021 i vendosi dy herë veto Maqedonisë së Veriut, njëherë në qershor, kurse më pas, më 14 dhjetor të vitit 2021, edhe një herë e bllokoi fillimin e negociatave RMV-BE.

Edhe në vitin 2020, njëjtë vendi fqinj, i vendosi dy here veto Maqedonisë së Veriut, një herë në këshillin e ministrave të Jashtëm të BE-së si dhe në Këshillin për Punë të Përgjithshme të BE-së, duke penguar në këtë mënyrë miratimin e kornizës negociuese për fillimin e negociatave të vendit me BE-në. Për zgjidhjen e kontesteve të historisë, komisioni maqedonaso – bullgar ka mbajtur takime, po nuk kanë arritur të gjejnë zgjidhje. Palët kanë mosmarrëveshje më së shumti rreth identitetit të figurave historike të Mbretit Samoil dhe Goce Delçevit.