Çmimi i energjisë elektrike është rritur, kompanitë si zgjidhje po investojnë në fotovoltaikë

Fabrikat e prodhimit të ushqimit, impiantet e ambalazhimit të ujit, kompanitë e transportit, objektet e përpunimit të metaleve, kompanitë e shpërndarjes e deri te kompanitë komunale në mbarë vendin gjatë periudhës së kaluar kanë investuar në sigurimin e furnizimit me energji elektrike. Interesi është i madh, është fokusuar kryesisht në ndërtimin e termocentraleve fotovoltaike, të cilat kryesisht ndërtohen brenda objekteve ekzistuese industriale, transmeton Meta.mk.

Komisioni Rregullator i Shërbimeve të Energjisë dhe Ujit muajt e fundit është vërshuar me aplikime për dhënien e licencave për prodhimin e energjisë elektrike nga kompanitë dhe një numër i madh i kompanive të cilave u është dhënë një licencë e tillë.

Oda Ekonomike e Maqedonisë së Veriut thotë se jemi në një situatë të shumë krizyve. Në mars të vitit të kaluar kompanitë paguanin 60 euro për megavat orë, ndërsa në mars të këtij viti çmimi i energjisë elektrike u rrit në 280 euro për megavat orë, gjegjësisht rritja e energjisë elektrike për kompanitë u rrit për 4-5 herë.

“Në rajon për momentin Maqedonia, Kosova dhe Shqipëria janë lënë tërësisht në treg të hapur. Serbia garanton 75 euro / MWh deri në korrik, në Bosnje çmimi i energjisë elektrike është 69 euro / MWh, Greqia subvencionon industrinë me 130 euro / MWh dhe Bullgaria ka një formulë të ndryshueshme, e cila mund të shkojë deri në 120 euro / MWh subvencione, kështu që ekonomia e Maqedonisë po bëhet jokonkurruese dhe kjo herët a vonë do të ketë ndikim serioz në punën e mëtutjeshme”, thonë nga Oda Ekonomike.

Oda shton se investimi në termocentrale fotovoltaike është aktualisht i vetmi opsion më i shpejtë, përmes të cilit kompanitë mund të arrijnë një faturë më të ulët të energjisë elektrike.

Kriza energjetike me të cilën përballen kompanitë nga mesi i vitit 2021, vazhdoi t’i prekë ato edhe më fort pas fillimit të konfliktit ruso-ukrainas, në pjesën e çmimit të lartë të energjisë elektrike që u nevojitet për funksionim të pandërprerë. Oda Ekonomike ë ndihmon kompanitë në ofrimin e informacionit dhe udhëzimeve të duhura në sigurimin e dokumentacionit për investime në burimet e rinovueshme të energjisë.

Kompanitë zgjedhin midis dy formave të ndryshme të investimit në termocentrale fotovoltaike. Nëse investojnë në sigurimin e energjisë elektrike për nevojat e tyre, atëherë nuk kanë nevojë për asnjë licencë apo miratim. Aktualisht nuk ka një numër të saktë të kompanive që kanë investuar në këtë mënyrë alternative të sigurimit të energjisë elektrike. Mënyra e dytë është kur kompanitë krahas nevojave të tyre duan të shesin një pjesë të energjisë elektrike të prodhuar, për të cilën lëshohet licencë nga Komisioni Rregullator i Shërbimeve të Energjisë dhe Ujit..

Komisioni Rregullator konfirmoi se për momentin ka një interesim të madh nga kompanitë për të investuar në termocentrale fotovoltaike. Vite më vonë, në vitin 2019 kishte 35 termocentrale të reja fotovoltaike me kapacitet 5.8 megavat, në vitin 2020 janë 29 me fuqi të instaluar 7 megavat, ndërsa vitin e kaluar ishin 48 termocentrale diellore me kapacitet 14 megavat.

“Që nga prilli i vitit 2022, Komisioni ka lëshuar 36 licenca për prodhimin e energjisë elektrike nga termocentralet fotovoltaike me kapacitet të instaluar prej 12.7 MW. Praktikisht, në katër muajt e parë të këtij viti kemi 47 për qind të kapacitetit të përgjithshëm të tre viteve të fundit, që është një konfirmim i interesimit të madh”, thonë nga Komisioni Rregullator për Energji.

Ata pohojnë gjithashtu se ka disa arsye për rritjen e interesit të kompanive për të investuar në energjinë e gjelbër, të cilën përveç nevojave të tyre, planifikojnë t’i shesin në tregun e energjisë.

Faktori kryesor për investime është rritja e ndjeshme e çmimit të energjisë elektrike disa herë, por jo më pak e rëndësishme është sigurimi në furnizimin me energji elektrike për kompanitë në periudhën e ardhshme.

“Teknologjia është bërë më e aksesueshme, madje një pjesë e saj prodhohet në vend. Përvoja e personave të autorizuar të përfshirë është rritur nga vetë përgatitja e projekteve deri në realizimin e termocentraleve fotovoltaike, madje në treg ka edhe persona juridikë që ofrojnë çelës në dorë”, sqarojnë nga Komisioni Rregullator.

Si në Komisionin Rregullativ të Energjisë ashtu edhe në Odën Ekonomike të Maqedonisë së Veriut thonë se çmimi i energjisë elektrike është vazhdimisht në rritje. Komisioni thekson se për momentin nuk mund të parashikohet lëvizja e saj e mëtejshme. Oda shton se çmimi i energjisë elektrike në bursë në periudhën e kaluar është vazhdimisht i lartë, rreth 200 euro për megavat orë energji elektrike.

“Të gjitha parashikimet dhe analizat tregojnë se çmimi i energjisë elektrike nuk do të kthehet në nivelin prej 65 euro për MWh, siç ishte vitin e kaluar dhe se përveç pasojave të pandemisë, në vitet në vijim do të vazhdojmë të përballemi me këtë çështje”, theksojnë nga Oda Ekonomike.

Nga Komisioni Rregullator shtojnë se çmimet e energjisë elektrike varen nga disa rrethana, ndër të cilat janë çmimet e burimeve parësore për prodhimin e energjisë elektrike dhe zhvillimet gjeopolitike. Ndaj ata thonë se amvisëritë në vend do të duhet të fokusohen në uljen e varësisë nga energjia elektrike që e sigurojnë nga një furnizues universal.

Maqedonia e Veriut duhet të punojë seriozisht për të gjitha amvisëritë që janë të interesuara, për t’u mundësuar vendosjen e paneleve fotovoltaike për të përballuar konsumin e tyre të energjisë elektrike.

“Kursimi kryesor nga instalimi i paneleve fotovoltaike është se në periudhat e tarifave të larta ditore, kur çmimi i energjisë elektrike është më i lartë, familjet në vend që të blejnë energji elektrike, do të mund të sigurojnë një pjesë ose të gjithë nevojat e tyre për energji elektrike nga prodhimi i tyre”, thanë nga Komisioni Rregullator.

Krahas sigurisë në furnizimin me energji elektrike për periudhën e ardhshme, duke investuar në fotovoltaikë në amvisëri në afat të gjatë dhe në kompani në një kohë më të shpejtë, fondet e investuara kthehen me ulje drastike të faturave të energjisë elektrike.

Vlerësohet se në Maqedoninë e Verout ka 280 ditë me diell në vit, që është një situatë e favorshme për sigurimin e energjisë elektrike nga dielli. Ajo çka është më e rëndësishme, përdorimi i energjisë së gjelbër nga fotovoltaikët automatikisht zvogëlon përdorimin e lëndëve djegëse fosile për prodhimin e energjisë elektrike, gjë që në vendbanimet ku janë të vendosura termocentralet e Maqedonisë së Veriut, kjo në afat të gjatë mund të ndikojë në uljen e ndotjes së ajrit dhe emetimeve të gazeve serrë në nivel shtetëror.

Sipas Regjistrit të termocentraleve për prodhimin e energjisë elektrike nga burimet e rinovueshme të energjisë së Agjencisë së Energjisë, në fillim të vitit 2022, në vend kishte 191 termocentrale fotovoltaike me kapacitet 28.78 megavat. Në të njëjtën kohë, Maqedonia e Veriut ka 102 hidrocentrale të vogla me kapacitet të instaluar prej 90,62 megavat, si dhe një park me erë, tre termocentrale të biogazit dhe një kapacitet energjetik që funksionon me biomasë. Të gjitha këto kapacitete energjetike që përdorin burime të rinovueshme të energjisë kanë një kapacitet total të instaluar prej 163.79 megavat.