Stojanovski: Qarqet politike dhe mediatike i mësojnë qytetarët e RMV-së me vite se gjuha e urrejtjes është diçka “normale”

“Pas nisjes së krizës ruso-ukrainase në vendin tonë në rrjetet sociale, filloi një luftë propagandistike, e mbushur me gjuhë urrejtjeje dhe “brohoritje” nga palët ndërluftuese. Disa media dhe qarqe politike mësojnë me vite qytetarët e Republikës së Maqedonisë së Veriut se gjuha e urrejtjes është diçka “normale” dhe se thirrjet për dhunë janë pjesë “normale” e diskursit politik, madje paraqitet si diçka “demokratike”, tha për portalin “Llokallno“, Filip Stojanovski, drejtori i Partneriteteve dhe Zhvillimit të Resurseve në Fondacionin Metamorfozis, shkruan Meta.mk, transmeton Portalb.mk.

Stojanovski thekson se Kodi ynë Penal e konsideron si krim gjuhën e urrejtjes, thirrjet për dhunë dhe arsyetimin e krimeve kundër njerëzimit dhe krimeve të luftës.

“Fatkeqësisht, fakti që prokuroria jonë, gjyqësori dhe institucionet e tjera shtetërore nuk janë plotësisht të reformuara sipas standardeve evropiane, lejon mosndëshkimin e krimeve të tilla dhe kjo pastaj kalon në sjelljen e qytetarëve”, tha Stojanovski.

Sa i përket luftës në Ukrainë, sipas Stojanovskit, është e qartë se disa burime të propagandës inkurajojnë qytetarët që të miratojnë gjakderdhjen në vend të zgjidhjes paqësore të konfliktit, gjë që është parakusht që Rusia të mos sillet në mënyrë agresive.

“Burime të tilla përfshijnë disa parti politike lokale dhe politikanë individualë, media dhe ushtri të lidhura me troll, të cilët kanë shprehur më parë orientim antiperëndimor, anti-BE dhe anti-NATO dhe kërkojnë të imponojnë një sundim autoritar në stilin e diktaturës së Vladimir Putin. Disa nga mediat që nuk janë dukshëm të lidhura me qendra të tilla të pushtetit mund të shihet se bien nën ndikime të huaja, nga mënyra se si ato transmetojnë përmbajtje në dhe nga Rusia,” shpjegoi Stojanovski.

Stojanovski thotë se veçanërisht i rëndësishëm në këtë rast është ndikimi në media që vjedhin lajmet nga Serbia dhe vendet e tjera fqinje, sepse në mënyrë jokritike transmetojnë paragjykime politike nga mediat vendase, duke shpjeguar se këto ndikime të huaja janë në terren pjellor në vendin tonë sepse qytetarët tanë janë subjekt i teorive konspirative siç dëshmohet nga kërkimet e tyre nga vitet e mëparshme.

Sipas tij, niveli dhe veçanërisht cilësia e arsimit është një nga faktorët që e bëjnë qytetarin rezistent ose jo ndaj këtij lloj manipulimi.

“Një nga elementët kryesorë është se vendi ynë është në fund të listës europiane sipas nivelit të rezistencës ndaj lajmeve të rreme. Kjo është arsyeja pse është e rëndësishme promovimi i shkrim-leximit mediatik dhe futja e tij në të gjitha nivelet e arsimit. Edukimi në shtëpi është gjithashtu një element i rëndësishëm. Nëse prindërit ua mbushin mendjen fëmijëve të tyre me paragjykime, nëse nuk i mbështesin kur duhet të zhvillojnë aftësi të të menduarit kritik, fëmijë të tillë do ta kenë të vështirë të mos rriten në hapat e prindërve të tyre. Një nga gjetjet kryesore të studimit të Metamorfozës mbi dezinformimin e Covid-19 nga viti 2020 është se një rol të madh në gatishmërinë për të pranuar dhe përhapur dezinformata është paragjykimi politik. Shumë njerëz në vendin tonë e vënë veten në rolin e transmetuesve të dezinformatave që mendojnë se ndihmojnë për të pasur sukses në kauzën e tyre, ose mendojnë se janë në dëm të diçkaje për të cilën kanë një mendim negativ (shkak, ideologji, parti, shtet, bashkim…). Të njëjtat mekanizma psikologjikë janë në funksion në lidhje me luftën aktuale. Është për të ardhur keq që shpeshherë shpërndajnë dezinformata të tilla pa i besuar, por me kalimin e kohës e adoptojnë vetë dhe bëhen viktima të mashtrimit”, shpjegon Stojanovski dhe shton:

Ndodh gjithashtu në nivelin më të lartë politik kur vendimmarrësit fillojnë të besojnë në propagandën e tyre. Dhe kjo është një recetë për fatkeqësi, sepse i bën ata të paaftë për t’u përballur me realitetin.

Stojanovski thekson se nevojitet një reagim urgjent nga të gjitha institucionet shtetërore sepse është shqetësues agresioni në rritje i qytetarit të RMV-së.

“Ishte përvoja evropiane me nazizmin që u mund nga viktima të paprecedentë në vitin 1945 që çoi në krijimin e një sistemi të të drejtave të njeriut që në nivelin e Këshillit të Evropës, gjuhën e urrejtjes e konsideron krim. Dhe kjo përvojë tregon se përhapja e urrejtjes dhe nxitja e diskriminimit, nxitja e pasioneve të ulëta çon në dhunë fizike, luftëra dhe gjenocid. Ne e dëshmuam këtë zhvillim gjatë luftërave pas shpërbërjes së Jugosllavisë, kur u përgatit terreni për herë të parë në vitet 1980 për propagandën nacionaliste që justifikonte dhunën, duke kulmuar me gjenocidin e Srebrenicës në vitin 1995, kur mijëra njerëz u “ekzekutuan vetëm për shkak se i përkisnin një grupi etnik”, shpjegon Stojanovski.

Në një situatë të tillë, sipas tij, secili prej nesh mund të pyesë veten nëse ajo që po bën ndihmon në shpëtimin e jetëve njerëzore dhe ndalimin e shkatërrimit të mëtejshëm apo jo.

“Lufta për të drejtat e njeriut bëhet përmes luftës për të vërtetën, ndaj është e rëndësishme që të mbështeten gazetarët profesionistë, veçanërisht ata që kontrollojnë faktet dhe ekspozojnë dezinformatat, siç bën këtu “Vërtetëmatësi”. Shumë prej nesh mashtrohen nga propaganda që justifikon luftën pushtuese të nisur nga Rusia në 2014 si një mjet për zgjidhjen e problemeve”, tha Stojanovski.

Stojanovski thotë se secili prej nesh duhet të ballafaqohet me faktin se me vite mësohet të urrejmë dhe se ky problem kërkon jo vetëm vetëekzaminim personal, por përgjigje sistematike nga shteti dhe sistemi arsimor dhe shëndetësor.

“Bombardimi me dezinformata dhe gjuhë të urrejtjes ndikon edhe në shëndetin mendor. Një gjë tjetër që secili prej nesh mund të bëjë është të pyesim veten se cilat gënjeshtra ka besuar këto ditë dhe pse. Për mua është normale nëse dikush më ka gënjyer që të mos i besoj më, kështu që besoj se secili prej nesh mund të aplikojë të njëjtën gjë për mediat dhe figurat politike”, tha Stojanovski.