RMV, më pak deputetë dhe ministra premtohen vetëm nga opozita

Në programin e LSDM-së nga viti 2016, para ardhjes në pushtet, thuhet se partia do të bëjë ndryshime kushtetuese që do të zvogëlojnë numrin e deputetëve në Kuvend. Tani me kërkesë të VMRO-DPMNE-së për përbërje më të vogël parlamentare thonë se kërkesa është hipokrite. Partia opozitare kërkon uljen e numrit të deputetëve në 90, raporton REL në gjuhën maqedonase, transmeton Portalb.mk.

Partitë opozitare premtojnë më qeveri më të vogël dhe më pak deputetë, por llogaritë e tyre ndryshojnë kur ata vijnë në pushtet.

“Parlament më i vogël, deputetë më të fortë”, premtoi LSDM në programin e saj të vitit 2016 “Plani për jetë në Maqedoni” kohë në të cilën partia erdhi në pushtet. Por tani, idenë e opozitës për më pak deputetë, qeveria thotë se është kërkesë hipokrite.

Kuvendi i Maqedonisë ka 120 deputetë me mundësi deri në 140, ndërsa VMRO-DPMNE kërkon të zvogëlohen në 90 deputetë. Kuvendi në kohën e qeverisjes së VMRO-DPMNE-së me Nikolla Gruevskin dikur kishte 123 deputetë, sepse tre vende ishin të rezervuara për deputetët e diasporës.

Ish-kryetari i parlamentit Tito Petkovski tha se partitë dalin me ide të tilla përpara zgjedhjeve ose kur vendi po përballet me probleme të rëndësishme ekonomike, politike dhe shëndetësore.

“Partitë duan të bëjnë lajka edhe më shumë, gjoja bëhet fjalë për më pak shpenzime, pastaj parlament joefikas, më pak fonde, nuk ka lidhje. Të gjitha këto argumente janë përmendur disa herë deri më tani kur është përmendur ideja e 90 deputetëve”, tha Petkovski.

Ai thotë se kur u miratua Kushtetuta, vendi mori shumë shembuj nga demokracitë e vjetra parlamentare, u pa shembulli i Sllovenisë, e cila ka përafërsisht të njëjtë popullsinë me të Maqedonisë dhe ka 90 deputetë, por pas shumë debateve është konstatuar se Kuvendi duhet të ketë 120 deputetë me mundësi deri në 140.

“Këto argumente që po paraqiten tani kishin një kuptim krejt tjetër atëherë. Vetë VMRO-DPMNE atëherë insistoi që të ketë sa më shumë njerëz për shkak të fuqisë së përfaqësimit në Kuvend, e jo të jetë parlament efikas”, tha Petkovski.

Në programin e LSDM-së nga viti 2016 thuhet se partia do të nxisë ndryshime kushtetuese që do të zvogëlojnë numrin e deputetëve në Kuvend. Shkruhet gjithashtu se do të propozojnë që zgjedhja e deputetëve të bëhet me parimin e listave të hapura, që do të rezultojë me deputetë më të fortë që nuk do të bëhen makineri e votimeve partiake, shkruhet në programin e tyre në atë kohë.

Në faqen 231 të programit shkruhet se numri i ministrave në Qeveri do të zvogëlohet nga 26 ekzistues në 20. Në programin parazgjedhor të LSDM-së nga viti 2020 nuk ka premtime të tilla.

Para se të vinte në pushtet, LSDM premtoi uljen e numrit të ministrave në 20, por më pas formoi kabinetin qeveritar me 26 anëtarë. Pas zgjedhjeve të vitit 2020, kabineti mbeti më i shkurtër për ministrat pa portofol dhe u zvogëlua në 20 anëtarë, por me riorganizimin e ri të qeverisë tani ka 21 anëtarë.

Ideja për më pak deputetë tani po ringjallet nga VMRO-DPMNE, parti që është në opozitë, edhe pse në programin e tyre zgjedhor nuk ka një premtim të tillë të qartë. Në programin e tyre “Rimëkëmbja për Maqedoninë” nga viti 2020 thuhet se janë të përkushtuar që të rrisin efikasitetin e vendit dhe të ndërtojnë institucione të forta në çdo nivel.

Në programin e tyre, në pjesën për Kuvendin ka premtime për pyetje më të shpeshta parlamentare, komunikim më të mirë të deputetëve me qytetarët, propozim për uljen e shpenzimeve të udhëtimit për deputetët, por nuk ka premtime për uljen e numrit të deputetëve. Programi parashikon një zvogëlim të ministrive pa portofol dhe një përfaqësim 40 për qind të grave në qeveri.

Petkovski tha se me ardhjen e një partie në pushtet harrohen premtimet dhe pozitat e forta partiake.

Ideja për më pak deputetë nuk është e re dhe e hap çdo parti kur është në opozitë, por kur vjen në pushtet nuk e përmbush, thotë analisti politik Xhelal Neziri.

“Ideja është e mirë, sepse Republika e Maqedonisë së Veriut ka më së shumti deputetë në atë raport me numrin e banorëve. Numri më i madh i deputetëve do të thotë më shumë shpenzime nga buxheti i shtetit, nëse numri i tyre zvogëlohet në 90 ose më pak, atëherë do të kursehen para të konsiderueshme të cilat më pas mund të përdoren për projekte më të rëndësishme. Nuk ka nevojë për kaq shumë deputetë prej të cilëve opinioni i njeh vetëm disa, e të tjerët vetëm presin të mbyllet muaji dhe të marrin rroga, mëditje dhe para për shpenzime udhëtimi”, tha Neziri.

Për të reduktuar numrin e deputetëve nga 120 në 90, duhet të hapet Kushtetuta dhe të miratohen ndryshimet me shumicë prej dy të tretash. Në programin parazgjedhor të VMRO-DPMNE-së nga viti 2020 thuhet se shumë ka shumë pika të Kushtetutës që janë delikate dhe kërkojnë ndryshime kushtetuese dhe mundësia është e hapur për miratimin të Kushtetutës së re.

Mundësia për hapjen e Kushtetutës mund të përdoret për gjëra të tjera, tha zëvendëskryeministri i parë i BDI-së, Artan Grubi, i cili tha se do të ishte një mundësi për të hequr përkufizimin prej 20 për qind të përdorimit të gjuhës shqipe.

Petkovski tha se Komisioni për Çështje Kushtetuese duhet të monitorojë rregullisht zbatimin e Kushtetutës dhe t’i përditësoj çështjet që kanë kaluar, që të jenë më moderne, por kjo nuk bëhet.

Kryetari i shtetit Stevo Pendarovski, duke komentuar kërkesat për përbërje më të vogël parlamentare, tha se është mirë që gjithmonë të racionalizohen shpenzimet e bëra nga shteti, sepse dihet që kemi një aparat shtetëror të rëndë, pjesë e të cilit është edhe Kuvendi.

“Çdo deputet ka disa persona që i shërbejnë në punën e tyre, ju e dini që para disa vitesh kemi pasur një zgjatim të disa kupolave ​​të Kuvendit, sepse në vitin 2016 kam qenë edhe vetë deputet, nuk kishte hapësirë ​​të mjaftueshme fizike që çdo deputet të kishte një zyrë personale, por kishte dy-tre në të njëjtën zyrë. Gjithçka që shkon në zvogëlimin e shpenzimeve të qytetarëve dhe zvogëlimin e buxhetit në atë pjesë e mbështes”, tha presidenti Pendarovski në konferencën për media pas mbledhjes së Këshillit të Sigurimit të mbajtur më 1 shkurt.

Megjithatë, ai shton se në këtë moment Kushtetuta nuk duhet të hapet, sepse në vitet e kaluara është hapur shumë shpesh. “Duhet të ketë një arsye reale dhe konsensus absolut mes palëve për ndërhyrje në Kushtetutë”, tha presidenti.

VMRO-DPMNE thotë se me 90 deputetë në afat të gjatë zvogëlohen shpenzimet dhe pranohen më shumë mjete për investime. Sipas llogaritjeve të tyre, nëse zvogëlohet numri i deputetëve, për katër vite do të kursehen rreth katër milionë euro me të cilat do të ndërtohen dy shkolla, katër kopshte dhe një ambulancë.